Gebroken elleboog en onderarm

Een botbreuk (fractuur) van de botten van de elleboog en onderarm is een breuk van het spaakbeen en/of de ellepijp. De ellepijp en het spaakbeen vormen voor het grootste gedeelte het ellebooggewricht.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Een breuk van de onderarm ontstaat meestal door een val met uitgestrekte hand. Zo’n fractuur kan ook komen door een klap of een val op een gebogen elleboog. Bij kinderen en jongvolwassenen treden vaak een fractuur van de schacht van spaakbeen en ellepijp op (schachtfractuur). Meestal zijn daarbij beide botten betrokken. Maar het komt ook voor dat alleen het spaakbeen of de ellepijp is gebroken. Meestal gaat het dan om een breuk waarbij de botfragmenten niet of nauwelijks zijn verschoven (twijgbreuk).

Een Colles-fractuur en Smith-fractuur zijn bepaalde breuken dichtbij de pols. Deze twee breuken ontstaan meestal door een val op de handpalm, dus op een uitgestrekte hand. Bij een Colles-fractuur loopt de breuk dwars door het spaakbeen, net boven de pols. Het botfragment van het spaakbeen aan de kant van de pols is naar achteren verschoven. Een Smith-fractuur is, net als een Colles-fractuur, een horizontale breuk van de onderkant van het spaakbeen. Het verschil is dat het botfragment aan de kant van de pols bij een Smith-fractuur juist naar voren is verschoven. Daarom wordt er ook wel van een ‘omgekeerde Colles-fractuur’ gesproken.

Ouderen met botontkalking hebben een verhoogd risico op botbreuk zonder dat daar veel kracht aan te pas hoeft te komen. Dat komt omdat de botten minder stevig zijn door botontkalking.

Symptomen

Een fractuur van de onderarm veroorzaakt hevige pijn. Het betreffende gebied kan gezwollen zijn. Elke aanraking of beweging doet pijn.

Er kan sprake zijn van een open wond op de plaats waar het bot gebroken is. De elleboog en de onderarm kunnen slechts beperkt bewegen. Als er bovendien sprake is van verschuiving van botfragmenten, kan de betreffende arm er vervormd uitzien. De vingers van de betreffende hand kunnen gevoelloos zijn. Iemand bij wie de kop van het spaakbeen is gebroken, heeft moeite de elleboog te bewegen.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld op grond van wat er is voorgevallen en een lichamelijk onderzoek. Soms is aanvullend beeldvormend onderzoek nodig zoals röntgenfoto's, CT-scan en een MRI-scan.

Behandeling

De behandeling van een breuk van de onderarm is afhankelijk van de ernst van de fractuur. Als de botfragmenten niet zijn verschoven, is het voldoende de arm gedurende een periode te ondersteunen met een mitella of gipsverband (conservatieve behandeling). Om de zwelling tegen te gaan kunnen de eerste twee of drie dagen ijskompressen op het aangedane gebied worden gelegd. Het pijn kan worden verlicht met pijnstillers.

Na verwijdering van de mitella of het verband zijn lichte oefeningen nodig. Deze zorgen ervoor dat de elleboog en de arm weer goed kunnen bewegen en niet stijf worden. Dit kan begeleid worden door een oefentherapeut.

Als de botfragmenten zijn verschoven, kunnen ze soms handmatig weer op hun plaats worden gezet waarna de arm wordt ondersteund met bijvoorbeeld een spalk, mitella (draagband) of gips. Als dit niet kan, moeten de botten operatief worden gezet. Schroeven, draden of plaatjes houden de botfragmenten dan op hun plaats.

Complicaties

Nadat de elleboog tijdelijk rust heeft gehad doordat het niet heeft mogen bewegen, kan het gewricht stijf blijven. Dit kan tot Sudeck-dystrofie leiden.

Bij een breuk van de kop van het spaakbeen kan zich soms myositis ossificans voordoen. Dat is botvorming in de spieren, wat kan leiden tot ernstige misvormingen. Het gaat gepaard met ontstekingsverschijnselen.

Als de gebroken botdelen niet goed terug op hun plaats zijn gezet en/of niet goed zijn vastgezet, groeien ze soms niet aan elkaar. Ook kunnen botdelen langzamer aan elkaar groeien dan normaal. Andere groeien slecht aan elkaar, wat de arm misvormt.

Meer informatie

Informatie over fractuur van de elleboog en de onderarm
www.ziekenhuisamstelland.nl/elleboogbreuk

Oefeningen na een elleboog fractuur
www.zorggroep-almere.nl/elleboog_botbreuk/oefeningen_en_sporten

Eerste hulp bij botbreuken
www.rodekruis.nl/botbreuk

Informatie over botbreuken en botontkalking
www.thuisarts.nl/botbreuken-en-botontkalking