Structuur en functie van het haar
Haren komen uit de huid. Ze worden op vrijwel het lichaamsoppervlak aangetroffen, behalve op onder meer de handpalmen, voetzolen en lippen. De haarkleur hangt af van de hoeveelheid en het type pigment. De haargroei is niet overal gelijk. Deze hangt af van de plaats op het lichaam en verschilt tussen mannen, vrouwen en kinderen. Er zijn twee soorten haar: terminaal haar en donshaar (vellushaar). Terminaal haar zijn grove, dikke haren die worden aangetroffen op de schedel en in wenkbrauwen, wimpers, baard, snor, oksels en schaamstreek. Donshaar zijn dunne en zachte haartjes die overal op het lichaam voorkomen.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Structuur van het haar
Elke haar bestaat uit twee gedeelten; de haarschacht, die zichtbaar is aan de buitenkant, en de haarwortel, die verankerd is in de huid. Het onderste gedeelte van de wortel is breder dan de rest en wordt de haarbulbus genoemd. De wortel van een haar is omhuld door een deklaag (haarzakje of haarfollikel). Dit haarzakje is feitelijk een deel van de opperhuid dat ver naar binnen stulpt, tot in de lederhuid. De haarschacht bestaat uit twee delen: de cortex aan de buitenkant en de medulla aan de binnenkant. De cortex bestaat uit hoorn (keratine). De buitenkant van de haarschacht is bedekt met een laag platte cellen die het pigment melanine bevatten. Melanine is de stof die de kleur van het haar bepaalt. De haarschacht groeit uit weefsel dat de haarkiem wordt genoemd. Dit is de onderste structuur van het haarzakje.
Haarzakje
Het haarzakje bestaat uit een buitenste schede, een binnenste schede en een bindweefsellaag. De binnenste schede is alleen aanwezig op het onderste deel van het haarzakje en bestaat uit drie lagen.
- De binnenste laag (cuticula) die bestaat uit afgeplatte cellen.
- De middelste laag (laag van Huxley) bestaat uit afgeplatte cellen met in lagen geordende celkernen.
- De buitenste laag (laag van Henle) bestaat uit een enkele laag kubusvormige cellen met platte celkernen.
De buitenste schede is een voortzetting van het huidoppervlak en bestaat uit levende cellen die door vermeerdering nieuwe cellen aanmaken. Deze cellen verhoornen en vormen de diverse lagen van de haarschacht. De bindweefsellaag is een voortzetting van de lederhuid en bevat veel bloedvaatjes en zenuwen. Deze bevinden zich gebundeld onder aan het haarzakje. De cellen van de haarschacht worden aan de onderkant aangemaakt en naar boven geduwd. Bij hun gang naar boven worden de cellen niet alleen rijp, maar ook harder en krijgen ze een hoornlaag. Bij alle haren op het lichaam wisselen perioden van groei en rust elkaar met een zekere regelmaat af. In de groeifase worden de haarzakjes lang en bolvormig en groeit het haar ongeveer een derde millimeter per dag. Na drie tot zes maanden stopt de haargroei waarna het haarzakje krimpt en de haarwortel verhardt. De volgende groeifase begint meestal na een rustfase. De nieuwe haar duwt de oude uiteindelijk uit het haarzakje.
Functie van het haar
Aan de onderkant van de haarzakjes bevinden zich spieren (musculi arrectores pilorum). Deze trekken samen bij blootstelling aan kou of als reactie op angst of schrik. Hierdoor gaan de haren rechtop staan en ontstaat kippenvel. Dit zorgt ervoor dat warmte wordt vastgehouden en daardoor wordt de lichaamstemperatuur geregeld. Haar draagt hiermee bij aan de warmteregulatie van het lichaam. Het haar op het lichaam is dun en niet talrijk. Het hoofdhaar kan enige bescherming bieden tegen letsels. Het haar in de schaamstreek heeft een soortgelijke functie. De kleine, dunne haartjes in de neusgaten en oren bieden bescherming tegen stoffen van buiten. Andere structuren in de huid die verband houden met het haarzakje, zijn de talgklieren. Deze geven een vetrijke stof af (talg of sebum) aan het haarkanaal, waardoor het haarzakje vochtig blijft.
Meer informatie
Informatie over haren
http://www.huidinfo.nl/haar.html
http://www.ncbi.nlm.nih.gov (Engels)
Richards, G. M., Oresajo, C. O. and Halder, R. M. (2003), "Structure and Function of Ethnic Skin and Hair", Dermatol Clin, vol. 21, no. 4, October, pp. 595-600.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov (Engels)
Roth, I. S. (1967), Hair and Nail, in: Zelickon, A. S. (ed), Ultrastructure of Normal and Abnormal Skin, 1st ed, Lee and Febigner, Philadelphia. Sperling, L. C. (1991), "Hair Anatomy for the Clinician", J Am Acad Dermatol, vol. 25, no. 1 Pt 1, July, pp. 1-17.
Gonzalez-Serva, A. (1990), Structure and Function, in: Scher, R. K. and Daniel, R. C. (Eds), Nail: Therapy, Diagnosis and Treatment, 1st ed, W. B. Saunders Company, London. (Engels)
Murphy, G. F. (1997), Histology of the Skin, in: Elder, D. (ed), Lever’s Histopathology of the Skin, 8th Ed, Lippincott Williams and Wilkins, London. (Engels)
Odom, R. B., James, W. D. and Berger, T. G. (eds) (2000), Andrew’s Diseases of the Skin, 9th ed, W. B. Saunders Company, London. (Engels)
Rook, A. and Dawber, R. (1991), Diseases of Hair and Scalp, 2nd Ed, Blackwell Scientific Publishing, London. (Engels)