Middelomtrek als maatstaf voor een gezond gewicht
Inleiding
Tot voor kort bepaalden de weegschaal en de meetlat of iemands lichaamsgewicht gezond is. Maar de centimeter is een beter hulpmiddel. De buikomtrek bepaalt hoe gezond iemand is.
Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen
Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!
- Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
- Online beeldbellen met een huisarts
- Stuur een foto mee van uw klacht
- Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
- Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar
BodyMassIndex
De body mass index (BMI) is het lichaamsgewicht gedeeld door de lengte in het kwadraat. De BMI werd lange tijd gezien als teken voor een al dan niet gezond gewicht. Maar de BMI kijkt alleen naar het totale lichaamsgewicht en niet naar de plaats waar het vet opgeslagen is. Dat blijkt juist erg belangrijk als het gaat om het hebben van een gezond gewicht.
Appels en peren
Vooral het vet rondom de buik (appelvorm) geeft risico op gezondheidsproblemen. Vet op de heupen en bovenbenen (peervorm) houdt een minder groot risico in.
Vrouwen hebben meestal een peervormige vetverdeling. Na de menopauze (overgang) verandert dit meestal in een appelvormige vetverdeling. Mannen hebben meestal het vet rondom de buik opgeslagen. Mensen kunnen dus dezelfde BMI hebben, maar een ander gezondheidsrisico omdat de hoeveelheid vet in de buikholte erg kan verschillen. Daarom wordt steeds meer (ook) de middelomtrek gemeten.
Het gevaar van buikvet
Het vet dat in de buikholte wordt opgeslagen is veel beter doorbloed dan het vet dat onder de huid zit. Het buikvet is actiever dan het huidvet en geeft onder meer vetzuren en hormonen af aan het bloed. De vetzuren kunnen leververvetting veroorzaken en ervoor zorgen dat het bloedglucose verhoogd wordt. Bovendien produceert het buikvet ook stoffen die de gevoeligheid voor insuline verminderen.
Buikvet heeft dus een negatieve invloed op de gezondheid. Maar er is goed nieuws: een kleine vermindering van de middelomtrek heeft al direct een positief effect op de bloedglucose en de bloeddruk.
Bepaal zelf uw vetverdeling
Leg een soepele centimeter om uw blote middel, of beter nog, laat iemand anders dat bij u doen. Trek de centimeter niet te strak aan, maar laat deze rond het middel aansluiten. Adem uit en meet uw buikomtrek rond het slankste deel van de taille. Dit is het punt tussen de onderkant van de onderste rib en de bovenkant van het bekken.
| Omtrek vrouwen |
Omtrek mannen |
Uitslag |
| Minder dan 80 cm | Minder dan 94 cm | Uw middelomtrek is goed |
| 80 tot 88 cm | 94 tot 102 cm | U hebt nog geen duidelijk verhoogd risico, blijf op gewicht (afvallen heeft de voorkeur). |
| Meer dan 88 cm | Meer dan 102 cm | Uw risico is verhoogd, voor uw gezondheid is het beter om af te vallen. |
Deze uitslagen zijn alleen van toepassing wanneer u niet meer in de groei bent. Bent u ouder dan 70 jaar? Lees dan ook de laatste paragraaf van deze pagina.
Betrouwbaarste uitslag
Vaak geven de BMI en de middelomtrek dezelfde uitkomst. Zo niet, houd dan de uitslag van de middelomtrek aan. Die geeft het gezondheidsrisico het best weer.
Tip
Wilt u uw gewichtsverloop bijhouden? Ga dan niet alleen op de weegschaal staan, maar meet ook uw middelomtrek. Vaak laat de weegschaal (nog) geen gewichtsverlies zien, maar neemt de middelomtrek wel al af. Zien dat er iets ten goede verandert, geeft mensen energie om door te gaan. Een kleine vermindering van de buikomvang heeft direct een positief effect op de bloedglucose en de bloeddruk.
Senioren
Bent u 70 jaar of ouder? Ook dan is de middelomtrek betrouwbaarder dan de BMI. Bij het ouder worden verandert namelijk de lichaamssamenstelling. Het gewicht in verhouding tot de lengte daalt en de lichaamslengte neemt af. Ook de lichaamsvetverdeling verandert: het opgeslagen vet verplaatst zich van de armen en de benen naar de buikholte.
Wilt u iets aan uw voeding veranderen? Doe dit dan in overleg met uw arts en/of diëtist. De eetlust bij het ouder worden neemt af, maar de behoefte aan vitamines en mineralen niet. Daardoor is de kans op tekorten groter dan bij jongere mensen. De combinatie van gezonde voeding en voldoende beweging is nu zeker belangrijk omdat beweging gunstig is voor het behoud van de spiermassa.
Meer informatie
Informatie van het Voedingscentrum over gezond gewicht
www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-gewicht/heb-ik-een-gezond-gewicht
Richtlijnen over obesitas van het Nederlands Huisartsen Genootschap
www.nhg.org/obesitas