Botkanker

Botkanker kan in alle botten van het lichaam voorkomen, maar meestal ontstaat het in de korte en lange botten van de ledematen.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

De oorzaak van botkanker is meestal niet bekend. De meest voorkomende vormen van botkanker zijn:

• Osteosarcoom.
• Chondrosarcoom.
• Ewing-sarcoom.

Hieronder wordt besproken wat de oorzaken kunnen zijn van deze vormen van botkanker:

• Osteosarcoom is een kwaadaardige tumor die vaak ontstaat in de botten van de armen of de benen. De ziekte treft vaak jonge mensen en komt bij mannen vaker voor dan bij vrouwen. Verder komt osteosarcoom vaker voor bij mensen die lijden aan de ziekte van Paget. Bestraling kan er ook voor zorgen dat iemand sneller osteosarcoom krijgt.
• Chondrosarcoom is een langzaam groeiende vorm van botkanker. De tumor ontstaat meestal in het bot maar produceert kraakbeencellen in plaats van botcellen. Deze aandoening komt bij ouderen en mensen op middelbare leeftijd vaker voor dan bij jongeren en iets vaker bij mannen dan bij vrouwen. Chondrosarcoom komt het meest voor in de botten van de armen en benen. Maar het komt ook voor in platte botten, zoals het schouderblad, het heupbot en het heiligbeen (een gedeelte van het bekken). Chondrosarcoom kan in het botweefsel ontstaan als gevolg van een behandeling met bestraling. Mensen met de aandoening multipele erfelijke exostose kunnen sneller chondrosarcoom krijgen.
• Ewing-sarcoom is een vorm van botkanker die ontstaat in het beenmerg dat in vrijwel elk bot voorkomt. Ewing-sarcoom komt het meest voor in de schacht van lange, pijpvormige botten, in het bekken en in de ribben. Maar ieder bot kan aangetast raken, ook de botten van de schedel en het gezicht en het sleutelbeen. Ewing-sarcoom treedt meestal op bij mensen die jonger zijn dan 20 jaar.

Symptomen botkanker

Mensen die lijden aan botkanker merken in het begin (vrijwel) niets. Maar het kan ook voorkomen dat ze een onaangenaam gevoel in het aangetaste bot hebben. Dit is een eerste symptoom dat zich in het bot een kwaadaardige tumor vormt.

Als de tumor is doorgegroeid, voelt iemand pijn in het aangetaste bot. De plek van de tumor is dan opgezwollen en pijnlijk bij aanraking. Aangezien de tumor ontstaat in het bot, is hij aan het bot vastgegroeid. De huid boven de tumor is meestal rood en opgezwollen en voelt bij aanraking warm aan. Naarmate de tijd vordert, raakt het weefsel meer en meer gezwollen en neemt de pijn toe, waardoor de plek ook gevoelig wordt bij aanraking.

Mensen met botkanker kunnen ook last hebben van andere symptomen, zoals:

• Een verhoogde temperatuur op de plaats van de tumor.
• Minder beweeglijke gewrichten als de tumor dichtbij een gewricht ligt.
• Een breuk van het aangetaste bot, dat door de vernietiging van botweefsel zelfs bij licht letsel al kan breken. Dit wordt een pathologische fractuur genoemd.

Diagnose

De diagnose botkanker is in eerste instantie gebaseerd op de klachten van de patiënt en op het lichamelijk onderzoek.

Bij verdenking van botkanker zijn een CT-scan en een MRI-scan goede hulpmiddelen om het soort tumor vast te stellen en te zien hoe ver deze zich heeft uitgebreid. De diagnose kan bij de meeste van deze aandoeningen worden bevestigd door middel van een biopsie.

Ook wordt botscintigrafie toegepast. Dit is een botscan die na het inspuiten van een speciale kleurstof (contrastvloeistof) met behulp van röntgenstraling wordt gemaakt. Hierop is te zien dat het bot op bepaalde plaatsen meer van de kleurstof heeft opgenomen. Dit zijn de gebieden waar de tumor voorkomt.

Uit laboratoriumonderzoek kan blijken dat in het bloed een verhoogde hoeveelheid alkaline fosfatase voorkomt. Dit enzym helpt bij de stofwisseling in het bot. Ook de bloedspiegel van een ander enzym, lactodehydrogenase, is soms verhoogd.

Behandeling botkanker

De behandeling van botkanker bestaat vaak uit een operatie waarbij de tumor met alle uitzaaiingen naar andere plaatsen in het lichaam wordt verwijderd. Dit wordt gecombineerd met chemotherapie voor en na de operatie.

In gebieden waar niet kan worden geopereerd, wordt vaak gewerkt met bestraling. Chemotherapie is een aanpak waarbij geneesmiddelen worden gegeven die kankercellen vernietigen.

Ewing-sarcoom van het bekken of de ruggengraat wordt in eerste instantie behandeld met bestraling en daarna met een operatie.

Complicaties

Al bij heel gering lichamelijk letsel kunnen de aangetaste botten breken, omdat ze verzwakt zijn geraakt door botafbraak.

De tumor kan zich uitbreiden naar andere gedeelten van het lichaam, zoals naar andere botten en naar organen als de longen en de lever. Ook kan de tumor zich uitbreiden naar nabijgelegen spieren of gewrichten, waardoor sommige lichaamsfuncties beperkt kunnen worden. De behandeling van deze uitzaaiingen houdt in dat soms een heel ledemaat verwijderd (amputatie) moet worden.

De patiënt kan ook te maken krijgen met bijwerkingen als gevolg van de geneesmiddelen die bij de chemotherapie worden gebruikt. Mogelijke bijwerkingen zijn misselijkheid, overgeven, haaruitval en hartklachten.

Meer informatie

Informatie over botkanker
www.kanker.nl/bibliotheek/botkanker/wat-is/1134-botkanker
www.orthopedie.nl/content/botkanker/botkanker.asp
www.mijnkinderarts.nl/ziekten/botten-en-gewrichten/bottumoren.htm
www.diagnose-kanker.nl/

Informatie over het osteosarcoom
www.lumc.nl/home/0001/12556/19997/90108001011185

Informatie over het chondrosarcoom
www.lumc.nl/home/0001/12556/19997/111025103458222