Verstopping van de buis van Eustachius

Met verstopping van de buis van Eustachius wordt een buis van Eustachius bedoeld die geblokkeerd is of zich niet goed opent. De buis van Eustachius is een nauwe buisvormige verbinding tussen het bovenste gedeelte van de keelholte (nasofarynx) en het middenoor. Normaal gesproken is de buis van Eustachius in rusttoestand gesloten en opent hij zich wanneer iemand gaapt, niest, slikt of kauwt - zodat lucht in het middenoor wordt toegelaten en het daar opgehoopte slijmachtige vocht het middenoor kan verlaten. Hierdoor blijft de luchtdruk aan beide zijden van het trommelvlies gelijk, en blijft het middenoor vrij van slijm, zodat het trommelvlies normaal kan functioneren en trillen, wat noodzakelijk is voor een normaal gehoor. De buis van Eustachius kan echter om verschillende redenen geblokkeerd of verstopt raken. Dit wordt een verstopping of een disfunctie van de buis van Eustachius genoemd. Als dit gebeurt, neemt de druk in het middenoor af en wordt geluid als gevolg daarvan slecht geleid, zodat het gedempt overkomt. Het oor kan vol aanvoelen door het vocht dat zich daar ophoopt, en soms is er sprake van oorpijn. Naarmate dit verstoppingsproces verder voortschrijdt, kan er zich vocht ophopen in het middenoor, wat tot ernstiger verschijnselen kan leiden.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

De buizen van Eustachius kunnen verstopt raken als gevolg van:
• zwelling en dus vernauwing van de buis na een verkoudheid
• allergieën
• infectie van het oor of de neusbijholten (met lucht gevulde ruimten tussen de botten van de schedel en het gezicht)
• ontsteking na een infectie (viraal of bacterieel) van de neus en de keel
• (bij kinderen) ontstoken amandelen of neusamandelen, die zich vergroten zodat ze het bovenste gedeelte van de keelholte of nasofarynx afsluiten. Kinderen zijn vatbaarder voor het ontwikkelen van een verstopte buis van Eustachius, omdat deze buis bij hen nauwer en korter is dan bij volwassenen
• in zeldzame gevallen de aanwezigheid van tumoren die de nasofarynx afsluiten
• veranderingen in de luchtdruk tijdens vliegreizen, het op- of afrijden van een berg of (scuba)duiken
• aangeboren afwijkingen zoals een gespleten gehemelte (onvolledige ontwikkeling van de bovenwand van de mondholte) of na een operatie om van dergelijke afwijkingen te herstellen
• het slecht functioneren van de spieren van de buis van Eustachius, zoals bij kinderen met het syndroom van Down.

Verschijnselen

Verstopping van de buis van Eustachius kan leiden tot:
• lichte tot hevige oorpijn
• een vol of knappend gevoel in het oor
• hoorproblemen of een lichte geleidingsdoofheid
• oorsuizen (tinnitus)
• duizeligheid en/of evenwichtsstoornissen
• koorts, wat op een oorontsteking kan duiden.

Diagnose

De diagnose verstopping van de buis van Eustachius wordt gesteld op basis van de klinische ziektegeschiedenis van de patiënt en een grondig onderzoek van het oor, de neus en de keel. Gewoonlijk wordt met behulp van een otoscoop in het oor gekeken. Daarnaast kunnen, afhankelijk van de situatie onderzoeken als tympanometrie, audiometrie en endoscopie van de buis van Eustachius of het middenoor, en allergieonderzoek en CT-scans van het slaapbeen en de neusbijholten nodig zijn om de diagnose te bevestigen.

Behandeling

Bij veel mensen verdwijnen de verschijnselen die gepaard gaan met een verstopping van de buis van Eustachius vanzelf zonder behandeling. Soms is behandeling echter noodzakelijk. De behandeling is hoofdzakelijk gericht op het wegnemen van de onderliggende oorzaak, in combinatie met oefeningen om lucht in het middenoor toe te laten. Voor de ventilatie van het middenoor kan het helpen om herhaaldelijk de Valsalva-manoeuvre uit te voeren door de neus dicht te knijpen en met gesloten de mond voorzichtig te proberen lucht uit te blazen alsof men de neus snuit. De patiënt kan ook worden gevraagd andere eenvoudige oefeningen uit te voeren, zoals slikken, gapen of kauwen op kauwgom om de buis van Eustachius te openen. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak worden geneesmiddelen voorgeschreven. Voor een gewone verkoudheid adviseert de arts het gebruik van decongestiva (in orale vorm of als neusspray). Dit helpt de de verstopte neus vrij te maken, zodat de buis van Eustachius zich kan openen. Bij pijnklachten kunnen naast decongestiva ook vrij verkrijgbare pijnstillers worden voorgeschreven. Verstopping van de buis van Eustachius als gevolg van allergie wordt effectief behandeld met antihistaminen (middel tegen allergie), neussprays op basis van corticosteroïden of een combinatietherapie. Het vermijden van het schadelijke allergeen kan ook effectief zijn, maar is niet altijd mogelijk. Verstopping als gevolg van infecties wordt behandeld met de juiste antibiotica. Als de bovengenoemde behandeling niet helpt of als de patiënt vaak last heeft van oorontstekingen die niet gemakkelijk verdwijnen, kan de arts een operatie adviseren. Tijdens de operatie (myringotomie), wordt een kleine operatieve insnijding gemaakt in het onderste deel van het trommelvlies, zodat het opgehoopte vocht kan wegvloeien en het drukverschil kan worden opgeheven. Soms wordt een speciaal ventilatiebuisje in het trommelvlies ingebracht om het middenoor voortdurend te ventileren en de druk gelijk te houden. Dit helpt op zijn beurt toekomstige infecties en vochtophoping te voorkomen, zodat het gehoor weer wordt genormaliseerd. De ventilatiebuisjes vallen er normaal gesproken na verloop van tijd vanzelf uit. Daarnaast kunnen tegelijkertijd de veroorzakende factoren worden weggenomen, bijvoorbeeld door de opgezette keelamandelen te verwijderen, een gespleten gehemelte te herstellen of een operatie ingrijpen aan de bijholten.

Prognose

Met een snelle en adequate behandeling kan een verstopping van de buis van Eustachius in de meeste gevallen eenvoudig worden verholpen.

Meer informatie

Informatie over het gehoor
www.hoorzaken.nl

Austin, D. F, Chronic Otitis Media, (1996), Ballinger, J. J., Snow, J. B., Otorhinolaryngology: Head And Neck Surgery, 15th ed., Williams and Wilkins, London.

Ballinger, J. J, (1991), Anatomy of the oral cavity and pharynx: Physiologic and surgical aspects, in: Ballinger, J. J, Diseases of the nose throat, ear, head and neck, 14th ed, Lea & Febiger, London.

Takahashi H, Honjo I, Fujita A., (1996), “ Endoscopic findings at the pharyngeal orifice of the eustachian tube in otitis media with effusion”, European archives of oto-rhino-laryngology, vol. 253, no. 1-2, pp. 42.-4.