Gebroken rug en bekken

Er is sprake van een gebroken rug als één of meer wervels, het heiligbeen en/of het staartbeen zijn gebroken. Er is sprake van een gebroken bekken als het darmbeen, de heupkom en/of één of beide schaambeenderen zijn gebroken.

Bij een gebroken rug of bekken kunnen ook inwendige organen zijn beschadigd, vooral de ingewanden. Breuken van het heiligbeen staan zelden op zichzelf. Meestal is er dan ook sprake van bekkenfracturen. Ook een staartbeenfractuur gaat meestal gepaard met andere breuken.

Een ander woord voor breuk is fractuur.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Krachtige botsingen zijn de oorzaak van de meeste breuken van het bekken en het onderste (lumbale) gedeelte van de wervelkolom. Bijvoorbeeld verkeersongevallen of een val van grote hoogte. Dit zijn meestal om ernstige breuken met veel schade aan de zachte weefsels, bloedverlies en verschuiving van de gebroken botdelen. Als gebroken botdelen zijn verschoven, sluiten ze niet meer op elkaar aan.

Bekkenfracturen kunnen verder worden veroorzaakt door sportblessures en het plotseling samentrekken van spieren. In dit laatste geval wordt een deel van het heupbeen door een spier weggerukt.

Ouderen met botontkalking hebben een verhoogd risico op botbreuk zonder dat daar veel kracht aan te pas hoeft te komen. Want door de botontkalking zijn de botten minder stevig geworden.

Breuken van het heiligbeen en het staartbeen komen in verhouding weinig op zichzelf staand voor. Het kan wel gebeuren. Dat gebeurt meestal door een harde klap of val waarbij iemand rechtstreeks op dat bot terechtkomt.

Symptomen gebroken rug en bekken

Typische symptomen van fracturen van de rug en het bekken zijn kneuzing, hevige pijn en zwelling.

Bij een bekkenbreuk kan het bekken gevoelig zijn. De persoon in kwestie kan hevige pijn hebben als hij probeert te lopen. Eén van de benen kan gedeeltelijk gevoelloos worden. Dat komt door letsel aan de heupzenuw die door het dijbeen loopt. Verder kan diegene moeite hebben met plassen of bloedsporen in de urine hebben. Er kan veel bloedverlies voorkomen bij een bekkenbreuk. Het bloed kan in de buikholte komen of via een open wond naar buiten komen.

Een breuk van het heiligbeen en het staartbeen veroorzaakt uitgesproken pijn en gevoeligheid in de lendenen. De huid boven een gebroken heiligbeen kan rood kleuren door een bloeding in de huid.

Diagnose

De diagnose van een rug- en bekkenfractuur wordt gesteld op grond van een beschrijving van de manier waarop het letsel is ontstaan. Er zijn röntgenfoto's nodig om het type en de omvang van de breuk te bepalen en na te gaan in welke richting de gebroken botten zijn verschoven. Andere beeldvormende technieken, zoals een CT-scan en MRI, kunnen worden ingezet als ernstig letsel van de inwendige organen wordt vermoed.

Behandeling gebroken rug en bekken

Bij deze botbreuken kunnen aanzienlijke bloedingen in de buik- en de bekkenholte optreden (inwendige bloedingen). Voldoende bedrust en goede verzorging zijn erg belangrijk. Om de pijn te verminderen, krijgen patiënten pijnstillers. Fysiotherapie begint als de patiënt daar aan toe is.

Conservatieve behandeling
Breuken waarbij de botdelen nauwelijks zijn verschoven, kunnen conservatief (zonder operatie) worden behandeld. Dat gebeurt door het betreffende gebied te vast te zetten (immobiliseren) met bijvoorbeeld een spalk, corset of gips. De persoon in kwestie moet krukken gebruiken om te lopen. Hij mag de kant van de breuk niet belasten totdat de botten weer aan elkaar zijn gegroeid.

Bij een breuk van het heiligbeen en het staartbeen is geen specifieke behandeling nodig. Als het gebroken botdeel is verschoven, dan wordt het met de hand via de endeldarm weer op zijn plaats gezet. Als de pijn niet verdwijnt, kan een operatie nodig zijn. Het gebroken botdeel wordt dan weggehaald.

Operatie
Breuken waarvan de botfragmenten kunnen verplaatsen bij beweging (instabiele botbreuk), worden behandeld door operatie. Bij een bekkenbreuk wordt het bekken vastgezet met een apparaat (externe fixateur). Aan dit apparaat zitten lange schroeven die aan beide kanten van de breuk in de botten worden gedraaid. De schroeven zitten vast een raamwerk buiten het lichaam.

Complicaties

Er kunnen verschillende complicaties optreden bij een botbreuk van een wervel of het bekken. Een bloedstolsel kan van zijn plaats raken, door de bloedstroom worden meegevoerd en de bloedtoevoer naar een vitaal orgaan blokkeren (trombo-embolie). Ook kunnen de twee botdelen niet meer aan elkaar groeien of niet goed aan elkaar groeien. Dat komt omdat er onvoldoende nieuw botweefsel wordt aangemaakt.

Door een schaambeenfractuur kunnen de blaas en urinebuis scheuren. Dan moet met spoed een operatie plaatsvinden.

Belangrijke slagaders in het gebied kunnen beschadigd raken door een botsplinter of helemaal gescheurd zijn. Dat gebeurt vooral bij de vaten die de benen van bloed voorzien, zoals de gemeenschappelijke darmbeenslagader of een vertakking ervan. Hierdoor wordt de bloedtoevoer naar de benen verstoord en ontstaat een ernstige situatie.

Bij een wervel- of bekkenbreuk kan een zenuw beschadigd zijn geraakt. Dat leidt tot vermindering van kracht en verlamming.

Meer informatie

Informatie over gebroken bekken
www.lumc.nl/bekken

Adviezen na een wervelfractuur
www.umcn.nl/Adviezen_na_een_wervelfr.pdf

Eerste hulp bij botbreuken
www.rodekruis.nl/botbreuk

Informatie over botbreuken en botontkalking
www.thuisarts.nl/botbreuken-en-botontkalking