Aandoeningen van de plexus brachialis

Er loopt een netwerk van ruggenmergzenuwen (plexus brachialis) tussen de hals en schouder. Daaruit lopen zenuwen van/naar spieren en huid van de schouders, borst, armen en handen. Als deze ruggenmergzenuwen beschadigd, bekneld of verwond raken, kunnen de spieren in dit gebied gedeeltelijk of geheel verlamd raken.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Klachten

Er kunnen verschillende klachten optreden bij beschadiging van de ruggenmergzenuwen. Dit hangt af van de plaats van het letsel. Meerdere gebieden bezenuwen steeds andere delen van de bovenste ledematen. Klachten kunnen zijn:

• pijn in de schouder/oksel.
• een doof gevoel in (delen van de) arm of hand en verminderde tastzin.
• tintelingen of prikkelingen in (delen van de) arm of hand.
• verminderde kracht. Het is bijvoorbeeld onmogelijk om de arm op te tillen, de arm te buigen of een vuist te maken.
• verlies van spierweefsel (atrofie) bijvoorbeeld van de handspiertjes of van de schouderspieren.
• na langere tijd: een dwangstand van de arm.

Bij ernstig letsel raken soms ook zenuwbanen beschadigd van het autonome zenuwstelsel. Dit is te zien aan een vernauwde pupil en een hangend ooglid. Dat vindt plaats aan dezelfde kant als de betreffende ruggenmergzenuwen. Dit wordt het Hornersyndroom genoemd . De klachten kunnen erg lijken op een beschadiging van een enkele zenuwbaan (neuropathie). Of op een nekhernia, met druk op het zenuwweefsel.

Oorzaak van de klachten

De ruggenmergzenuwen (plexus brachialis) kunnen op allerlei manieren beschadigd raken. Ongeacht de leeftijd.
Het kan voorkomen bij:

• Een baby die tijdens de bevalling letsel oploopt. Dit gebeurt als de schouder teveel wordt uitgerekt. Dit wordt ook wel een erb-duchenneverlamming genoemd. Vaak is dan ook het sleutelbeentje gebroken.

• Kinderen, als ze van een klimrek of uit een boom vallen. Vooral als ze zich met een hand nog proberen vast te houden. Aan een stang of een tak. Zijn de onderste zenuwtakken aangedaan? Dan is er sprake van de ‘parese van Klumpke’. Dit komt veel minder vaak voor dan een erb-duchenneverlamming.

• Letsel door steek- of schotwonden.

• Hyperabductie. De arm wordt met kracht zijwaarts en omhoog getrokken. Daardoor kunnen de ruggenmergzenuwen (plexus brachialis) beschadigen.

• Een breuk van het sleutelbeen. Hierbij kunnen de ruggenmergzenuwen bekneld raken met beschadiging als gevolg.

• Hangende schouders en een slechte lichaamshouding. Komt vaker voor bij mensen op middelbare leeftijd. Vooral als ze met een slechte houding lopen.

• Bestraling (bijvoorbeeld bij borstkanker) kan de zenuwen beschadigen.

• Achteruitgang van de zenuwbundel (neuropathie).

• Ophoping van pus (abces) of bloed (hematoom).

• Abnormale groei of stand van de schouderbotten.

• Een extra halsrib. Of als een abnormaal strakke weefselband de ruggenwervels met de ribben verbindt.

• Een kwaadaardige tumor. Bijvoorbeeld van de longen, die ingroeit in de plexus.

Diagnose

De arts onderzoekt de functie van de spieren, gewrichten en zenuwbanen. Na de geboorte is het belangrijk om dit soort letsel snel te herkennen. Daarnaast doet hij aanvullend onderzoek dat bestaat uit bloed - en röntgenonderzoek . Verder kan hij met behulp van een MRI-scan de oorzaak van de druk op de plexus achterhalen.

Soms is het nodig om de functie van spieren en de zenuwbanen te testen. Dit gebeurt met behulp van een zenuwgeleidingsonderzoek . Heel soms wordt een beetje zenuwweefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek (biopsie).

Behandeling

De behandeling hangt af van de oorzaak. Vindt de behandeling plaats vlak na een geboorte? Dan is er een speciaal ‘plexus’-team van deskundigen. Waaronder een neurochirurg, kinderfysiotherapeut, revalidatiearts, plastisch chirurg en orthopedisch chirurg. Soms is er geen behandeling nodig. Dan verdwijnen de verlammingsverschijnselen langzaam in de loop van enkele maanden. Meestal is fysiotherapie nodig.

In ernstige gevallen kan het nodig zijn om een operatie te doen. Bijvoorbeeld om een halsrib die druk uitoefent weg te halen. Of om een zenuwtransplantatie te doen. Hierna wordt vaak een gipsspalk aangelegd.

Vooruitzichten

In hoeverre letsel aan de ruggenmergzenuwen (plexus brachialis) herstelt, hangt af van de oorzaak. Wordt de oorzaak van de druk op de plexus brachialis onmiddellijk behandeld? Dan is volledig herstel van de spier- en zenuwfuncties in de armen mogelijk. Zijn de verlammingsverschijnselen het gevolg van bestraling of ingroei van een tumor? Dan is de opgelopen schade meestal onomkeerbaar.

Zelfzorg

Soms heeft iemand last van een verminderde tastzin. De huid is dan in meer of mindere mate gevoelloos. Dan is het van belang dat lichaamsdeel te beschermen voor verwonding.
Voorkom brandwonden door de temperatuur van water of van hete oppervlakken eerst te controleren. Dit kan met een deel van uw huid waar wel gevoel in zit. Of met een thermometer.

Een wasbeurt kan met koud water of zet eerst temperatuur van de warmwaterinstallatie laag. Leun niet op de ellebogen. Dit geeft druk op de armzenuwen en dit kan tot nog meer zenuwletsel leiden.

Meer informatie

Informatie over letsel aan de ruggenmergzenuwen (plexus-brachialis)
www.nvvn.org/patienteninfo/zen-perifeer-plexus.php

Informatie over obstetrisch plexus brachialis letsel (OPBL)
www.lumc.nl/home/0001/12556/19997/907210418203257

Erbse Patiënten Vereniging
www.epvn.nl/index.php/nl/

Informatie van kinderneurologie
www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/pasgeboren/erb.php