Chronische blindedarmontsteking (appendicitis)
De volledige naam van de appendix is appendix vermiformis: wormvormig aanhangsel. Het is een hol aanhangsel aan de blindedarm (het caecum ). Deze blindedarm (het caecum) is het begin van de dikke darm . In de volksmond wordt de appendix zelf blindedarm genoemd, wat dus niet helemaal correct is. In deze en andere teksten zal met blindedarm de appendix worden bedoeld.
De grootte (lengte) en de positie van de appendix in de buikholte verschillen van persoon tot persoon. In de loop van de tijd kan de appendix ook van positie veranderen. Voor zover we weten heeft de appendix geen duidelijke functie in het lichaam.
Een ontsteking van de blindedarm (appendix) wordt blindedarmontsteking (appendicitis) genoemd. De ontsteking is meestal het gevolg van een bacteriële infectie. Als er sprake is van een lichte ontsteking, die al lange tijd aanhoudt (meer dan drie weken), wordt gesproken over een chronische blindedarmontsteking.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Oorzaken
Het is niet bekend wat precies de oorzaak is van een blindedarmontsteking, maar er zijn diverse theorieën over. Door indikking van de ontlasting (fecoliet), worminfecties van de darm of ontstekingen in de darm kan de blindedarm afgesloten raken. Bacteriën in de blindedarm kunnen zich nu gemakkelijk vermeerderen en een ontsteking veroorzaken: een blindedarmontsteking. Bij een blindedarmontsteking is de appendix opgezwollen en gevuld met pus. Als de acute infectie en ontsteking van de appendix niet geheel zijn verdwenen, maar af en toe terugkeren, kan een chronische blindedarmontsteking het gevolg zijn.
Verschijnselen
Mensen met chronische blindedarmontsteking voelen een vage, aanhoudende pijn in de rechteronderbuik. Soms hebben ze last van lichte koorts, een snelle hartslag en braken. Als erop wordt gedrukt, blijkt de rechter onderbuik gevoelig voor aanraking.
Soms is de ontsteking van de blinde darm in de loop van de tijd al ‘afgedekt’ door verkleving met buikvet en darmlissen. Dit is bij het onderzoek als een weerstand in de rechteronderbuik te voelen. Men spreekt dan van een appendiculair infiltraat.
Diagnose
Chronische blindedarmontsteking is moeilijk te diagnosticeren. Er kan een echo van de buik worden verricht, maar in de meeste gevallen wordt de diagnose hierbij gemist. Door middel van bloedonderzoek wordt aangetoond dat het bloed een groot aantal witte bloedcellen bevat. Beeldvormend onderzoek, bijvoorbeeld een CT-scan van de buik , kan nodig zijn om de diagnose chronische blindedarmontsteking nauwkeurig vast te stellen. Soms wordt een diagnostische kijkoperatie (laparoscopie) uitgevoerd. Hierbij wordt direct in de buik gekeken om te zien of het inderdaad de appendix is die de klachten geeft, of dat er iets anders aan de hand is.
Behandeling
Bij een chronische blindedarmontsteking moet de appendix worden verwijderd door middel van een operatie (appendectomie ). De ingreep kan plaatsvinden door een open operatie uit te voeren, of door middel van een kijkoperatie met een speciale endoscoop, de laparoscoop.
Bij een appendiculair infiltraat wordt er niet direct geopereerd. Eerst moeten de ontsteking en het infiltraat tot rust komen. Meestal worden hiervoor antibiotica gegeven. Het is de vraag of daarna nog moet worden overgegaan tot een operatie om de blindedarm alsnog te verwijderen.
Complicaties
Chronische blindedarmontsteking leidt vaak tot een appendiculair infiltraat. Dit ontstaat doordat de ontstoken appendix een kleverige substantie afscheidt, die ervoor zorgt dat de appendix zich hecht aan delen van de darmen. Hierdoor wordt het appendiculair infiltraat gevormd dat in de onderbuik voelbaar is. Als de darmlissen met elkaar verkleven, kan dit leiden tot darmafsluiting.
Als zich telkens weer een ernstige ontsteking van de blindedarm voordoet, kan een opeenhoping van pus (etter) in en rond de appendix ontstaan. Deze plaatselijke opeenhoping van pus wordt een appendiculair abces genoemd.
Aandoeningen die doen denken aan chronische blindedarmontsteking
De verschijnselen van een infectie of ontsteking van de nieren, urineleiders, blaas of de vrouwelijke geslachtsorganen (bijvoorbeeld de eierstokken of de eileiders) kunnen sterk lijken op die van blindedarmontsteking. Ook deze aandoeningen veroorzaken een vage, aanhoudende pijn in de onderbuik.
Meer informatie
www.amc.nl/web/show?id=160185&contentid=6491
Informatie van het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam over blindedarmontsteking en de behandeling.
www.chirurgenoperatie.nl/pagina/buik_algemeen/appendicitis.php
Informatie van Surgipoort (een groep chirurgen) over de behandeling van een blindedarmontsteking.
Mattei, P., Sola, J.E. and Yeo, C.J. (1994), ‘Chronic and Recurrent Appendicitis are Uncommon Entities often Misdiagnosed’, Journal of the American College of Surgeons, vol. 178, no. 4, April, pp. 385-389. www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=9212767&dopt=Abstract
O’Connell, P.R. (2000), ‘The Vermiform Appendix’, in: Russell, R.C.G., Williams, N.S. and Bulstrode, C.J.K. (eds.), Bailey and Love’s Short Practice of Surgery, 23rd edn., Arnold, London.
Rao, P.M., Rhea, J.T., Novelline, R.A. et al. (1998), ‘The Computed Tomography appearance of Recurrent and Chronic Appendicitis’, The American Journal of Emergency Medicine, vol. 16, no. 1, January, pp. 26-33. www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=9451309&dopt=Abstract