Myositis

Myositis (spierontsteking) is een zeldzame aandoening waarbij een of meerdere spiergroepen ontstoken raken. Deze ontsteking vernietigt de spiercellen, waardoor spieren steeds zwakker worden.

Spierontstekingen komen zowel bij kinderen als bij volwassenen voor.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Myositis is een auto-immuunziekte. Het treedt meestal op als gevolg van een abnormale immuunreactie van het lichaam. Het afweersysteem maakt dan antistoffen aan tegen eigen weefsels en organen, in dit geval de spieren. Deze raken daardoor ontstoken en gaan kapot.

Vormen van myositis

Er bestaan twee vormen van myositis, namelijk primaire en secundaire myositis.

Bij primaire spierontsteking staat de spierontsteking op de voorgrond. Vormen hiervan zijn:

• Polymyositis
• Dermatomyositis
• Inclusion-body myositis

Bij secundaire spierontsteking heeft iemand naast de chronische spierontsteking ook een andere bindweefselaandoening. Voorbeelden daarvan zijn:

• Sjögren-syndroom
• Sclerodermie
• Systemische lupus erythematodes (SLE)
• Reumatoïde artritis

Symptomen myositis

De eerste symptomen van een spierontsteking omvatten zwakte en pijn in de spieren, vaak van de bovenarmen en bovenbenen. Afhankelijk van welke spieren ontstoken zijn, kan iemand problemen krijgen met (trap)lopen, tillen of andere dagelijkse activiteiten.

Ook vermoeidheid is een belangrijk symptoom. Door de ontsteking raken de aangedane spieren verzwakt, waardoor andere spieren extra hard moeten werken. Dit kan leiden tot vermoeidheid. Iemand kan zich ’s ochtends bij het opstaan al moe voelen. Een ander symptoom is koorts. Dit neemt vaak af als de spierontsteking weer tot rust komt.

De ziekte kan ook de spieren van de nek en andere delen van het lichaam aantasten, met name van de gewrichten, longen, het hart, de ingewanden en de huid. Wanneer de spieren van de keel zijn aangetast, heeft iemand moeite met slikken en duidelijk spreken.

Myositis van het hart kan leiden tot beschadiging of vergroting van het hart. Bij aantasting van de longen of de borstkas ontstaan ademhalingsmoeilijkheden. Als de huid is aangedaan, resulteert dit in uitslag rond de ogen, de knokkels en andere delen van het lichaam.

Diagnose

Het stellen van de diagnose spierontsteking is moeilijk. De diagnose wordt gebaseerd op de klachten en de uitsluiting van andere aandoeningen die de spieren kunnen aantasten.

De arts kan bloedonderzoek doen, bijvoorbeeld naar afbraakstoffen van spieren of naar antistoffen in het bloed. Met elektromyografie kan de functie van de spieren onderzocht worden. Een spierbiopsie of een huidbiopsie helpt de diagnose definitief te bevestigen.

Behandeling myositis

De primaire vormen van myositis kunnen niet genezen worden. Wel kan geprobeerd worden om de symptomen en klachten zoveel mogelijk te beperken.

Hoe sneller een behandeling start, hoe meer spiercellen gered kunnen worden. Hiervoor geeft de arts medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken, zoals corticosteroïden. Maar bij inclusion-body myositis werken deze niet. De spierzwakte zal dan steeds erger worden.

Andere behandelingen:

• Pijnklachten kunnen met pijnstillers (NSAID’s) worden bestreden.
• Fysiotherapie en/of oefentherapie. Bewegen moet afgewisseld worden met rustmomenten.
• Een ergotherapeut kan adviezen geven over alternatieve manieren om dagelijkse activiteiten te doen of over hulpmiddelen die ondersteunen.
• Vaak worden therapieën gegeven door een gespecialiseerd team vanuit een revalidatiecentrum.

Meer informatie

Informatie van het Reumafonds
www.reumafonds.nlmyositis

Website van de Vereniging Spierziekten Nederland
www.vsn.nl

Informatie van Spierziekten Nederland
www.spierziekten.nl/polymyositis
www.spierziekten.nl/dermatomyositis
www.spierziekten.nl/inclusion-body-myositis

Informatie van het Prinses Beatrix Spierfonds
www.prinsesbeatrixspierfonds.nl/dermatomyositis

Informatie van het Radboud UMC
www.umcn.nl/Myositis

Dermatomyositis, polymyositis en sporadische ‘inclusion body’-myositis
Multidisciplinaire Richtlijn (2004)
www.diliguide.nl/dermatomyositis-polymyositis