Hielbeenbreuk

Het hielbeen ofwel calcaneus is het bot in de hiel van de voet. Dit bot draagt het grootste deel van het lichaamsgewicht. Een gebroken hielbeen verloopt buiten of binnen het enkelgewricht.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

De meest voorkomende oorzaak van een botbreuk van het hielbeen is een val van een hoogte, waarbij iemand op één of op beide voeten landt. De ernst van de botbreuk hangt af van de hoogte van de val, het oppervlak waarop hij neer komt en de dichtheid en kwaliteit van het bot.

Als iemand vanaf een bepaalde hoogte op zijn hielen landt, wordt het hielbeen tegen de talus (het sprongbeen) gedrukt en splijt het bot of raakt het verbrijzeld. Bij een ongeluk dat tot een gebroken hielbeen leidt, raken soms ook de wervelkolom, het bekken of de heup beschadigd. Deze moeten daarom ook standaard onderzocht worden.

Symptomen hielbeenbreuk

Symptomen bij een hielbeenbreuk:

• De gebroken voet is pijnlijk, gezwollen en gekneusd.
• De patiënt kan geen gewicht meer dragen op de aangedane hiel.
• De pijn verschilt in hevigheid en hangt af van de plaats waar het hielbeen gebroken is (fractuurlijn).
• De meeste patiënten voelen een 'krak' als de botbreuk in het voorste deel van het hielbeen plaatsvindt.

Diagnose

Aangezien de meeste botbreuken van de voet tot pijn en zwelling leiden, is het vaak moeilijk vast te stellen welk bot is gebroken. Dit is te bepalen met behulp van beeldvormingstechnieken. Welke techniek wordt gebruikt, is afhankelijk van de plaats van de breuk, van of de botbreuk open of gesloten is, en van of de botbreuk stabiel of instabiel is.

• Röntgenfoto’s zijn bruikbaar bij de diagnose van de botbreuk. Hierop kan ook worden vastgesteld of de gebroken botfragmenten zijn verschoven. Maar op röntgenfoto’s is de breuklijn niet altijd duidelijk te zien. Daarnaast zijn op röntgenfoto’s alleen de botten zichtbaar, en niet de weke delen, zoals spieren, zenuwen en bloedvaten.
• Voor een nauwkeurige diagnose van een botbreuk heeft de CT-scan de voorkeur.
• Ook met een MRI-scan is de breuklijn duidelijk zichtbaar. Daarnaast zijn op een MRI-scan wel de weke delen te zien.

Botbreuken van de voet treden vaak aan beide zijden (bilateraal) op. Daarom is het aan te raden ook van de andere voet een röntgenfoto of scan te maken, zelfs als er geen duidelijke symptomen zijn.

Als er ernstige beschadigingen zijn, is het aan te raden een röntgenfoto van de wervelkolom en het bekken te maken. Daarmee kan beschadiging van deze structuren worden uitgesloten.

Behandeling hielbeenbreuk

Het belangrijkste doel bij het behandelen van een gebroken hielbeen is het verminderen van de pijn en de zwelling, en het terugbrengen van de gebroken fragmenten op de juiste plaats. Daarna kunnen de botfragmenten weer op juiste wijze aan elkaar groeien. De pijn en zwelling worden bestreden met pijnstillers.

Conservatieve behandeling
Bij een botbreuk waarbij de botstukken niet zijn verschoven, worden van begin af aan oefeningen voorgeschreven, gevolgd door het aanleggen van een gipsverband. Dit gips blijft 6 tot 12 weken zitten. De voet mag niet worden belast en gedurende 4 tot 6 weken moeten krukken worden gebruikt.

Dit wordt ook wel een conservatieve behandeling genoemd, omdat dit een behandeling is waarbij niet geopereerd wordt.

Operatieve behandeling
Wanneer de gebroken fragmenten niet in de juiste positie kunnen worden gebracht of als er te veel botfragmenten zijn, is een operatie nodig om de fragmenten tegen elkaar aan te brengen.

Nadat de fragmenten in de juiste positie zijn gebracht, wordt het hielbeen met schroeven en platen op zijn plaats gehouden. De platen worden over de fractuurlijn heen geschroefd. Om eventuele botdefecten op te vullen, worden bottransplantaten gebruikt. Die zijn afgenomen uit gezond botweefsel elders, meestal uit het been. Ook na een operatie is een tijd lang gips nodig.

Meer informatie

Informatie over hielbeenbreuken
www.gemini-ziekenhuis.nl/calcaneusfractuur.pdf

Informatie over botbreuken
www.orthopedie.nl/botbreuken

Eerste hulp bij botbreuken
www.rodekruis.nl/botbreuk

Informatie over botbreuken en botontkalking
www.thuisarts.nl/botbreuken-en-botontkalking