KANS

Wat is KANS?
KANS staat voor klachten van de arm, nek en/of schouder. De Engelse term is CANS (complaints of the arm, neck and/or shoulder). Deze aandoening stond vroeger bekend als RSI (repetitive strain injury).

KANS is een verzamelnaam voor klachten en aandoeningen die ontstaan door regelmatig korte bewegingen te herhalen of een door een statische houding van nek, bovenrug, schouder, boven- of onderarm, elleboog, pols en/of hand. Hoe de aandoening ontstaat, is nog grotendeels onbekend.

KANS wordt in verband gebracht met bepaalde beroepen waarin het lichaam overbelast wordt. De bekendste beroepsgroep met KANS zijn beeldschermwerkers. Andere risicoberoepen zijn kappers, schilders, muzikanten en kleermakers. Mensen die veel tijd doorbrengen met hun smartphone en tablet vormen de snelst groeiende groep met KANS. Ook kinderen en studenten krijgen steeds vaker last van KANS.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Symptomen KANS

Bij veel aandoeningen is een exact tijdstip aan te geven waarop de klachten begonnen zijn. Bij KANS is dit moeilijk omdat de klachten, en met name de pijn, zich geleidelijk aan ontwikkelen en verergeren.

• Typische klachten zijn vermoeidheid en pijn na langdurig of stressvol werk.
• In een later stadium zijn de klachten niet alleen gerelateerd aan het werk, maar zijn ze ook 's avonds en bij het opstaan aanwezig.
• De pijn kan uitstralen naar andere lichaamsdelen in de directe omgeving van de bron van de klachten.
• Soms is er sprake van krachtverlies.
• Uiteindelijk kan de pijn voortdurend aanwezig zijn, ongeacht waar je mee bezig bent.

Oorzaken KANS

KANS kan meerdere oorzaken hebben, maar bijna altijd is een verstoorde balans tussen belasting en belastbaarheid de oorzaak. Meestal ontstaan de klachten door een van de volgende oorzaken:

• Langdurig activiteiten uitvoeren met herhaalde bewegingen van de arm, nek en/of schouder.
• Een langdurig volgehouden statische houding waarbij de arm, nek en/of schouder betrokken waren.

Sommige mensen zijn in staat om de gestelde eisen (belasting) af te stemmen op hun lichamelijk en mentale kunnen (belastbaarheid). Daardoor ontwikkelt niet iedereen een langdurig gezondheidsprobleem. De manier waarop je met je gezondheidsprobleem omgaat, speelt dus een rol bij het ontstaan van KANS. 

Moderne apparaten
Het gebruik van apparaten met een touchscreen, zoals de smartphone en tablet, levert steeds meer klachten op aan de vingers, hand, pols, nek en rug. De WhatsApp-vinger is de moderne versie van de sms-duim.

• Als mensen whatsappen (de zogenaamde WhatsApp-houding of app-nek) wordt de druk op de nek groter. Dat kan vervolgens leiden tot een pijnlijke rug. Als je op een scherm in je handen kijkt, kantel je vaak je nek. Dat geeft extra belasting op de nek. Het kantelen van je hoofd met 15 graden leidt tot 12 kilo extra belasting op de nek, bij 60 graden buigen is dit 27 kilo.
• Ook de swipe-techniek, waarbij je met de wijsvinger over het scherm 'veegt', levert klachten op.
• Het in- en uitzoomen en scrollen zijn ook constant herhaalde bewegingen die de vingers belasten.

Risicofactoren
Risicofactoren voor KANS zijn:

• Een hogere leeftijd.
• Vrouw zijn.
• Eerdere symptomen/andere aandoeningen.
• Verhoogde spierspanning.
• Verkeerde werkhouding/statische houding.
• Herhalende bewegingen.
• Minder tevreden zijn met het werk.
• Langdurig aanwezige (werk)stress/hoge werkdruk.
• Persoonsgebonden factoren, zoals perfectionisme.

Diagnose KANS

Een arts zal op basis van de klachten, een lichamelijk onderzoek en eventueel aanvullend onderzoek mogelijke lichamelijke aandoeningen uitsluiten, zoals een nekhernia. Wanneer er geen andere oorzaak gevonden kan worden, zijn de klachten aspecifiek. Dan is er sprake van KANS.

Behandeling KANS

Het is niet gemakkelijk om een goede behandeling te kiezen voor een aspecifieke klacht, dat wil zeggen een klacht zonder duidelijke oorzaak. 

Het is belangrijk om spieren op een juiste manier aan te spannen en ook weer goed te ontspannen. Om dit te leren, hebben sommige mensen baat bij bijvoorbeeld oefentherapie. 

Voor mensen met vinger-, hand- en polsklachten zijn er gespecialiseerde handtherapeuten. De behandeling is afhankelijk van hoe je met je klachten omgaat. Eerst leer je de informatie toe te passen in een oefensituatie en vervolgens in het dagelijks leven, in het bijzonder tijdens je werk. Ook leer je omgaan met stress en krijg je voorlichting over de rol van stress. 

Soms is een multidisciplinaire behandeling (behandeling met meerdere disciplines) zinvol. Hierbij kan gedacht worden aan een psycholoog of een maatschappelijk werker (die leert om op een goede manier om te gaan met pijn), een revalidatiearts en een ergotherapeut (in verband met ergonomische aanpassingen). In verband met eventuele re-integratie is het belangrijk dat de huisarts, de (bedrijfs)fysiotherapeut/oefentherapeut en de bedrijfsarts goed met elkaar communiceren. 

Er zijn geen goede onderzoeken die een gunstig effect laten zien van bepaalde behandelingen op KANS. Maar de mogelijkheden zijn talrijk. Welke behandeling (of juist geen behandeling) bij je past, kun je alleen zelf ervaren.

Preventie KANS

Op dit moment is er nog geen onderzoek voorhanden dat aanwijzingen geeft dat KANS voorkomen kan worden. Toch lijkt het verstandig om bij het uitvoeren van werkzaamheden op de volgende punten te letten:

• Let op je lichaamshouding. Een goede ontspannen houding is belangrijk, net als afwisseling van houding.
• Gebruik je eigen kracht verstandig.
• Neem geregeld een pauze en werk niet langer dan 5 tot 6 uur per dag achter een beeldscherm.
• Let op de hoogte van je stoel, bureau en beeldscherm, en de afstand tot je beeldscherm. Stel het meubilair zo nodig bij.
• Wissel je werkzaamheden af.
• Zorg voor een positieve sfeer op het werk.
• Om een WhatsApp-vinger te voorkomen, kun je het best met links en rechts typen. Maar het beste is natuurlijk om niet te lang aan één stuk te whatsappen.
• Een app-nek bij kinderen kan voorkomen worden door, voor of na het appen, veel te bewegen en te sporten.

Wanneer de klachten (dreigen te) leiden tot problemen met het werk, is het nodig om veranderingen aan te brengen op meerdere gebieden. Maatregelen die de arbeidsre-integratie bevorderen:

• Aanpassing van de werkzaamheden.
• Psychosociale factoren als een gezellige sfeer op het werk en goed contact met collega’s.
• Contact houden met collega's tijdens afwezigheid.
• Het inbouwen van een gewenningsperiode.

Meer informatie

Informatie over de Whats-app houding
www.fysioactueel.nl/artikel/9343/gebogen-whatsapp-houding-leidt-tot-nek-en-rugklachten/

Informatie over KANS van de patiëntenvereniging 
www.rsi-vereniging.nl/

Informatie van het RIVM
www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/nek-en-rugklachten/preventie-zorg/preventie#!node-preventie-van-nek--en-rugklachten

Informatie van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck
www.vvocm.nl/