Aspiratiepneumonie

Vaste stoffen (zoals voedsel) en vloeistoffen (zoals water of braaksel) kunnen in de luchtwegen terechtkomen. Ook vreemde voorwerpen (zoals kralen en paperclips) kunnen door verslikken in de luchtwegen en uiteindelijk in de longen terechtkomen. Dit wordt aspiratie genoemd. Het longweefsel kan hierdoor ontstoken raken (pneumonie). Aspiratiepneumonie is dus een longontsteking na het verslikken.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Het inademen (aspireren) van voedsel of braaksel kan komen door een slechte slikreflex bij diverse aandoeningen, zwakte of ouderdom. 20 procent van de bewoners van verpleeghuizen heeft problemen met slikken. Vooral mensen die een CVA (beroerte) hebben doorgemaakt, hebben een verhoogd risico om zich te verslikken.

Aspiratie kan ook plaatsvinden bij:

• (Gedeeltelijke) bewusteloosheid, zoals een narcose.
• Ernstig hoofdletsel door een ongeval.
• Een vergrote maag met daarin een verhoogde druk.
• Een gastro-oesofageale reflux.
• Een tracheo-oesofageale fistel.
• Een oesofageaal diverticulum.

Een slechte mondverzorging verhoogt het risico op een aspiratiepneumonie. Eerst raakt het longweefsel ontstoken (steriele ontsteking), waarna een bacteriële infectie, een longontsteking of een longabces kan ontstaan.

Symptomen aspiratiepneumonie

De volgende symptomen treden op bij aspiratiepneumonie:

• Ademhalingsmoeilijkheden.
• Blauwe verkleuring van de huid en de slijmvliezen door een gebrek aan zuurstof in het bloed (cyanose).
• Hoesten.
• Koorts met het ophoesten van stinkend slijm.

Bij kwetsbare ouderen zijn de symptomen vaak veel minder opvallend. Soms is er toename van verwardheid.

Diagnose

Door naar de longen te luisteren, kan de arts vaststellen of er een longontsteking is. Met een röntgenfoto van de borstkas kan deze vorm van longontsteking wel worden vastgesteld, maar op een CT-scan van de borstkas is de longaandoening beter te zien.

Behandeling

Verbetering van de dagelijkse mondverzorging verkleint het risico op een aspiratiepneumonie.

De eerste stap bij een behandeling is te zorgen dat de luchtwegen weer vrij zijn. Ter ondersteuning kan worden behandeld met zuurstof of beademing. Er worden antibiotica gegeven.

Complicaties

Wanneer een longontsteking door het inademen van voedsel of dranken niet wordt behandeld, kunnen in de longen problemen ontstaan. Bijvoorbeeld een longabces of bronchiëctasieën.

Meer informatie

Informatie over longbeschadiging na aspiratie (Engelstalig)
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7922422?dopt=Abstract

Informatie over longbeschadiging na aspiratie (Engelstalig)
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1855371?dopt=Abstract

Dysphagia and poor oral health: significant risk factors of aspiration pneumonia in frail older people. Proefschrift van C. van der Maarel-Wierink, 2013.