Respiratoire insufficiëntie

Respiratoire insufficiëntie (ademhalingsinsufficiëntie) is een ademhaling waarbij de longen onvoldoende werken. Deze kan plotseling ontstaan, bijvoorbeeld bij een verstikking. Wanneer de insufficiëntie steeds iets verergert, wordt dit chronische insufficiëntie genoemd. Dit is het geval bij COPD of bij neurologische aandoeningen als multipele sclerose en bepaalde spierziektes.

In deze tekst wordt vooral de chronische respiratoire insufficiëntie besproken.

De longen voeren bij een chronische respiratoire insufficiëntie eerst onvoldoende koolzuur af uit het lichaam. Het zuurstofgehalte is dan, door een versnelde ademhaling, nog voldoende. Later kost het te veel inspanning om het zuurstofgehalte in het bloed op pijl te houden. Dan neemt het af, samen met een verdere verhoging van het koolzuur.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Longziektes die vaak chronische respiratoire insufficiëntie veroorzaken zijn chronisch obstructieve longziektes (COPD). Hiervan komen emfyseem en chronische bronchitis het meest voor. Dergelijke ziektes leiden vaak tot beschadiging van de longen.

Het roken van sigaretten is een van de belangrijkste risicofactoren voor de ziekte. Meeroken, luchtvervuiling, infecties en allergieën kunnen de ziekte verergeren.

Andere oorzaken van respiratoire insufficiëntie:

• Vernauwingen van de bovenste luchtwegen (zoals slaapapneusyndroom).
• Longontsteking, longembolieën en grote of meerdere atelectasen .
• Zwakke tussenribspieren, bijvoorbeeld na een operatie of door ernstige vervormingen van de ruggengraat en de borstkas.
• Stoornissen in het ademcentrum
• Ruggenmergaandoeningen, zoals een dwarslaesie .
• Zenuwaandoeningen, bijvoorbeeld multipele sclerose.
• Ernstige hartklachten. Bijvoorbeeld aangeboren hartafwijkingen als tetralogie van Fallot en open foramen ovale.
• Extreem overgewicht.

Symptomen respiratoire insufficiëntie

Mensen met chronische respiratoire insufficiëntie zijn vaak kortademig. Het snelle ademen is om het gebrek aan zuurstof te kunnen compenseren.

Andere veel voorkomende symptomen:

• Een fluitende ademhaling.
• Een toegenomen slijmproductie. Soms bevat het opgehoeste slijm bloedsporen.
• De lippen en nagels kunnen bij ernstiger vormen blauw zijn verkleurd (cyanose), als gevolg van zuurstofgebrek in het bloed.
• Patiënten worden vaak snel moe bij gewone dagelijkse taken. Bij het toenemen van deze inspanning kunnen ze gewicht verliezen.

Diagnose

Met bloedonderzoeken worden veranderingen in het bloedgasgehalte vastgesteld. Met longfunctietests kan de werking van de longen worden gemeten. Zo kan de ernst van de aandoening worden bekeken.

Aanvullend onderzoek kan de oorzaak van de respiratoire insufficiëntie achterhalen. Hiervoor kunnen onderzoeken nodig zijn zoals sputumkweek (waarbij bacteriën uit het sputum in het laboratorium worden onderzocht), een röntgenfoto van de borstkas of een CT-scan van de borstkas.

Behandeling respiratoire insufficiëntie

De belangrijkste en effectiefste stap in de bestrijding van deze ziekte is stoppen met roken.

Chronische respiratoire insufficiëntie wordt behandeld met middelen die de ademhaling gemakkelijker maken. Dit zijn bijvoorbeeld middelen die de luchtwegen verwijden (bronchodilatatoren). Deze worden toegediend via inhalatoren of verstuivers. Bij ernstige gevallen van chronische respiratoire insufficiëntie moeten soms steroïden worden gegeven.

Wanneer de chronische respiratoire insufficiëntie wordt veroorzaakt door infecties van de luchtwegen, worden antibiotica gegeven. Bij een vergevorderde insufficiëntie kunnen patiënten een hoog koolzuurgehalte en een laag zuurstofgehalte in het bloed krijgen. Dan moet zuurstof worden toegediend via een neuskatheter, masker of beademing .

Complicaties

Chronische respiratoire insufficiëntie kan uiteindelijk leiden tot een riskant gebrek aan zuurstof in het bloed. De aandoening kan ook een lage bloeddruk en een shocktoestand met verwardheid of coma veroorzaken.

Wanneer chronische respiratoire insufficiëntie niet wordt behandeld, kan de ziekte uiteindelijk leiden tot hartfalen of cor pulmonale. Dat is een vergroting van het hart die hartfalen kan veroorzaken.

Meer informatie

Website van het Jeroen Bosch Ziekenhuis
www.jeroenboschziekenhuis.nl/WEBSITE/PATIENTENFOLDERS/LON/LON-085%20ADEMHALINGSONDERSTEUNING.PDF

Website van de Amerikaanse National Library of Medicine
http://vsearch.nlm.nih.gov/vivisimo/cgi-bin/query-meta?v%3Aproject=medlineplus&query=respiratory+failure

Blanchard, A.R. (2002), “Treatment of COPD exacerbations. Pharmacologic options and modification of risk factors”, Postgraduate medicine. vol. 111, no. 6, pp. 65-8, 71-2, 75. Available [Online]
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12082921?dopt=Abstract

Crompton, G.K., Haslett, C and Chilvers, E.R. (1999), “Diseases of the respiratory system”, in: Haslett, C., Chilvers, E.R.E., Hunter, J.A.A and Boon, N.A. (eds.), Davidson’s Principles and Practice of Medicine, 18th ed., Churchill Livingstone, London.