Retroflexie van de baarmoeder
De baarmoeder bestaat uit twee delen: het baarmoederlichaam en de baarmoederhals. Normaal gesproken maakt het baarmoederlichaam een hoek met de baarmoederhals. Het baarmoederlichaam buigt ten opzichte van de baarmoederhals naar voren (naar de buikzijde van het lichaam). Dit wordt anteflexie van de baarmoeder genoemd ('ante' betekent 'naar voren gericht' en 'flexie' betekent 'gebogen').
Bij retroflexie van de baarmoeder ('retro' betekent 'naar achteren gericht') daarentegen maakt het baarmoederlichaam een naar achteren gerichte hoek met de baarmoederhals. Bij tien procent van de vrouwen ligt de baarmoeder spontaan in deze positie. Ook in de puberteit en na een bevalling kan de baarmoeder tijdelijk in deze stand liggen. Dit wordt beschouwd als normaal en valt niet onder de liggingsafwijkingen van de baarmoeder. Wanneer de baarmoeder niet spontaan maar gedwongen in deze stand ligt, valt het wel onder de liggingsafwijkingen van de baarmoeder.
Bij Indonesische vrouwen ligt de baarmoeder in negentig procent van de gevallen in retroflexie. Er zijn dus ook verschillen qua ligging bij verschillende bevolkingsgroepen.
Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen
Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!
- Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
- Online beeldbellen met een huisarts
- Stuur een foto mee van uw klacht
- Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
- Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar
Oorzaken
Retroflexie van de baarmoeder kan tijdelijk optreden bij een volle blaas, in de puberteit, aan het begin van de zwangerschap en na de bevalling. Bij tien procent van de vrouwen ligt de baarmoeder spontaan in retroflexie. Dit is allemaal normaal en valt niet onder de liggingsafwijkingen van de baarmoeder.
Het kan ook voorkomen dat de baarmoeder gedwongen wordt om in retroflexie te liggen. Tumoren of cysten van de baarmoeder, prolaps (verzakking) van de baarmoeder, of verklevingen na een ontsteking of bij endometriose, kunnen de baarmoeder in retroflexie dwingen. In deze gevallen wordt de retroflexie wel gezien als een liggingsafwijking.
Symptomen retroflexie van de baarmoeder
De normale vormen van retroflexie geven zelden klachten. Ook de afwijkende vormen van retroflexie geven vaak geen klachten. Sommige patiëntes hebben daarentegen last van rugpijn, of van pijn in de vagina of onderbuik tijdens de geslachtsgemeenschap.
Retroflexie tijdens de zwangerschap kan druk geven op de blaas waardoor de patiënte niet goed kan plassen en de urine lange tijd vasthoudt. Dan kan het nodig zijn om de blaas met behulp van een speciaal slangetje (katheter) te legen.
Een andere gehoorde klacht is dat het niet lukt om zwanger te raken. Of retroflexie de oorzaak is van kinderloosheid, is pas te concluderen als uit vruchtbaarheidsonderzoek blijkt dat het voortplantingssysteem normaal functioneert.
Diagnose
De diagnose van retroflexie van de baarmoeder wordt gesteld op grond van een lichamelijk onderzoek. De arts voert daarvoor een vaginaal toucher uit. Met twee vingers van zijn ene hand toucheert hij dan via de vagina de baarmoeder. Met de andere hand voelt hij via de buikwand naar de baarmoeder. Door beide handen naar elkaar toe te bewegen verkrijgt de arts een indruk over de ligging van de baarmoeder. Met behulp van echoscopisch onderzoek zijn daarnaast eventuele andere aanverwante afwijkingen of aandoeningen van de baarmoeder op te sporen.
Behandeling retroflexie van de baarmoeder
Wanneer een vrouw geen klachten heeft van een baarmoeder in retroflexie, is er geen behandeling nodig. Bij patiëntes die last hebben van pijn tijdens de geslachtsgemeenschap, van ongewilde kinderloosheid of van rugpijn, kan een plastic ring (pessarium) worden ingebracht om de retroflexie te corrigeren. Afhankelijk van de oorzaak wordt soms overgegaan tot een operatie. Soms wordt de baarmoeder in zijn geheel verwijderd, maar ook kan de ligging van de baarmoeder worden aangepast.
Complicaties
Een complicatie van een baarmoeder in retroflexie is dat de patiënte zoveel pijn heeft tijdens de geslachtsgemeenschap dat zij haar belangstelling voor seks verliest. Dit kan leiden tot problemen in de relatie. Een andere complicatie van een baarmoeder in retroflexie kan onvruchtbaarheid zijn. De prognose is mede afhankelijk van de oorzaak van de retroflexie.
Meer informatie
Website van Freya, de patiëntenvereniging voor mensen die te maken hebben met onvrijwillige kinderloosheid
www.freya.nl
Informatie over de ligging van de baarmoeder (Engelstalig)
emedicine.medscape.com/malposition-of-the-uterus
Informatie over de ligging van de baarmoeder (Engelstalig)
americanpregnancy.org/tippeduterus
Heineman et al. Obstetrie en gynaecologie. De voortplanting van de mens. Vijfde druk. Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen, 2004.