Goedaardig verhoogde hersendruk
Bij een goedaardig verhoogde hersendruk is de druk binnen de schedel te hoog. De medische term hiervoor is benigne of idiopathische intracraniële hypertensie. De druk van het hersenvocht dat in de hersenkamers wordt geproduceerd, is dan verhoogd.
De oorzaak van deze aandoening is niet bekend. Bepaalde geneesmiddelen of een ziekte of letsel van de hersenen kunnen verhoogde hersendruk veroorzaken. Dit heet dan secundaire intracraniële hypertensie.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Een goedaardig verhoogde hersendruk komt vaker voor bij onderstaande groepen.
- Vrouwen met chronische verstopping van de veneuze sinussen die een anticonceptiepil gebruiken.
- Mensen met overgewicht.
- Mensen die bepaalde geneesmiddelen (bijvoorbeeld antibiotica) of vitamine A gebruiken.
Ook bij de ziekte van Cushing, bloedarmoede, chronisch nierfalen, hypothyreoïdie en hypoparathyreoïdie is er een verhoogde kans op een goedaardig verhoogde hersendruk.
Omdat verhoogde hersendruk soms de karakteristieke symptomen geeft van een gezwel in de hersenen heet het ook wel pseudotumor cerebri.
Symptomen van goedaardig verhoogde hersendruk
Door de verhoogde hersendruk kunnen de volgende symptomen ontstaan:
- Hoofdpijn. Dit is ‘s ochtends het sterkst en neemt toe bij plotselinge hoofdbewegingen, zoals bij hoesten.
- Oorsuizen.
- Duizeligheid.
- Misselijkheid.
- Dubbel zien (diplopie) en wazig zien.
- Tijdelijke blindheid. Dit kan ontstaan als de patiënt de houding van zijn hoofd verandert.
Diagnose
De arts stelt de diagnose op basis van het verhaal van de patiënt, de medische voorgeschiedenis en de symptomen. Ook wordt lichamelijk en aanvullend onderzoek verricht. Met een prik in het ruggenmerg kan er lichaamsvloeistof afgenomen worden. Vervolgens komt daar een diagnose uit, bijvoorbeeld een verhoogde hersendruk.
Bij onderzoek van de ogen is er vaak een uitpuilende blinde vlek (papiloedeem). Deze wordt veroorzaakt door de verhoogde druk in het hoofd. De blinde vlek is het gedeelte van het oog waar de oogzenuw aansluit op het netvlies.
CT- en MRI-scans kunnen bepalen of de symptomen misschien worden veroorzaakt door afwijkingen in de hersenen. Denk hierbij aan een tumor of een waterhoofd. De diagnose goedaardige verhoogde hersendruk wordt gesteld wanneer andere oorzaken zijn uitgesloten.
Behandeling van goedaardig verhoogde hersendruk
De behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de verhoogde hersendruk. Als er duidelijke oorzaken zijn, bepalen deze de behandeling. Duidelijke oorzaken zijn bijvoorbeeld overgewicht of regelmatig gebruik van bepaalde geneesmiddelen.
Daarnaast is de behandeling gericht op het verlichten van de symptomen. Het regelmatig uitvoeren van ruggenprikken kan de verhoogde druk wegnemen. De ruggenprik laat hersen- en ruggenmergvloeistof weglopen. Ook plasmiddelen (diuretica) kunnen de hersendruk verlagen.
Als de symptomen niet verdwijnen, kan een operatie plaatsvinden. Hierbij wordt een buisje aangebracht tussen het lagere gedeelte van de wervelkolom en de buikholte. Dit heet een lumboperitoneale shunt. Hierdoor kan de hersen- en ruggenmergvloeistof afvloeien en verlaagt de hersendruk. Daarnaast kan een insnijding van de blinde vlek in het oog uitpuiling verminderen en het zicht verbeteren.
De vooruitzichten van een goedaardig verhoogde hersendruk verschillen per persoon. Soms verdwijnt de aandoening vanzelf na verloop van tijd. De kans dat de aandoening dan terugkeert, is klein. Een vervelende complicatie is toenemende slechtziendheid. Dit kan soms zelfs tot volledige blindheid leiden.
Complicaties
Het plaatsen van een shunt brengt risico’s met zich mee zoals verstopping of een bacteriële infectie. De shunt moet dan verwijderd worden. Antibiotica kunnen de infectie bestrijden.
Meer informatie
Informatie over goedaardig verhoogde hersendruk bij kinderen
www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/hoofdpijn/IIH.php
Brazis, P.W. (2004), “Pseudotumor cerebri”, Curr Neurol Neurosci Rep, vol. 4, no. 2, March, pp. 111-116. www.ncbi.nlm.nih.gov/pseudotumorcerebri
Medline Plus (2005), Pseudotumor cerebri, [Online], [Accessed: 2005, April 02].
www.nlm.nih.gov/pdeudotumorcerebri
The Merck Manual of Diagnosis and Therapy (2005)
Benign Intracranial Hypertension (Pseudotumor cerebri), [Online], [Accessed: 2005, April 02].
www.merck.com/Idiopathic Intracranial Hypertension