Gebroken onderbeen en enkel

Het onderbeen bestaat uit twee lange botten, het scheenbeen en het kuitbeen. Het enkelgewricht wordt gevormd door de onderste uiteinden van het scheenbeen, het kuitbeen en een bot van de voet, sprongbeen genaamd. Een onderbeen- of enkelbreuk betreft de breuk van een of meer van de genoemde botten.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Oorzaak

Een gebroken onderbeen kan worden veroorzaakt door een verkeersongeluk, sportieve activiteit en geweld. Ook een directe stoot tegen het been of een val op het been kan een scheenbeenbreuk of kuitbeenbreuk veroorzaken. 

Een enkelbreuk komt het meest voor doordat iemand zijn enkel verdraait, waarbij de voet stevig op de grond staat terwijl het lichaam plotseling draait.

Symptomen

Scheenbeenbreuken, kuitbeenbreuken en enkelbreuken kennen de volgende symptomen:

• Direct optredende, hevige pijn in het gekwetste gedeelte.
• Pijn bij aanraking.
• Een paarsachtige verkleuring vanwege bloed dat onder de huid terechtgekomen is.
• Zwelling.
• Op het been steunen doet veel pijn.
• Lopen is niet meer mogelijk.

Diagnose

De diagnose onderbeenbreuk of enkelbreuk wordt in eerste instantie gebaseerd op de klachten en het onderzoek van het gekwetste gedeelte. Met behulp van röntgenfoto’s van het hele scheenbeen kan worden gecontroleerd of bijkomend letsel over het hoofd wordt gezien. Ook een enkelbreuk kan met behulp van röntgenfoto's worden vastgesteld. 

Soms is een aanvullende scan nodig voor verder onderzoek, zoals een CT-scan of een MRI-scan. Aan de hand hiervan kan een geschikte behandeling worden gekozen.

Behandeling

De behandeling van onderbeen- of enkelbreuken hangt af van de ernst van het letsel en het type breuk. Tot de behandelingsmethoden behoren het tijdelijk vastzetten van het been met behulp van een spalk of een gipsverband, en een operatie. De pijn en zwelling worden bestreden met pijnstillers. 

Operatieve behandeling 
Tijdens de operatie kunnen de botfragmenten weer op hun normale positie worden teruggezet. Ze kunnen binnen in het lichaam bij elkaar worden gehouden met hulpmiddelen, zoals schroeven, platen, draden, stiften en pennen (inwendige fixatie). 

Het is ook mogelijk dat een metalen frame met metalen pennen over het getroffen been wordt aangebracht. De pennen gaan dan door de huid het bot in en houden de botstukken bij elkaar (uitwendige fixatie). 

Conservatieve behandeling
Als de botten niet zijn verschoven, kan een scheenbeenbreuk worden behandeld door het getroffen been tijdelijk vast te zetten met een gipsverband of een spalk. Zo’n behandeling zonder operatie wordt een conservatieve behandeling genoemd. 

Later kan begonnen worden met fysiotherapie en/of oefentherapie om de normale beweeglijkheid te herstellen en het been en de enkel te versterken. Belasting van het been en de enkel wordt aangemoedigd, tenminste voor zover de patiënt dit verdraagt.

Complicaties

Bij breuken kunnen verschillende complicaties optreden:

• Een onderbeen- of enkelbreuk kan worden gecompliceerd door infectie van de wond.
• Bij scheenbeenbreuken kan het voorkomen dat de stukjes gebroken bot niet vastgroeien en er geen botvorming plaatsvindt. Of dat de stukjes zo vastgroeien dat het ledemaat vervormd of gekromd is.
• Stijfheid van de enkel kan een complicatie na een enkelbreuk zijn.
• Een bloedstolsel in de aderen kan als complicatie bij elke breuk voorkomen. Hierdoor ontstaat een trombosebeen. Soms wordt een stolsel meegenomen naar de longen en veroorzaakt dan een longembolie.

Meer informatie

Informatie over de behandeling van botbreuken 
www.deenkel.nl/gebroken-enkel

Informatie over botbreuken 
www.orthopedie.nl/botbreuken 

Eerste hulp bij botbreuken 
www.rodekruis.nl/botbreuk

Informatie over botbreuken en botontkalking 
www.thuisarts.nl/botbreuken-en-botontkalking