Functie van het sympathische zenuwstelsel
Het sympathische zenuwstelsel is een van de twee onderdelen van het autonome zenuwstelsel (het andere is het parasympathische zenuwstelsel). Algemeen kun je zeggen dat sympathische zenuwen alle processen stimuleren die met lichamelijke activiteit te maken hebben (bijvoorbeeld sporten, noodsituaties). De invloed van het sympathische zenuwstelsel brengt reacties teweeg op een groot aantal organen:
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
- ogen: pupilverwijding;
- speekselklieren: afname van de speekselproductie;
- slijmvliezen van neus en mond: afname slijmproductie;
- hart: het klopt sneller, de slagen zijn krachtiger;
- longen: verwijden van de luchtpijptakjes (bronchioli), waardoor per ademhaling meer lucht binnenkomt;
- maag: afname van de maagcontracties;
- darmen: afname van de darmcontracties;
- lever: stimuleren van de omzetting van glycogeen naar glucose;
- nieren: remmen van de urineproductie;
- bijnieren: stimuleren van de uitscheiding van adrenaline en noradrenaline;
- blaas: ontspannen van de spieren van de blaas waardoor urine-uitscheiding geremd wordt.
De invloed van groei en training
Bij mensen met een zittend leven wordt het sympathische zenuwstelsel door elke plotselinge lichamelijke inspanning geactiveerd, waardoor bijvoorbeeld de hartslag versnelt. Het omgekeerde is het geval bij atleten die aan duurtraining doen: de normale activiteit van hun sympathische zenuwstelsel wordt onderdrukt en die van het parasympathische zenuwstelsel neemt toe. De hartslag wordt dan gedurende een bepaalde periode trager om de fysieke inspanning aan te kunnen. Training heeft dus een duidelijk effect op de werking van het sympathische en parasympathische zenuwstelsel.
Gevolgen van ziekte
Functiestoornissen in het sympathische zenuwstelsel kunnen het gevolg zijn van:
- het syndroom van Horner, waardoor er onder andere sprake is van een nauwe pupil, een hangend ooglid en droge huid aan de aangedane zijde;
- patiënten met een overdreven actief sympathisch zenuwstelsel (bijvoorbeeld bij ernstig zweten, blozen, angststoornissen). In speciale gevallen wordt een sympathicusblokkade overwogen;
- reflexdystrofie.
Gevolgen van het ouder worden
Met het ouder worden, worden de weefsels van het hart, de lever, de maag, de darmen en de spieren sterker gestimuleerd door het sympathische zenuwstelsel. Verondersteld wordt dat dit een reactie is op de toegenomen afzetting van vet bij het ouder worden. Voor mensen van middelbare leeftijd en ouder kan de verhoogde activiteit van het sympathische zenuwstelsel echter ook een groter risico op hartaandoeningen met zich meebrengen.
Bij ouderen, bij wie dus meestal een verhoogde activiteit van het sympathische zenuwstelsel gevonden wordt, is training des te meer van belang om tot een beter sympathisch-parasympathisch evenwicht te komen.
Meer informatie
Informatie over het sympathische zenuwstelsel
nl.wikipedia.org/wiki/Orthosympathisch zenuwstelsel
(Engels) Informatie over het autonome zenuwstelsel (USA)
faculty.washington.edu
McArdle, W.D., Katch, F.I. and Katch, V.L. (2000), The Cardiovascular System And Exercise Essentials Of Exercise Physiology, 2nd ed, Lippincott, Williams and Wilkins, London.
Tortora, G.J. and Grabowski, S.R. (2003), Principles Of Anatomy & Physiology, 10th ed, John Wiley & Sons, New York.
Waugh, A. and Grant, A. (2001), Anatomy And Physiology In Health And Illness, 9th ed, Churchill Livingstone, London.