Het hoofdje van je baby

Het hoofdje van een baby heeft een aantal kenmerken die het hoofd van een volwassene niet meer heeft. De schedelnaden liggen nog los, er is een fontanel en het hoofdje kan vervormen.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Schedelnaden

De schedel van je baby bestaat uit verschillende delen. Deze delen liggen tegen elkaar aan, maar zijn niet met elkaar verbonden. Tijdens de geboorte kunnen de delen wat over elkaar heen schuiven, zodat het hoofdje beter door je bekken past. Na de geboorte schuiven de delen weer wat terug waardoor de vorm van het hoofdje iets kan veranderen. Als je met je vingers over het hoofdje van je baby strijkt, kun je de schedelnaden voelen.

Fontanel

Boven op het hoofdje van je baby, sluiten de verschillende delen van de schedel nog niet op elkaar aan. Als je met je vingers over het hoofdje strijkt, voel je bovenop deze zachte plek: de fontanel. Als je kindje weinig haar heeft of als het haar nat is, kun je de huid boven de fontanel mee zien bewegen op de hartslag. Achter op het hoofdje zit nog een kleinere fontanel. Meestal groeien de fontanellen in de loop van het eerste jaar dicht; soms duurt het een paar maanden langer.

Als de fontanel erg is ingezakt, kan dat een teken zijn van uitdroging. Als je baby de laatste tijd slecht heeft gedronken, veel heeft gespuugd, diarree en/of koorts heeft, ga dan met je baby naar de huisarts. Je kindje is vermoedelijk aan het uitdrogen en heeft medische zorg nodig.

Vervorming

De schedel van je baby is nog vervormbaar. Als hij veel op één deel van zijn hoofd ligt, kan dat platter worden (plagiocefalie). Dit is medisch gezien geen probleem, maar veel ouders vinden het ontsierend. Een baby die een voorkeurshouding heeft (bijna altijd één kant op draait met zijn hoofd en veel weerstand biedt als het hoofdje de andere kant wordt opgedraaid), heeft een hoger risico op vervorming.
Kleine vervormingen van het hoofdje verdwijnen vanzelf weer of vallen niet meer op als je kind haar krijgt. Grotere vervormingen kunnen wel zichtbaar blijven. In extreme gevallen is de scheefgroei ook in het gezicht te zien, doordat de oren en/of ogen niet op gelijke hoogte staan. In deze ernstige gevallen kunnen ook medische problemen ontstaan, zoals gehoorproblemen, scheelzien en moeilijkheden met eten (kauwen).

Een minder vaak voorkomende oorzaak van vervorming van het hoofdje is craniosynostose. Normaal gesproken blijven de schedelnaden het eerste jaar na de geboorte open zodat het hoofdje kan groeien. Als de schedelnaden te snel sluiten, ontstaan groeistoornissen van de schedel.

Vervorming voorkomen

Je kunt een aantal dingen doen om de vervorming te voorkomen:

• je baby als hij wakker is, veel op zijn buik laten liggen (onder toezicht). Dit is heel goed voor de motorische ontwikkeling. Als je merkt dat je baby erg moe wordt of zijn hoofdje niet meer overeind kan houden, heeft hij lang genoeg geoefend. Leg hem daarna op zijn rug op bijvoorbeeld een speelkleed. Zet je baby niet te vaak in een stoeltje; dit belemmert de motorische ontwikkeling.
• je baby niet steeds op dezelfde arm houden of de fles geven. Door je baby de ene keer op je linkerarm en de andere keer op je rechterarm te laten liggen, kan je baby niet steeds op dezelfde plek van zijn hoofd gaan liggen. Houd je baby ook eens recht voor je zodat hij rechtuit moet kijken om je te kunnen zien.
• als je merkt dat je baby een voorkeurshouding heeft, laat hem dan behandelen door een kinderfysiotherapeut. Iets wat je niet moet aanpassen om de vervorming van het hoofdje van je baby tegen te gaan, is het afwisselen van zijn slaaphouding. Leg je baby altijd op zijn rugje te slapen. Als je je baby op zijn buik legt, neemt de kans op wiegendood toe. Ook hulpmiddelen in bed die je baby in een bepaalde houding leggen, brengen risico’s met zich mee. Als je merkt dat je baby zijn hoofdje in bed naar het licht toe draait, kun je wel het bedje om de week omdraaien.

Vervorming behandelen

Op het consultatiebureau wordt bij elke controle ook de hoofdvorm van je baby beoordeeld. Als de arts grote cosmetische problemen of een medisch probleem verwacht, kun je doorverwezen worden voor fysiotherapie of helmtherapie (redressiehelm). De kinderfysiotherapeut kan je kind leren andere houdingen aan te nemen en kan de motorische ontwikkeling stimuleren. Als je baby bijvoorbeeld zelf kan draaien, zal hij veel minder vaak op zijn rug liggen. Bij helmtherapie krijgt je baby een helmpje aangemeten dat de schedelgroei beïnvloedt, waardoor het hoofdje weer ronder wordt.

Meer informatie

http://www.mijnkinderarts.nl
Informatie van kinderartsen

http://nvfk.fysionet.nl/
Nederlandse Vereniging voor Kinderfysiotherapie

http://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/kinderhoofdjes/craniosynostose.php
Informatie van een kinderneurologe