Botscan

Een botscan (scintigrafie is een techniek om afwijkingen in het bot op te sporen. Hierbij wordt een kleine hoeveelheid radioactief materiaal (tracer genaamd) in de bloedbaan geïnjecteerd. Na de injectie worden foto’s genomen om de hoeveelheid tracer te meten die zich in botten en gewrichten heeft opgehoopt. Daarbij worden afwijkingen zichtbaar.

De scan kan vlak na de injectie gemaakt worden of na een wachttijd van enkele uren. Het skelet heeft namelijk minimaal drie uur nodig voor het opnemen van het radioactief materiaal. Als ook naar de doorbloeding van het skelet gekeken moet worden, wordt direct gestart met de opnames. De beelden kunnen in fases gemaakt worden om afwijkingen op te sporen en de diagnose te stellen.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Voorbereidingen

Alle sieraden en andere metalen voorwerpen moeten van het lichaam worden gehaald. Verder zijn er voor deze scan geen speciale voorbereidingen nodig. Wel wordt aangeraden om na de injectie veel water te drinken. Hierdoor scheiden de nieren de tracer namelijk makkelijker uit het lichaam uit.

Indicaties

Met scintigrafie kan het hele skelet gescand worden om letsel en aandoeningen op te sporen die op gewone röntgenfoto’s moeilijk te zien zijn. Scintigrafie wordt ingezet wanneer het bot afwijkingen vertoont als fracturen, infecties of tumoren. Een belangrijke reden om scintigrafie in te zetten is om het stadium van kanker vast te stellen. Een scan van het hele skelet levert informatie op over de mate van verspreiding van kanker door het lichaam.

Ook kunnen met behulp van deze techniek stressfracturen worden opgespoord. Die kunnen optreden bij sporters en zijn op röntgenfoto’s soms niet te zien.

Scintigrafie wordt meestal toegepast wanneer andere diagnostische procedures niet tot een definitieve diagnose leiden, of om de diagnose op basis van beeldvormende technieken als een MRI -scan en röntgenfoto’s te bevestigen. Daarnaast wordt scintigrafie toegepast om na te gaan hoe het lichaam op een behandeling reageert. Bijvoorbeeld behandelingen tegen kanker of een infectie.

Resultaten

Scintigrafie is gebaseerd op het principe dat radioactieve tracer zich ophoopt op plaatsen met verhoogde bloedtoevoer en met actieve botgroei. De beelden van de botscan leveren waardevolle informatie over afwijkingen in het bot. Op de beelden zijn bepaalde patronen of vlekken te zien die een indicatie vormen van verschillende aandoeningen.

Op de plaatsen waar de concentratie opgehoopte tracer hoger is, hot spots genoemd, is waarschijnlijk sprake van verhoogde botopbouw. Deze botopbouw komt meestal voor wanneer er sprake is van herstel na botletsel. Ook plekken met lage concentratie tracer (cold spots) worden zichtbaar. Hierbij is sprake van een verlaagde botopbouw, zoals bij mensen met botontkalking (osteoporose).

 

Complicaties

Normaal gesproken doen zich tijdens of na de ingreep geen complicaties voor. In zeer zeldzame gevallen heeft de patiënt een allergische reactie op de geïnjecteerde tracer.

Contra-indicaties

De scan wordt niet uitgevoerd bij zwangere vrouwen, vanwege het gebruik van radioactiviteit. Vrouwen die borstvoeding geven, moeten dit melden. Soms is het mogelijk een scan uit te voeren als de borstvoeding voor enige tijd wordt stopgezet.

Scintigrafie wordt meestal niet gebruikt om afwijkingen op te sporen bij pasgeborenen jonger dan 6 weken, omdat de uitslag dan niet betrouwbaar is.

Meer informatie

Informatie over botscans
www.lumc.nl/home/
www.ziekenhuis.nl/
www.kanker.nl/bibliotheek/