Vernauwing van de halsslagader

Wanneer er onvoldoende bloed vanuit de halsslagaders naar de hersenen stroomt, krijgen deze te weinig zuurstof. Hierdoor kan een TIA optreden met kortdurende uitvalsymptomen. Als de afsluiting langer duurt, sterft hersenweefsel af. Hierdoor ontstaat een herseninfarct.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Anatomie

Aan beide zijden van het hoofd loopt de halsslagader. Deze splitst zich in twee slagaders, de arteria carotis externa en de arteria carotis interna. De externa loopt naar het gebied van de tong en schildklier. De interna splitst zich in drie slagaders, waarvan er twee de hersenen van bloed voorzien: de voorste hersenslagader en de middelste hersenslagader.

Oorzaak

Bij vrijwel alle mensen ontstaat een vernauwing van de halsslagader door slagaderverkalking (atherosclerose). Heel soms ontstaat een vernauwing doordat de binnenwand van de slagader spontaan scheurt (dissectie) en het bloedvat blokkeert.

Als een halsslagader vernauwd is, proberen andere bloedvaten de functie zoveel mogelijk over te nemen. Dat gebeurt om te voorkomen dat de hersens te weinig zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Maar er komt een moment dat de vernauwingen zo ernstig worden dat ook deze bloedvoorziening te kort schiet.

Atherosclerose
Een vernauwing of een afsluiting kan ontstaan doordat aan de binnenkant van de halsslagaders vettige substantie wordt afgezet. Dit worden plaques genoemd. Dit proces, dat jaren duurt, wordt atherosclerose of slagaderverkalking genoemd.

In zo’n plaque kan een scheur ontstaan, die de doorgang plots belemmert. Of het bloed probeert de scheur te ‘repareren’ door een bloedstolsel te vormen. Zo’n stolsel kan meegenomen worden met het bloed en het bloedvat verderop afsluiten. Een vernauwing in de halsslagaders leidt tot een herseninfarct, een vernauwing in de kransslagaders tot een hartinfarct .

Risicofactoren

Risicofactoren voor het optreden van atherosclerose:

• roken
• hoge bloeddruk
• diabetes
• hoog cholesterolgehalte
• overgewicht
• langdurige stress
• hogere leeftijd
• erfelijke factoren
• overmatig alcoholgebruik

Symptomen

Een vernauwing van de halsslagader wordt meestal pas ontdekt als er een TIA of een herseninfarct is. Mogelijke symptomen hangen af van de plaats en grootte van het uitgevallen deel van de hersenen:

• Verlammingen, meestal aan één kant van het lichaam (in het gezicht, een arm of een been).
• Gevoelsstoornissen, zoals tintelingen of een verdoofd gevoel, meestal aan één kant van het lichaam ( in het gezicht, een arm of een been).
• Warrig praten of met dubbele tong spreken.
• Moeite om de taal te begrijpen.
• Slikproblemen.
• Moeite met zien in één oog of beide ogen, of dubbel zien.
• Moeite met lopen of een veranderde manier van lopen.
• Evenwichtsstoornissen of duizeligheid.
• Bewustzijnsverlies.
• Epileptische aanval.
• Verwardheid, geheugenverlies of oriëntatieproblemen.

Als de linker halsslagader vernauwd is, treden uitvalsymptomen aan de rechterkant van het lichaam op, en omgekeerd.

Diagnose

Op grond van het verhaal van de patiënt en het neurologisch onderzoek zal de arts verder onderzoek doen. Een vernauwing van een halsslagader kan worden vastgesteld met behulp van duplexonderzoek van de bloedvaten van de hals.

Soms wordt al een vernauwing gevonden voordat er klachten zijn. Dat kan als de arts bij een lichamelijk onderzoek met de stethoscoop een ruis hoort over de aangedane slagader.

Behandeling

De vernauwde halsslagader kan met een operatie worden behandeld. Daarbij haalt een neurochirurg het binnenste gedeelte van de slagaderwand weg.

Een operatie is geschikt voor mensen bij wie meer dan zeventig procent van het bloedvat vernauwd is én die daarnaast een TIA of een (klein) herseninfarct hebben doorgemaakt. Als het bloedvat helemaal afgesloten is, heeft een operatie geen zin meer. Ook moet iemands lichamelijke conditie goed zijn om de operatie aan te kunnen.

Een ballonbehandeling (dotter) van de vernauwing wordt in enkele ziekenhuizen gedaan, maar alleen als onderdeel van wetenschappelijke onderzoeken.

Daarnaast schrijft de arts bloedplaatjesremmers voor bij een vernauwde halsslagader, ongeacht of deze geopereerd is. Deze medicijnen voorkomen dat er zich bloedstolsels op de plaques vormen.

Verminderen van risicofactoren op atherosclerose

Een halsslagaderoperatie geeft een goed resultaat en verlaagt het risico op het krijgen van een beroerte. Maar de atherosclerose stopt daarmee nog niet. Het is belangrijk om veranderingen in leefstijl door te voeren, zoals stoppen met roken en voldoende bewegen. Ook het verlagen van de bloeddruk, cholesterolgehalte en eventueel verhoogde bloedsuikers is belangrijk. Dit verlaagt het risico op nieuwe vernauwingen en op andere vaatziektes.

Meer informatie

Informatie over de operatie
www.chirurgenoperatie.nl/pagina/vaatchirurgie/carotis.php

Informatie van de Nederlandse Hartstichting over TIA’s
www.hartstichting.nl/hart_en_vaten/beroerte/wat_is_tia/

De patiëntenversie van de richtlijn Beroerte (2008)
www.diliguide.nl/document/254/beroerte-richtlijn-beroerte-patientenversie.html

Informatie van de Hersenstichting Nederland over beroerte
www.hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/hersenaandoeningen/beroerte

Informatie over beroertes van de Nederlandse CVA Vereniging
www.cva-vereniging.nl/

Website van de Hart&Vaatgroep, van en voor mensen met een hart- of vaatziekte
www.hartenvaatgroep.nl/