Miltletsel
De milt is een ovaal orgaan links in de buik, vlakbij de maag. Het vervult een aantal belangrijke functies in het lichaam, zoals het filtreren van het bloed, het produceren van witte bloedcellen, het verwijderen van bacteriën en ander lichaamsvreemd materiaal uit de bloedbaan en het vernietigen van oude en beschadigde rode bloedcellen. Ook fungeert de milt als opslagplaats van bloed.
Miltletsel wil zeggen: een beschadiging of verwonding van de milt wat door uiteenlopende oorzaken letsel kan ontstaan. Dit kan een lichamelijke verwonding zijn (val met de fiets, steekwond) of een bepaalde aandoening die scheuring van de milt (miltruptuur) veroorzaakt. Bij miltletsel loopt er bloed de buikholte in, waardoor verschijnselen in verband met deze bloeding optreden.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Oorzaak
Lichamelijk miltletsel doet zich meestal voor na een harde klap of stoot met een stomp voorwerp op het gedeelte van de buik waar de milt zich bevindt. Dit kan gebeuren tijdens een auto-, motor- of fietsongeluk, mishandeling (zoals huiselijk geweld), een val of een sportongeval (zoals tijdens een contactsport). Ook schot- en steekwonden kunnen miltletsel als gevolg hebben. De milt kan ook uit zichzelf scheuren bij mensen met een vergrote milt (splenomegalie), die weer het gevolg kan zijn van een bepaalde infectie, kanker of een aandoening die het afweersysteem van het lichaam (immuunsysteem) aantast.
Verschijnselen
Bij miltletsel kunnen zich uiteenlopende verschijnselen voordoen, afhankelijk van de omvang van de beschadiging aan het orgaan en de hevigheid van de bloeding.
Bij een licht letsel met weinig bloedverlies zijn er mogelijk hoegenaamd geen verschijnselen, maar bij een miltruptuur kunnen ernstige inwendige bloedingen optreden die levensbedreigend kunnen zijn.
De meest voorkomende verschijnselen zijn pijn in de buikstreek met pijn bij aanraking en een opgezette buik. De pijn wordt meestal linksboven in de buik gevoeld, maar er kan pijn in de omgeving van de linkerschouder bij komen. Vanwege het bloedverlies kan de bloeddruk dalen en gaat er onvoldoende zuurstof naar vitale organen, zoals de hersenen en het hart. Als gevolg hiervan krijgt de patiënt de eerste verschijnselen van shock: duizeligheid, flauwvallen, zweten, kortademigheid, een bleke huid, dorst en een versnelde hartslag.
Diagnose
De diagnose miltletsel moet altijd bijtijds worden gesteld om te voorkomen dat ernstige complicaties ontstaan. De diagnose wordt doorgaans in eerste instantie gesteld op basis van de klachten en een lichamelijk onderzoek.
Om de diagnose te bevestigen en andere mogelijke oorzaken voor de waargenomen verschijnselen uit te sluiten wordt nader onderzoek verricht met röntgenfoto's, echografie, CT-scan en MRI-scan van de buik. Daarnaast kan een andere scantechniek worden gebruikt, waarbij een beetje radioactieve stof in het lichaam van de patiënt wordt gebracht om te zien waar er bloedingen zijn.
Behandeling
Een miltletsel kan niet-operatief of operatief worden behandeld. Bij licht letsel aan de milt met geen of minieme verschijnselen in de buik en een stabiele bloeddruk is vaak alleen voortdurend medisch toezicht voldoende. De patiënt wordt meestal aangeraden enkele dagen bedrust te houden en zich gedurende ongeveer zes weken zo veel mogelijk te onthouden van lichamelijke activiteiten. Soms moet het bloedverlies door middel van bloedtransfusie worden gecompenseerd.
Bij mensen met een ernstige bloeding is het meestal nodig operatief in te grijpen, wat soms een noodmaatregel is om levensbedreigend bloedverlies te voorkomen.
Aan de verwijdering van de milt (splenectomie) wordt de voorkeur gegeven bij patiënten met spontane miltruptuur als gevolg van infectie of kanker. Deze ingreep gaat echter gepaard met een verhoogd risico op infecties door bepaalde bacteriën, zoals pneumokokken, meningokokken of Haemophilus influenza type b (Hib). Daarom wordt iedereen die splenectomie moet ondergaan vooraf gevaccineerd tegen deze bacteriën, om het risico op infecties te miniseren.
Complicaties
Miltletsel kan hevig bloedverlies veroorzaken, dat soms dodelijk kan zijn. Na splenectomie, die bij ernstig letsel wordt toegepast, is ook het risico op infecties door bepaalde bacteriën groter.
Meer informatie
Algemene informatie over miltruptuur
nl.wikipedia.org/wiki/Miltruptuur