Hepatorenaal syndroom
Het hepatorenaal syndroom is een ernstige aandoening, waarbij leverfalen (leverinsufficiëntie) leidt tot uitval van de nierfunctie (nierinsufficiëntie). Er treedt een complex van verschijnselen op.
Op basis van het klinische beeld kunnen twee typen hepatorenaal syndroom worden onderscheiden. Type 1 gaat gepaard met een snel verslechterende nierfunctie en daarnaast uitval van andere organen, zoals hart, hersenen en bijnieren. Het sterftecijfer ligt erg hoog en de overlevingstermijn varieert van
enkele weken tot maanden. De enig beschikbare behandeling is een levertransplantatie. Door de snelle achteruitgang is er vaak niet op een tijd een geschikte donorlever beschikbaar of is de conditie te slecht voor een transplantatie. Type 2 verloopt veel langzamer en de kans dat een levertransplantatie kan worden uitgevoerd is veel groter. Hiermee is ook de overlevingskans beter.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Oorzaken
De precieze oorzaak van het hepatorenaal syndroom is niet bekend. Het is wel duidelijk dat leverfalen processen in gang kan zetten waardoor de bloedstroom door de nieren afneemt. De urineproductie daalt en afvalstoffen hopen zich op in het bloed.
Het syndroom komt vaak voor bij mensen met ernstige vormen van levercirrose, vrijwel altijd in combinatie met vocht in de buikholte (ascites). Het hepatorenaal syndroom kan worden uitgelokt door ontstekingen zoals een buikvliesontsteking , door medicijnen of door een bloeding in maagdarmkanaal.
Verschijnselen
De meest in het oog springende verschijnselen van het hepatorenaal syndroom zijn een verminderde urineproductie en een lage bloeddruk. Daarnaast zijn er symptomen aanwezig van leverfalen. Denk hierbij onder andere aan een vergrote lever, een slechte voedingstoestand, geelzucht , ascites, gestoorde stolling en mogelijk neurologische afwijkingen (leverencephalopathie).
Diagnose
De diagnose hepatorenaal syndroom wordt gesteld op basis van de klachten en het lichamelijk onderzoek. Daarnaast wordt bloed- en urineonderzoek verricht. Andere oorzaken van nierinsufficiëntie moeten worden uitgesloten.
Behandeling
De enige effectieve behandeling bij het hepatorenaal syndroom is levertransplantatie. Om de tijd tot de transplantatie te overbruggen, worden medicijnen gegeven om de nierfunctie te verbeteren. Ook het behandelen van de verhoogde druk in de levervaten (portale hypertensie) kan een tijdelijke verbetering geven van de nierfunctie. Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van een omleiding (shunt).
In veel gevallen leidt het hepatorenaal syndroom tot de dood. In het laatste stadium is de behandeling uitsluitend gericht op vermindering van klachten als pijn, benauwdheid, verwardheid, jeuk en misselijkheid.
Meer informatie
Website van de Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV)
http://www.leverpatientenvereniging.nl
Informatie van University of Maryland Medical Center
http://www.umm.edu/ency/article/000489.htm (Engelstalig)
Bosma, J.W., van Meyel, J.J.M., Siegert, C.E.H. (2010). “Het hepatorenaal syndroom – pathofysiologie en behandeling”, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, vol. 154; A1355.
http://www.ntvg.nl/publicatie/Het-hepatorenaal-syndroom/volledig
Biswas, K.D. and Jain, A.K. (2002), “Hepatorenal Syndrome”, Tropical Gastroenterology: Official Journal of the Digestive Diseases Foundation, vol.23, no.3, July-September, pp.113-116.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=12693150&dopt=Abstract
Chung, R.T. and Podolsky, D.K. (2001), Cirrhosis and its Complications, in: Braunwald, E, Fauci, A.S, Kasper, D.L et al (Eds), Harrison’s Principles of Internal Medicine,15h edition, volume 2, Mc Graw-Hill, New York.