De eerste menstruatie
De medische term voor de eerste ongesteldheid bij een meisje is ‘menarche’. De leeftijd waarop dit plaatsvindt, ligt meestal tussen de elf en de zestien jaar. Maar er zijn ook meisjes die al ongesteld worden als ze negen of tien zijn en meiden die het pas worden als ze 17 zijn. Dat is allemaal normaal. Lange en zwaardere meisjes worden over het algemeen eerder ongesteld dan andere meisjes. Je kunt zelf niets doen om het tijdstip van je eerste menstruatie te vervroegen of uit te stellen.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Voortekenen
De eerste menstruatie is niet het eerste teken van de werking van vrouwelijke hormonen in je lichaam. Al eerder begint je schaamhaar te groeien en ontwikkelen je borsten zich. De groei van schaamhaar en borsten wordt vaak in stadia verdeeld (de Tanner-stadia). Door te onderzoeken in welk stadium jij bent, kun je een inschatting maken of de eerste menstruatie er al bijna aankomt of nog niet.
De stadia van groei van schaamhaar
Stadium 1: je hebt nog geen schaamhaar
Stadium 2: langs je schaamlippen groeien enkele, lichte haartjes
Stadium 3: langs je schaamlippen groeien wat donkere, gekrulde haartjes
Stadium 4: je hebt al veel donkere, gekrulde haartjes in de hele schaamstreek
Stadium 5: de haartjes groeien nu wat verder naar links en rechts en naar boven
Stadium 6: bij 10% van de vrouwen groeien de haartjes verder op de benen en de buik
Veel meiden krijgen een groeispurt in stadium 3 en worden voor het eerst ongesteld in stadium 4. Maar eerder of later kan ook en ook dat is normaal.
De stadia van ontwikkeling van je borsten
Stadium 1: je tepelhof is nog hetzelfde als toen je een klein meisje was
Stadium 2: je tepelhof komt wat naar boven. Je kunt er met je vingers een knobbel onder voelen die gevoelig kan zijn
Stadium 3: je borsten zijn nog klein maar je ziet al wel duidelijk de vorm van een borst
Stadium 4: je borsten zijn verder gegroeid en de tepelhof kan wat hoger liggen dan de rest van je borst
Stadium 5: je borsten zijn volgroeid, de tepelhof is bruin geworden en ligt meestal niet meer hoger dan de rest van de borst.
Veel meiden krijgen een groeispurt in stadium 3 en worden voor het eerst ongesteld in stadium 4. Dat is zo’n 2 tot 3 jaar na het begin van de borstontwikkeling. Maar eerder of later kan ook en ook dat is normaal.
De eerste menstruatie
Aan de hand van je lichamelijke ontwikkeling kun je dus al een beetje inschatten wanneer je voor het eerst ongesteld zult worden. Het is handig om rond die tijd altijd wat maandverband bij je te hebben. Als je dan ongesteld wordt, heb je altijd iets bij de hand. De weken tot maanden voordat je voor het eerst ongesteld wordt, kun je meer vaginale afscheiding krijgen. Het kruisje van je onderbroek wordt dan vochtig.
De meeste meiden merken dat ze voor het eerst ongesteld zijn doordat ze een bloedvlekje in hun onderbroek zien als ze naar het toilet gaan. Het is bijna nooit zo dat een eerste menstruatie plotseling ontstaat met heel veel bloedverlies. Daar hoef je dus niet bang voor te zijn. Bij sommige meiden zet ongesteldheid niet door na dat bloedplekje. Er is dan sprake van ‘spotting’. Het kan een aantal keer optreden voordat je voor de eerste keer echt ongesteld wordt.
Naar de huisarts
Denk je dat jouw situatie niet normaal is? Lees dan onderstaande situaties door die aangeven dat je het beste naar de huisarts kunt gaan. Let op: ook al word je in een bepaalde situatie naar de huisarts verwezen, hoeft dat niet per se te betekenen dat er iets ernstigs aan de hand is.
Je bent 14 jaar of ouder én…
Je bent 14 jaar of ouder en je bevindt je nog in stadium 1 van de groei van schaamhaar en in stadium 1 van de bortsontwikkeling. Er is dan sprake van een vertraagde puberteit. De huisarts kan bloed bij je laten prikken om te onderzoeken of je hormonen goed werken. Meestal is er niets aan de hand en ben je ‘gewoon’ laat. Soms is een behandeling nodig om de puberteit te laten beginnen.
Je bent 16 jaar of ouder én…
Je bent 16 jaar of ouder en je lichamelijke ontwikkeling (borsten en schaamhaar) is op gang gekomen, maar je bent nog niet ongesteld. De huisarts zal je een aantal vragen stellen en een lichamelijk onderzoek doen. Als daaruit blijkt dat je je normaal ontwikkelt, kan hij een progesteronbelastingtest bij je doen. Je krijgt dan een aantal hormoontabletten die je tien dagen moet slikken. Als je daarna binnen een week bloed verliest via je vagina (dit is overigens geen ongesteldheid), is de test positief. Je kunt rustig afwachten totdat je voor de eerste keer ongesteld wordt. Als er geen bloeding optreedt, is de test negatief en verwijst de huisarts je door naar een gynaecoloog.
Je bent 18 jaar of ouder én…
Je bent 18 jaar of ouder en je bent nog niet ongesteld geweest. Ook als je ooit een positieve progesteronbelastingtest hebt gehad, moet je naar de huisarts. Hij zal je doorverwijzen naar een gynaecoloog.