Te veel testosteron bij de man

Testosteron is het mannelijk geslachtshormoon. Het is verantwoordelijk voor de mannelijke geslachtskenmerken en wordt voornamelijk aangemaakt in de zaadballen. De werking van de zaadballen wordt geregeld door de hypofyse. Dit is een gebied in de hersenen dat regelhormonen maakt.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaken

Bij afwijkingen in de zaadballen of in de hypofyse kan er te veel testosteron worden aangemaakt. Maar ook afwijkingen in de bijnier kunnen hiertoe leiden.
Mogelijke oorzaken van een teveel aan testosteron:

• Hormoonproducerende gezwellen in de zaadbal.
• Gezwellen in de bijnier.
• Aangeboren aandoeningen, zoals het adrenogenitaal syndroom.
• Een te hard werkende hypofyse.
• Gebruik van geneesmiddelen die mannelijke hormonen bevatten (anabole steroïden).

Verschijnselen

Bij aangeboren aandoeningen
Een hoog testosterongehalte leidt er bij meisjes vaak toe dat de clitoris en schaamlippen bij de geboorte afwijkend van vorm zijn. Hierdoor ontstaat soms verwarring of er een jongetje of een meisje geboren is. Bij jongens is bij de geboorte niets te zien.

Zowel bij jongens als bij meisjes kan een vervroegde puberteit optreden. Dat gebeurt dan al rond de leeftijd van vier tot zes jaar. Dit gaat gepaard met puberteitsverschijnselen als schaamhaar, groei van de penis en testikels en versterkte lengtegroei.

In de jeugd
Bij jongens jonger dan tien jaar veroorzaakt een verhoogde testosteronconcentratie een vroege puberteit. Deze jongens hebben de volgende verschijnselen:

• Vroeg ontstaan van gezichtsbeharing, oksel- en schaamhaar.
• Vroege verandering van de stem.
• Groei van de zaadballen en penis.
• Toename van de spiermassa.

Bij volwassenen
Een hoge testosteronspiegel wordt door volwassen mannen meestal als prettig ervaren. Maar bij een overmaat aan testosteron kunnen mannen zich agressief en antisociaal gedragen. Ook worden zij vroeg kaal. Afgezien hiervan leidt een toename van het testosterongehalte bij mannen niet tot zichtbare lichamelijke symptomen.

Diagnose

Meestal wordt op basis van vroege puberteitsverschijnselen verder onderzoek gedaan. Door bloedonderzoek kunnen de concentraties van de hormonen van de zaadbal en hypofyse worden gemeten. Hieruit blijkt dan of het gehalte aan testosteron is verhoogd.

Met beeldvormend onderzoek, zoals echografie, kan een mogelijk testisgezwel zichtbaar worden gemaakt. Ook kunnen een CT- of MRI-scan gemaakt worden van de hersenen of van de bijnieren.

Behandeling

Hoe een teveel aan testosteron moet worden behandeld, hangt af van de oorzaak. Een gezwel dat testosteron aanmaakt moet met een operatie worden verwijderd. Soms worden ook bestraling of chemotherapie toegepast.

Bij een vroege puberteit wordt de behandeling gedaan door een gespecialiseerde kinderarts. Hierbij hoort ook psychologische begeleiding van het kind en zijn ouders.

Meer informatie

MijnKinderarts.nl
Te vroege puberteit
www.mijnkinderarts.nl/ziekten/klachten/te-vroege-puberteit.htm

Griffin, J.E. and Wilson, J.D. (2001), Disorders of the Testes, in: Braunwald, E., Fauci, A.S., Kasper, D.L., Hauser, S.L., Longo, D.L. and Jameson, J.L. (eds), Harrison’s Principles of Internal Medicine, 15th ed, vol. 2, McGraw-Hill, London.

Medline Plus (2003), Precocious Puberty, [Online], Available:
http://vsearch.nlm.nih.gov/vivisimo/cgi-bin/query-meta?v%3Aproject=medlineplus&query=testicular+cancer_&x=7&y=19 [Accessed: 2005, February 17].

Wilson, J.D and Griffin, J.E (2001), Disorders of Sexual Differentiation, in: Braunwald, E., Fauci, A.S., Kasper, D.L., Hauser, S.L., Longo, D.L. and Jameson, J.L. (eds), Harrison’s Principles of Internal Medicine, 15th ed, vol. 2, McGraw-Hill, London.