Meniscusklachten

Wat is een meniscus?
Een meniscus is een stukje kraakbeen in de knie. Het heeft de vorm van een halve maan en zorgt ervoor dat het boven- en onderbeen goed op elkaar passen. Ook vangt een meniscus veel klappen op. De knie is hierdoor stabieler. Elke knie heeft twee meniscussen. Ze zitten aan de binnenkant en aan de buitenkant van de knie.

Een meniscus kan scheuren. Dit is een van de meest voorkomende knieblessures. Deze knieblessure komt vaak voor bij voetballers en wordt daarom ook wel ‘voetbalknie’ genoemd. Het kraakbeen scheurt meestal eerder in de lengte dan in de breedte. De binnenmeniscus scheurt vaker dan de buitenmeniscus.

Een meniscus kan ook door een beschadiging van vorm veranderen.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Klachten

De meniscusklachten zijn afhankelijk van de grootte en plaats van het letsel.

• Bij weinig letsel kunnen de klachten na rust overgaan. Ze kunnen echter bij de minste draaiing van de knie weer terugkomen. Vaak heeft de geblesseerde dan ook last van vocht in de knie. Die is daardoor dikker en moeilijker te strekken.
• In ernstige gevallen verschuiven delen van de gescheurde meniscus naar de gewrichtsholte. Die knie gaat dan op slot.
• Bij het plotseling verdraaien van de knie kun je vallen en een erge pijn in de knie voelen. Die pijn zit vaak aan de buiten- en/of binnenzijde van de knie, ter hoogte van de gewrichtsspleet. Soms is de pijn ook op andere plekken in de knie te voelen.
• De pijn is vaak het ergst bij bewegingen, zoals draaien en hurken. De geblesseerde kan soms niet meer bewegen.
• Als het gewricht meteen na het verdraaien van binnen bloedt, kan de knie dik en zeer pijnlijk worden. Het strekken van de knie kan dan moeilijk zijn. Ook kun je het idee hebben dat je door je knie zakt.

Oorzaak meniscusklachten

De hoofdoorzaken bij het beschadigen van het kniegewricht zijn:

• Het dragen van voetbalschoenen met noppen (direct).
• Vervelende acties van de tegenstander (indirect), met name wanneer er lichaamscontact is.

Scheuren
Een meniscus kan scheuren als een gebogen knie draait terwijl de voet stevig op de grond blijft staan.

• Deze blessure komt vaak voor bij voetballers, tennissers en basketballers
• Ook mensen die veel hurken tijdens hun werk hebben er last van.
• Een scheur komt naar verhouding veel voor bij mannen onder de 45 jaar. Kinderen hebben zelden last van de blessure.
• Bij oudere mensen scheurt de verzwakte en versleten meniscus soms bij het overeind komen uit een stoel.

Bij sporters komt een gescheurde meniscus soms voor in combinatie met ander knieletsel, zoals een scheuring van de voorste kruisband. 

Beschadigen
Je hebt een grotere kans op beschadigingen van de meniscus:

• Bij overgewicht.
• Bij verminderde spierkracht.
• Bij verminderde lenigheid van de spieren en banden rondom de knie.

Tijdens trainingen kunnen klachten geleidelijk of plotseling ontstaan:

• Geleidelijk door herhaalde diepe kniebuigingen of door sprongen waarbij de sporter de knie ver buigt.
• Plotseling na het verdraaien van de knie.

De kans op meniscusklachten is groter bij:

• Sporters die niet de juiste schoenen dragen.
• Sporters die onvoldoende aan warming-up en cooling-down doen.
• Bepaalde omgevingsinvloeden, zoals het weer en een harde ondergrond.

Vaak ontstaat de blessure door een combinatie van dit soort oorzaken.

Diagnose meniscusklachten

De arts baseert de diagnose van meniscusklachten op de symptomen en op een lichamelijk onderzoek. Daarbij kan hij onder andere de McMurray-test doen. Bij deze test buigt, strekt en draait de arts het been op een bepaalde manier. Bij pijn of een klik aan de binnenkant van de knie kan er sprake zijn van een gescheurde meniscus.

De arts kan de diagnose bevestigen met:

• Een MRI-scan.
• Een artrografie.
• Een kijkonderzoek (artroscopie).

Behandeling meniscusklachten

De behandeling van meniscusklachten hangt af van:

• De mate van scheuring of beschadiging.
• De plaats van de scheur of beschadiging.
• De leeftijd van de patiënt.
• De lichamelijke toestand van de patiënt.

Bij meniscusklachten krijg je het advies om rust te nemen. De behandeling kan verder bestaan uit de volgende zaken:

• Pijnstillers (analgetica).
• Om de pijn en de zwelling te verminderen, kun je zelf: ijs op de knie houden, een drukverband aanleggen of het aangedane been omhoog leggen.
• Om de knie te ontlasten, kun je hulpmiddelen gebruiken, zoals krukken.
• Als de pijn en zwelling afnemen, kun je lichte oefeningen en fysiotherapie doen.

In geval van een gescheurde meniscus of bij een vermoeden daarvan, kan er een kijkoperatie gedaan worden. Een kijkoperatie is nodig als:

• De scheur niet vanzelf geneest.
• De scheur erg groot is.
• Je veel pijn hebt.
• De knie op slot zit.

Tijdens de kijkoperatie probeert de chirurg zoveel mogelijk gezond meniscusweefsel te behouden. Soms kan hij de meniscus hechten of de losse uiteinden inkorten. Het kan ook voorkomen dat hij de hele meniscus moet verwijderen.

De operatie gebeurt met een kijkoperatie en je loopt dezelfde dag weer het ziekenhuis uit. Nabehandeling door fysiotherapie is maar zeldzaam nodig.

Zelfzorg meniscusklachten

Bij meniscusklachten is het aan te raden om direct te handelen, om de beschadiging zo beperkt mogelijk te houden. Bij dit soort klachten is het belangrijk om zo snel mogelijk een deskundige om advies te vragen.

Doortrainen of rust nemen?
Rust nemen is noodzakelijk voor een goed herstel van het kraakbeen. Zeker wanneer de knie op slot gaat of wanneer vocht zich ophoopt, is rust noodzakelijk. Dit geldt voor zowel geleidelijk als plotseling ontstane klachten.

Alternatieve training
Er zijn verschillende andere trainingsvormen mogelijk, zoals zwemmen en cardiofitness. Activiteiten waarbij je voeten je volledige lichaamsgewicht moeten dragen, kunnen een te hoge belasting vormen voor de knie. Deze activiteiten zijn dus minder geschikt. Voor de training geldt dat bewegen geen pijn mag doen.

Geschikte oefeningen
Spierversterkende oefeningen van met name de bovenbeenspieren kunnen helpen om de klachten te verminderen. Met de onderstaande oefening worden de bovenbeenspieren versterkt, maar zonder de knie te bewegen. Het streven is om deze oefening in 10 series van 10 herhalingen te kunnen doen. Hierbij geldt dat je moet stoppen zodra de pijn toeneemt.

Oefening:

• Ga met de rug op de grond liggen terwijl je op je ellebogen steunt.
• Til het aangedane been gestrekt op en trek daarbij de tenen naar je toe. Houd dit 3 seconden vast en leg het been weer rustig terug.
• Je kunt deze oefening eventueel verzwaren door een verzwaard zakje op de enkel te leggen.

Om deze oefening goed te leren en uit te voeren, kun je het best een deskundige raadplegen.

Koelen
Koelen heeft een pijnstillend effect en zorgt ervoor dat een eventuele vochtophoping beperkt blijft. Daardoor gaan het bewegen van de knie en het stellen van de diagnose gemakkelijker.

Om te koelen kun je het best een zogenaamd coldpack tegen de knie houden. Doe dit maximaal 10 minuten per keer. Leg een doek tussen het coldpack en de huid om te voorkomen dat de huid bevriest.

Meer informatie

Informatie van de KNAU over meniscusklachten 
www.atletiekunie.nl 

Meer informatie over sporten en blessures 
www.sportzorg.nl/