Herpes simplex infectie

Herpes simplex is een virus dat een infectie van de huid en de slijmvliezen van verschillende delen van het lichaam veroorzaakt, zoals de mond, de geslachtsorganen en de ogen en ook het zenuwstelsel aantast. Soms raken de inwendige organen van het lichaam eveneens aangedaan. Deze infectie wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV), waarvan twee typen bestaan: HSV-1 en HSV-2. Een herpes simplex-infectie van de mond en de lippen door HSV-1 wordt ook wel herpes labialis genoemd en de wondjes die hierbij opkomen zijn algemeen bekend als een koortslip. HSV-1 kan ook een ooginfectie veroorzaken. Een HSV infectie van de hersenen is herpes-simplex-encefalitis.

Herpes genitalis is het gevolg van een HSV-2-infectie van de geslachtsdelen. De aandoening komt overal ter wereld voor. Bij HSV-1-infecties vindt de besmetting veelal plaats in de kindertijd, terwijl infecties met HSV-2 vaker optreden bij volwassenen. Na de eerste aanval blijft het virus in rusttoestand in de zenuwcellen aanwezig. Telkens als het lichaam aan enige vorm van stress blootstaat en zijn weerstand is verminderd, wordt het virus gereactiveerd en veroorzaakt het een nieuwe, doorgaans lichtere aanval. Tot de factoren die ertoe bijdragen dat het virus wordt gereactiveerd, behoren overmatige blootstelling aan zonlicht, koorts, menstruatie, stress, aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken, zoals kanker en aids, en het gebruik van medicijnen die de natuurlijke afweer onderdrukken, zoals corticosteroïden.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Vaak dateert een herpes simplex-infectie uit de kindertijd. Het virus wordt overgebracht via het speeksel of door rechtstreeks contact met de huid of de slijmvliezen van een geïnfecteerde persoon. Tot de meest gangbare manieren waarop mensen zo’n infectie oplopen, behoren het gezamenlijk gebruik van tandenborstels, bestek of drinkgerei, alsmede zoenen en seksueel contact.

Een geïnfecteerde persoon kan de besmetting ook op anderen overbrengen zonder zelf zichtbare symptomen van de ziekte te hebben. Na elke aanval kan de besmetting worden overgebracht gedurende de periode waarin het virus via de huid en de slijmvliezen naar buiten komt. Bij een koortslip kan men zelfs een ander aansteken tot 23 dagen nadat de wondjes zijn genezen. Bij herpes genitalis is dat tot 14 dagen na genezing bij vrouwen en zo’n 10 dagen bij mannen. Afgezien daarvan kan iemand de infectie zelfs op een ander overbrengen als het virus zich in de slijmvliezen van het lichaam vermenigvuldigt.

Verschijnselen

De verschijnselen van een herpes simplex infectie treden één tot 26 dagen na besmetting op. De eerste aanval van een herpesinfectie is doorgaans vrij hevig, met symptomen als koorts, gebrek aan eetlust, pijn in het hele lichaam, prikkelbaarheid en zwelling van de lymfeklieren in het aangedane gebied. Bij de eerste aanval van een HSV-1-infectie is er sprake van ontsteking en ontstaan er kleine blaasjes in het mondslijmvlies, het tandvlees en de keel. Deze blaasjes barsten open en vormen zweertjes. Dat bemoeilijkt het eten en leidt tot prikkelbaarheid, vooral bij jonge kinderen. Latere aanvallen van een HSV-1-infectie worden gekenmerkt door het opkomen van één of meer blaasjes op de lippen (herpes labialis) die gaan zweren en bij genezing een korst vormen. Afgezien van een tintelend gevoel vóór het opkomen van de blaasjes, veroorzaken latere herpesaanvallen verder gewoonlijk geen klachten. Tot de specifieke symptomen van de eerste aanval van herpes genitalis behoren pijn en jeuk in de schaamstreek, afscheiding uit de vagina of de urinebuis en moeilijkheden en pijn bij het plassen. Verder verschijnen er pijnlijke, met pus gevulde blaasjes die openbarsten en gaan zweren. Het opkomen van deze blaasjes op de geslachtsdelen is het voornaamste symptoom van herpes genitalis.

Diagnose

De diagnose van een HSV infectie wordt gesteld aan de hand van de klachten en een lichamelijk onderzoek. Daarnaast kan een laagje van de aangetaste plekken worden afgeschraapt en onder de microscoop bestudeerd. Ook kunnen specifieke antistoffen (beschermende stoffen die het lichaam aanmaakt tegen de infectie) in huidmonsters worden opgespoord met serologisch onderzoek.

Behandeling

De behandeling van een HSV infectie behelst het gebruik van antivirale middelen. In lichte gevallen kunnen zulke middelen via de mond worden ingenomen. In ernstige gevallen (bijvoorbeeld bij herpes-simplex-encefalitis) moeten deze middelen rechtstreeks in de aders worden geïnjecteerd. In geval van een HSVminfectie waarbij de ogen zijn aangedaan kan een antivirale zalf worden gebruikt. Het vervelende gevoel waar een koortslip mee gepaard gaat, kan worden verlicht door te zuigen op ijsblokjes en koude dranken te gebruiken. Sterk gekruid voedsel en citrusvruchten moeten worden vermeden, aangezien ze de klachten juist verergeren. Geregeld een warm bad nemen kan helpen bij het verlichten van de klachten bij herpes genitalis.

Complicaties

Tot de complicaties van HSV infecties behoren hersenvliesontsteking, hersenontsteking, uitgebreide infectie van de huid, infectie van het oog en longontsteking. Er kan verder sprake zijn ontsteking van verschillende zenuwen. Bij patiënten die al een verzwakt immuunsysteem hebben, kan een HSV infectie ernstige complicaties met zich meebrengen. Als iemand met zowel het herpesvirus als het HIV-virus is besmet, wordt de verspreiding van het HIV-virus via seksueel verkeer in de hand gewerkt door de zweertjes bij herpes genitalis.

Preventie

De verspreiding van een HSV infectie kan worden voorkomen door rechtstreeks contact met de wondjes en lichaamsvochten van geïnfecteerde mensen te vermijden. Voorwerpen die de besmette persoon gebruikt, dienen goed te worden gereinigd. Tijdens een aanval van herpes genitalis dient men zich van geslachtsverkeer te onthouden (condooms bieden geen bescherming in geval van actieve zweertjes). Er bestaat vooralsnog geen vaccin ter voorkoming van een HSV infectie.

Meer informatie

Informatie over herpes zoster
Waterpokken en Herpes Zoster van de huid en het oog">www.oogartsen.nl
www.huidziekten.nl