Piercings

Bij een piercing wordt met een naald een gaatje gemaakt in de huid. Daar wordt een metalen ringetje of staafje doorheen gestoken waardoor het gaatje niet dicht kan groeien.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Waarom een piercing?

Piercen is al eeuwen oud. De laatste twintig jaar is het vooral onder jongeren populair. Voor de meesten van hen is het een vorm van lichaamsversiering. Voor anderen is het een statussymbool, een manier om bij een groep te horen of juist een vorm van protest. Een intieme piercing (tepel, penis, vagina) kan een extra seksuele prikkeling geven. In sommige landen zijn vaginale piercings een onderdeel of een vorm van vrouwenbesnijdenis.

Waar kan een piercing gezet worden?

Een piercing kan op bijna op elke plaats op je lichaam gezet worden. Hieronder volgt een – niet volledige – lijst van lichaamsdelen die je kunt laten piercen. Tussen haakjes staan de verschillende typen piercings voor dat lichaamsdeel). Als je een piercing op een andere plek wilt, kun je dat overleggen in een piercingstudio.

- In de oorlel (de ‘gewone’ gaatjes voor oorbellen)
- aan de rand van de oorschelp (conchopiercing)
- in de plooien in het oor (helixpiercing)
- bij de ingang van de gehoorgang (trachuspiercing)
- bij de wenkbrauw
- in de neusvleugel
- in het neustussenschot (septumpiercing)
- in de wang
- schuin boven de bovenlip (madonnapiercing)
- midden boven de bovenlip (medusapiercing)
- in de onderlip (eskimopiercing, labretpiercing)
- in de tong
- in het riempje tussen de boventanden en de bovenlip (smiley)
- door de tepel
- in de navel

Bij vrouwen
- in het stukje huid dat over de clitoris heen ligt (clitoriskapje)
- door de clitoris (Isabella)
- door de binnenste schaamlippen
- door de buitenste schaamlippen
- vanaf de venusheuvel tot het begin van de schaamlippen (Christina)
- door het huidflapje vanaf de vagina tot het gebied tussen vagina en anus (fourchette)

Bij mannen
- door de voorhuid
- door de eikel (ampallang, apadravya)
- door de rand rondom de eikel (dydoe)
- door het stukje huid tussen eikel en voorhuid (frenum)
- door de huid op de grens tussen penis en scrotum (lorum)
- door het scrotum (hafada)
- vanaf de onderkant van de eikel door de plasbuis (prince Albert)
- door het gebied tussen penis en anus (guiche)

Wat zegt de wet over piercings?

Kinderen onder de 12 jaar mogen in Nederland niet gepiercet worden, met uitzondering van de oorlellen. Tussen de 12 en de 16 jaar mag een piercing alleen gezet worden wanneer tenminste één van de ouders of verzorgers erbij aanwezig is. Op deze leeftijd mogen geen piercings worden gezet bij de geslachtorganen en bij meisjes ook niet in de tepels. Vanaf 16 jaar zijn piercings overal toegestaan en hoeven er geen ouders of verzorgers meer bij aanwezig te zijn.

In de wet staan ook regels waar de piercingstudio’s zich aan moeten houden. Om te mogen piercen moeten ze een vergunning aanvragen bij de GGD. Er moet gewerkt worden volgens de richtlijnen van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid. Deze richtlijnen beslaan bijna veertig kantjes waarin precies beschreven wordt hoe de piercer ervoor moet zorgen dat het piercen veilig verloopt. Ook staat er in dat de piercer je uitgebreid moet voorlichten, ook over de risico’s, en je een toestemmingsformulier moet laten tekenen. Met dit formulier verklaar je onder andere dat je uit eigen wil de piercing laat zetten, niet onder invloed van verdovende middelen bent, geen ziektes hebt die kunnen leiden tot complicaties en dat je voorlichting(smateriaal) hebt gekregen van de piercer. Je krijgt een kopie van het ingevulde formulier mee naar huis.

De GGD voert regelmatig controles uit om na te gaan of de piercingshops zich aan de richtlijnen houden. Bij elke controle laten ze een rapport achter met hun bevindingen. Als (toekomstig) klant van de piercingstudio heb je het recht dit rapport in te kijken.

Zo wordt een piercing gezet

Een piercing wordt meestal gezet in een speciale piercingstudio. Degene die de piercing zet, heeft dat meestal geleerd van een andere piercer. Een piercer heeft geen medische opleiding gehad en is dus geen arts. Daarom mag hij je geen verdoving geven. Als je opziet tegen de pijn kun je vragen of je huisarts je een verdovende zalf wil voorschrijven. Wanneer je deze hebt opgehaald bij de apotheek kun je het meenemen naar de piercingstudio. De zalf begint twintig minuten na het opsmeren te werken.

Om de kans op ontstekingen zo klein mogelijk te maken, trekt de piercer steriele handschoenen aan en ontsmet hij de plek op je huid waar de piercing komt. Dan scheurt hij de verpakkingen open waar de naald en de piercing in zitten. Met de naald maakt hij een gaatje in de huid en steekt vervolgens de piercing erdoor.

Als je precies wilt zien hoe een piercing wordt gezet, kun je op Youtube zoeken. Wanneer je als zoekterm ‘piercing’ (of de naam van de piercing die je wilt) invult, kun je veel filmpjes bekijken waarop je ziet hoe mensen gepiercet worden.

Zo verzorg je een piercing

Wanneer je een piercing laat zetten, krijg je van de piercingstudio een brief mee waar precies op staat hoe je je piercing moet verzorgen. Het is erg belangrijk dat je je daar aan houdt omdat anders de kans op een ontsteking groter wordt. Een ontsteking doet niet alleen pijn; het kan lelijke littekens achterlaten en zelfs het verlies van je piercing betekenen.

Na het zetten van alle soorten piercings is het belangrijk dat je:

• de piercing zo min mogelijk aanraakt en zeker niet zelf verwijdert
• de omgeving van de piercing twee keer per dag schoonmaakt en daarna weer goed droogt
• geen zalfjes, crèmes, ontsmettingsmiddelen of pleisters gebruikt bij de piercing
• zorgt dat de piercing niet onder druk staat (bijvoorbeeld door kleding)
• niet gaat zwemmen

Dit moet je volhouden totdat de piercing genezen is. Verder zijn er bij piercings in je mond of in de geslachtdelen nog andere belangrijke maatregelen. Die lees je ook allemaal in de brief die je bij het zetten van de piercing meekrijgt.

Wanneer is een piercing genezen?

Bij het zetten van de piercing wordt een wond gemaakt. Die wond heeft tijd nodig om te genezen. Hoe lang dat precies duurt, is afhankelijk van de soort piercing en kan variëren van enkele weken tot een aantal maanden. In de richtlijnen van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid is een tabel opgenomen waarin je van elke piercing de genezingsduur kunt zien. Je kunt deze informatie vinden op de website van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid.

Hieronder zie je van enkele piercings de genezingsduur:
oorlel 6 - 9 weken
kraakbeen oor 3 - 9 maanden
neus 7 - 9 weken
lip 7 - 9 weken
wenkbrauw 6 - 8 weken
tong 4 - 6 weken
navel 6 - 9 maanden
tepel 3 - 9 maanden
schaamlip 4 - 6 weken
voorhuid 6 - 8 weken

Welke complicaties kunnen optreden?

Een piercing kan leiden tot complicaties zoals:

• ontstekingen
• allergische reacties
• bloedingen
• uitscheuring, verplaatsing, afstoting
• beschadiging van een zenuw
• zeldzame ernstige complicaties

Aan het einde van dit hoofdstuk worden de tongpiercing, de tepelpiercing en de piercings door de vagina en de penis nog apart besproken. Naast de hierboven genoemde complicaties, kunnen bij deze piercings nog extra complicaties optreden.

Ontstekingen

De kans op een ontsteking neemt toe wanneer de piercer niet hygiënisch heeft gewerkt en/of wanneer je zelf de piercing niet goed verzorgt. Maar ook al is alles zo hygiënisch als mogelijk uitgevoerd, dan nog kan een ontsteking ontstaan. De kans op ontstekingen is het grootst bij piercings door de neus, de mond en de geslachtsorganen omdat op deze plaatsen veel bacteriën voorkomen.

Wanneer je een ontsteking hebt, wordt de huid rood, warm en dik. De piercing blijft pijn doen en soms komt er wat pus uit de wond. Een ontsteking in de huid (bijvoorbeeld bij een piercing in de oorlel) geneest sneller dan een ontsteking van kraakbeen (bijvoorbeeld bij een piercing in de harde gedeeltes van het oor). Een kraakbeenontsteking kan zelfs leiden tot het afsterven van weefsel waardoor het oor misvormt raakt. De plastisch chirurg zal het oor dan moeten corrigeren. Soms groeit een ontsteking uit tot een abces; dat is een pijnlijke, met pus gevulde bult bij de piercing.

Allergische reacties

In (goedkope) piercings kan nikkel zitten. Zo’n tien procent van de vrouwen in Nederland is overgevoelig voor nikkel en het komt steeds vaker ook bij mannen voor. Na het zetten van een piercing die nikkel bevat, ontstaat dan een allergische reactie. De huid wordt rood en jeukt erg. Om een allergie te voorkomen, kun je het beste kiezen voor een nikkelvrije piercing.

Bloedingen

Bij een pas gezette piercing kan een nabloeding optreden. Er vloeit dan bloed uit de wond. Het ontstaat meestal doordat er (per ongeluk) aan de piercing wordt getrokken. Meestal stopt de bloeding weer snel. Probeer niet te peuteren aan de korstjes die ontstaan, want dan kan het opnieuw gaan bloeden.

Uitscheuring, verplaatsing, afstoting

Wanneer de piercing ergens aan blijft hangen, kan de huid uitscheuren. De piercing blijft gesloten, maar wordt er door je huid uit getrokken. De scheur in de huid moet eerst genezen voordat er weer een piercing doorheen kan. Bij het genezen ontstaat vaak een littekentje.

Soms accepteert het lichaam de piercing niet. De wond van de piercing blijft dan onrustig. Door de vorming van (ontstekings)weefsel wordt de piercing verdrongen. Dit leidt tot verplaatsing of afstoting van de piercing.

Beschadiging van een zenuw

Bij het zetten van een piercing wordt een gaatje in het lichaam gemaakt. Soms wordt hierbij een zenuw geraakt. Dit kan leiden tot:
- kleine verlammingen
bijvoorbeeld het afhangen van een wenkbrauw bij een wenkbrauwpiercing
- stoornis van het gevoel
bijvoorbeeld een verminderd gevoel in de lip bij een lippiercing
- verminderde functie
bijvoorbeeld slechtere functie van de tong bij een tongpiercing

Zeldzame, ernstige reacties

In medische tijdschriften worden vooral nieuwe medische ontdekkingen besproken, maar er is bijvoorbeeld ook plaats voor de bespreking van bijzondere ziektegevallen. Verschillende keren is er daarbij aandacht geweest voor complicaties van piercen. Een piercing kan bijvoorbeeld leiden tot een levensgevaarlijke ontsteking van de hartklep, vooral bij mensen met een aangeboren hartafwijking. Deze mensen wordt daarom sterk afgeraden een piercing te laten zetten. Als ze het toch doen, is het belangrijk om in de weken voor en na de het zetten van de piercing antibiotica te slikken, hoewel dit het risico niet helemaal kan wegnemen.

Bij het gebruik van vieze materialen bij het zetten van een piercing, kun je besmet worden met het hepatitis B-virus, het hepatitis C-virus en met HIV dat AIDS veroorzaakt. Laat een piercing daarom altijd zetten in een professionele piercingstudio en nergens anders!

Extra complicaties van bepaalde lichaamsdelen

Extra complicaties van een tongpiercing
Een piercing in de tong (of ergens anders in de mond) kent een aantal extra complicaties:
- er kan een bloeduitstorting ontstaan in de tong
- de tong kan gedeeltelijk splijten wanneer de piercing ergens aan blijft hangen
- de piercing kan losschieten en in de luchtpijp terecht komen (dit wordt aspiratie genoemd)
- de tanden, de binnenkant van de wangen en het verhemelte kunnen beschadigen
- eten, kauwen en praten kan lastiger worden
- bacteriën uit de mond kunnen via het gaatje van de piercing in de bloedsomloop komen (dit heet sepsis en kan levensgevaarlijk verlopen).

Extra complicaties van een tepelpiercing
Ook een piercing in de tepel kent een aantal extra complicaties:
- er kan een flegmone optreden, dat is een ontsteking die zich onder de huid steeds verder uitbreidt en vaak erg lelijke littekens achterlaat
- een complicatie bij meiden die vaak pas later duidelijk wordt, is beschadiging van de melkkanaaltjes waardoor geen borstvoeding gegeven kan worden.

Extra complicaties van een clitorispiercing

Een piercing door de clitoris kan leiden tot extra opwinding tijdens de seks en soms ook al tijdens gewoon bewegen (zoals lopen). Maar het komt ook voor dat de seksuele opwinding juist afneemt door de piercing doordat er bijvoorbeeld een zenuw is geraakt. Sommige vrouwen kunnen dan niet meer tot een orgasme komen. Een goede piercingstudio zet alleen een clitorispiercing wanneer de clitoris groot genoeg is. Wanneer de clitoris klein is, kan beter een andere genitale piercing gekozen worden, bijvoorbeeld door een schaamlip.

Extra complicaties van een penispiercing

Tijdens seks moet je goed opletten met een genitale piercing. Deze kan blijven haken (in schaamhaar, vagina of anus) en daardoor uitscheuren. Het beste kun je de piercing tijdens het vrijen beschermen met een condoom.

Wanneer ga je naar de huisarts?

Wanneer je na het zetten van een piercing één of meerdere van de volgende symptomen hebt, kun je het bestnaar de huisarts gaan. Er kan sprake zijn van een complicatie die behandeld moet worden.

• ontstekingsverschijnselen (roodheid, zwelling, warmte, pijn)
• pusvorming
• een bloeding die niet vanzelf stopt
• uitgroei- of afstotingsverschijnselen
• andere symptomen die je niet vertrouwt

Van alle mensen die een piercing laten zetten, moet uiteindelijk 7% naar de huisarts. Bij bijna driekwart van deze mensen is sprake van een ontsteking. Deze wordt meestal behandeld met antibiotica. Soms moet de arts de piercing verwijderen om de ontsteking tot rust te laten komen.

Piercings verwijderen

Een piercing is modegevoelig. Wat nu hip is, kan over vijf jaar hopeloos ouderwets zijn. Daarnaast is een piercing vooral populair onder jongeren. De kans bestaat dus dat je over een aantal jaar uitgekeken bent op je piercing. Meestal kan een piercing zonder problemen verwijderd worden. Bij de meeste mensen groeit het gaatje niet meer dicht en blijft zichtbaar.

Meer informatie

Links

http://www.huidinfo.nl/piercing.html
http://www.huidinfo.nl/nikkelallergie.html
Informatie van dermatologen

http://www.rivm.nl
Website van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid met daarop de richtlijnen waar piercers
zich aan moeten houden.

Literatuur

Freund MW, Iperen GG van. Linke lichaamsversiering. Medisch contact nr 29.30, 2008 blz 1248-1251

Janssen K, Kon M. 3 patiënten met complicaties als gevolg van piercing van het oorkraakbeen. Ned Tijdschr Geneeskd 2004 3 juli;148(27)
Vugt ST van, Gerritsen DJ. Leverabces na navelpiercing. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1588-9

Kloppenburg GTL, Bruggeman CA, J.G. Maessen JG. Hartklepvervanging na het plaatsen van een tongpiercing. Infectieziekten Bulletin jaargang 19 nummer 02 2008