Uterus bicornis

Een uterus bicornis is een aangeboren afwijking waarbij de uterus (ofwel baarmoeder) uit twee delen bestaat. Die delen zijn geheel of gedeeltelijk van elkaar gescheiden door een membraan, een soort tussenschot. Deze twee delen zijn hoornvormig, vandaar de naam 'bicornis' (‘bi’ betekent ‘twee’, ‘cornus’ betekent ‘hoorn’).

Daarnaast kan er sprake zijn van een normale enkele baarmoederhals (cervix) of een dubbele baarmoederhals.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Een uterus bicornis is een aangeboren afwijking. Normaal gesproken ontwikkelt de baarmoeder zich vanuit twee (linker en rechter) buisachtige structuren, de gangen van Müller genoemd. Tijdens de ontwikkeling van de foetus smelten deze twee gangen in de lengte samen tot één holte: de baarmoeder. Wanneer de versmelting van de gangen van Müller niet goed gebeurt, ontstaat een uterus bicornis.

Er zijn verschillende vormen van uterus bicornis. De volgende drie typen komen het meest voor:

• Uterus bicornis unicollis: de baarmoeder is in tweeën gesplitst en er is één baarmoederhals die uitkomt in één vagina.
• Uterus bicornis bicollis: de twee delen van de baarmoeder hebben ieder een eigen baarmoederhals, die beide uitkomen in één vagina.
• Uterus arcuatus: de splitsing van de baarmoeder is niet volledig. Alleen het bovenste deel van de baarmoeder (de fundus) is licht ingedeukt. Hierdoor is de baarmoeder gedeeltelijk gespleten.

Symptomen

Bij een uterus bicornis met volledige scheiding van de twee delen van de baarmoeder zijn er vaak geen symptomen. Bij een gedeeltelijke splitsing van de baarmoeder krijgt de vrouw soms herhaalde miskramen, vroegtijdige weeën en complicaties tijdens de bevalling, zoals een vastzittende moederkoek.

Diagnose

De afwijking uterus bicornis wordt meestal toevallig ontdekt. Bij een ontwikkelingsstoornis van de vrouwelijke geslachtsorganen is ook een onderzoek van de urinewegen nodig om te zien of er daar eventuele afwijkingen zijn.

Behandeling

Behandeling van uterus bicornis is niet nodig als een vrouw met een volledig gespleten baarmoeder zonder complicaties een zwangerschap en bevalling heeft doorgemaakt. Als de vrouw meerdere miskramen heeft gehad, kan het nodig zijn te opereren. Bij zo’n operatie verwijdert de arts het membraan dat de baarmoeder in tweeën deelt, zodat er één baarmoederholte overblijft. Deze ingreep is mogelijk met behulp van een hysteroscoop (een kijkbuis in de baarmoeder die vaginaal ingebracht wordt).

Als vrouwen met een uterus bicornis een spiraaltje willen gebruiken, moeten ze er twee laten plaatsen, één in ieder deel van de baarmoeder. Als vrouwen met uterus bicornis bicollis een uitstrijkje moeten laten maken, worden er cellen afgenomen van beide baarmoederhalzen.

Prognose

Na een operatie van een uterus bicornis via de buik bestaat het risico dat bij een toekomstige zwangerschap de baarmoeder scheurt tijdens de bevalling. Om dit te voorkomen, wordt geadviseerd om via een keizersnede te bevallen. Bij een hersteloperatie met behulp van hysteroscopie is dit risico er niet. Wel kunnen er dan verklevingen in de baarmoeder (Asherman-syndroom) ontstaan.

Meer informatie

Rackow BW, Arici A (2007). "Reproductive performance of women with müllerian anomalies". Curr. Opin. Obstet. Gynecol. 19 (3): 229–37.

Padubidri, V.G. & Daftary, S.N. (2000), Malformations of the female generative organs, 12th edn, Shaw’s Textbook of Gynaecology, Churchill, Livingstone, London.

Propst, A.M., & Hill, J.A. 3rd, (2000), “Anatomic factors associated with recurrent pregnancy loss”, Seminars On Reproductive Medicine, vol. 18, no. 4, pp. 341-50.