Functie van het parasympathische zenuwstelsel

Het parasympathische zenuwstelsel (PZS) is een deel van het autonome zenuwstelsel. De parasympathicus beïnvloedt de organen zodanig dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen.
De invloed van het parasympathische zenuwstelsel brengt reacties teweeg op een groot aantal organen:

Denk, doe en test mee. Word lid van ons Medicinfo-panel!

De zorgvraag stijgt, terwijl het personeelstekort toeneemt en de wachttijden stijgen.

Hoe zorgen we dat iedereen zorgt krijgt, nu en in de toekomst? 

Wil jij een bijdrage leveren? We zijn benieuwd naar jouw ideeën.

Samen werken we aan de zorg van de toekomst.

Doe Mee!

• ogen: pupilvernauwing, sluiten van de ogen;
• speekselklieren: toename van de speekselproductie;
• slijmvliezen neus en mond: toename slijmproductie;
• hart: het klopt trager, de hartslagen zijn minder krachtig;
• longen: vernauwen van de luchtpijptakjes (bronchioli), waardoor er per ademhaling minder lucht binnenkomt;
• maag: uitscheiding maagsappen, toename van de maagcontracties;
• darmen: toename vertering, uitscheiding darmsappen en darmcontracties;
• nieren: stimulatie urineproductie;
• blaas: blaascontractie waardoor urine-uitscheiding kan plaatsvinden.

De invloed van groei en training

Bij mensen met een inactief leven wordt het sympathische zenuwstelsel door elke plotselinge lichamelijke inspanning geactiveerd, waardoor bijvoorbeeld de hartslag versnelt. Het omgekeerde is het geval bij atleten die aan duurtraining doen: de normale activiteit van hun sympathische zenuwstelsel wordt onderdrukt en die van het parasympathische zenuwstelsel neemt toe. Door onderdrukking van de sympathicus slaat het evenwicht door naar de parasympathicus. De hartslag wordt daardoor gedurende een bepaalde periode trager om de fysieke inspanning aan te kunnen. Training heeft dus een duidelijk effect op de werking van zowel het sympathische als het parasympathische zenuwstelsel.

De gevolgen van ziekte of letsel

Uiteenlopende aandoeningen kunnen het parasympathische zenuwstelsel hinderen in zijn normale activiteiten:

• de ziekte van Hirschsprung (aangeboren ‘megacolon’) is het gevolg van een aangeboren afwijking waarbij de parasympathische centra zich niet hebben ontwikkeld, wat leidt tot een abnormaal verwijde dikke darm (door het niet kunnen samentrekken daarvan);
• letsel van het ruggenmerg en de cauda equina (de zogenoemde ‘paardenstaart’, het onderste deel van het ruggenmergkanaal waarin zich alleen de zenuwen bevinden) kunnen, afhankelijk van welk deel aangedaan is, diverse stoornissen geven;
• syndroom van Adie, waarbij geen pupilvernauwing mogelijk is;
• argyll-robertson-pupil, een complicatie van syfilis (soms ook van suikerziekte) waarbij de pupil aan beide kanten klein is en nauwelijks of niet op licht reageert.

De gevolgen van het ouder worden

Met het klimmen der jaren gaat het parasympathische zenuwstelsel minder goed functioneren, wat kan leiden tot stoornissen als verstopping, droge ogen en grotere vatbaarheid voor ooginfecties.

Meer informatie

Informatie over het parasympathische zenuwstelsel
nl.wikipedia.org/wiki/Parasympatisch zenuwstelsel

(Engels) Informatie over het autonome zenuwstelsel (USA)
faculty.washington.edu

Cross, S.A. (1997), Autonomic Disorders Associated With The Pupil, Ciliary Body and Lacrimal Appartus, in: Low, P.A. (eds) Clinical Autonomic Disorders, Lippencott- Raven, New York.

McArdle, W.D., Katch, F.I. and Katch, V.L. (2000), The Cardiovascular System And Exercise Essentials Of Exercise Physiology, 2nd ed, Lippincott, Williams and Wilkins, London.

Tortora, G.J. and Grabowski, S.R. (2003), Principles Of Anatomy & Physiology, 10th ed, John Wiley & Sons, New York.

Waugh, A. and Grant, A. (2001), Anatomy And Physiology In Health And Illness, 9th ed, Churchill Livingstone, London.