Lekkende hersen- en ruggenmergvloeistof
De hersen- en ruggenmergvloeistof (liquor cerebrospinalis) stroomt rondom de hersenen en het ruggenmerg (het centrale zenuwstelsel). Deze vloeistof is omgeven door de hersen- en ruggenmergvliezen (meninges). Door een scheur in de buitenste laag van de hersenvliezen (de dura mater) kan de hersen- en ruggenmergvloeistof weglekken uit onder meer de hersenkamers (hersenventrikels) of het centrale kanaal van het ruggenmerg. Een dergelijke scheur kan het gevolg zijn van hoofdletsel of van operaties aan de wervelkolom, hersenen, schedel, oren of sinussen (de met lucht gevulde holten in de schedel rondom de neus). Ook na een ruggenprik kan hersen- en ruggenmergvloeistof wegstromen. De medische term voor lekkende hersen- en ruggenmergvloeistof is liquorroe of liquorlekkage.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Verschijnselen
In geval van lekkende hersen- en ruggenmergvloeistof is er hevige hoofdpijn die tijdens het zitten toeneemt en bij het liggen afneemt. Er kan hersenvloeistof naar buiten lopen via de oren (aurale liquorroe) of neus (nasale liquorroe). Bij langer bestaande lekkage kan hersenvliesontsteking (meningitis) ontstaan met verschijnselen als koorts, koude rillingen, overgeven, bewustzijnsveranderingen, overgevoeligheid voor licht (fotofobie) en een stijve nek.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld op basis van het verhaal van de patiënt, de medische voorgeschiedenis en de verschijnselen. Tevens wordt lichamelijk en aanvullend onderzoek verricht, zoals beeldvormend onderzoek met CT- en MRI-scans van hersenen en ruggenmerg.
Behandeling
De behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de lekkende hersen- en ruggenmergvloeistof. Het is in ieder geval raadzaam volledige bedrust te houden. Soms herstelt een lek binnen enkele dagen vanzelf zonder dat behandeling nodig is. Eventuele hoofdpijn wordt verminderd door voldoende vocht in te nemen. Tevens kunnen pijnstillers zoals ontstekingsremmende middelen zonder steroïden (NSAID’s) of pijnstillende middelen voor het centrale zenuwstelsel worden gegeven. Een hersenvliesontsteking wordt behandeld met antibiotica.
Meer informatie
Informatie over hersenvocht van de Hersenstichting Nederland
www.hersenstichting.nl
Informatie over lekkende hersenvloeistof
www.kinderneurologie.eu
(Engels) Medline Plus (2004), CSF leak [Online 2005, March 1] (USA)
www.nlm.nih.gov
(Engels) Mokri, B. (2001), “Spontaneous intracranial hypotension”, Curr Pain Headache Rep, vol. 5, no. 3, June, pp. 284-291 (USA)
www.ncbi.nlm.nih.gov
Aldrich, E.F., Chin, L.S., DiPatri, A.J. and Eisenberg, H.M. (2002), Neurosurgery, in: Townsend Jr., C.M. (eds) Sabiston Textbook of Surgery, 16th ed, vol. 2, Saunders, Philadelphia. (Engels)
Clarke, C.R.A. (2002), Neurological Disease, in: Kumar, P. and Clark, M. (eds) Clinical Medicine, 5th ed, W.B. Saunders, Philadelphia. (Engels)
Ruckley, R.W. (2004), The nose and sinuses, in: Russell, R.C.G., Williams, N.S. and Bulstrode, C.J.K. (eds) Bailey and Love’s short Practice of Surgery,24th ed, Arnold, London. (Engels)