Goedaardige tumoren van de vulva

oedaardige tumoren (ofwel goedaardige neoplasma's) van de vulva zijn gezwellen van de uitwendige geslachtsorganen van de vrouw. Ze bezitten geen kwaadaardige kenmerken. Er is dus geen sprake van kanker.

Veel voorkomende goedaardige tumoren van de vulva zijn fibromen en lipomen. Een fibroom ontstaat in bindweefsel en lipoom ontstaat in het vetweefsel van de vulva. Andere goedaardige tumoren van de vulva zijn zweetkliergezwellen. Een ander naam hiervoor is hidradenoma papilliferum.

Ook kan de vulva geïnfecteerd raken met het humaan papillomavirus (HPV). Hierdoor kunnen op de vulva wratten ontstaan. Deze worden ook wel condylomata acuminata of genitale wratten genoemd.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaken

Goedaardige tumoren van de vulva hebben te maken met het ouder worden. Bij het verouderingsproces verliest de vulva vet en elastisch weefsel.

Genitale wratten worden veroorzaakt door een infectie met bepaalde types van het humaan papillomavirus (HPV).

Soorten goedaardige tumoren

De volgende goedaardige tumoren kunnen voorkomen:

Fibroom (bindweefselgezwel)
Een fibroom is een goedaardige tumor die ontstaat in het bindweefsel. Een fibroom voelt aan als een klein, stevig gezwel. Het veroorzaakt meestal geen klachten.

Lipoom (vetgezwel)
Een lipoom is een goedaardig gezwel dat ontstaat in het vetweefsel. Een lipoom voelt aan als een zacht gezwel. Meestal is de klacht dat er een knobbeltje zit. Wanneer een pasgeborene een lipoom op de clitoris heeft, wordt dit vaak ten onrechte aangezien voor een penis. Daardoor ontstaat verwarring over het geslacht van het kind.

Hidradenoma papilliferum (zweetkliergezwel)
Een hidradenoma papilliferum is een goedaardig gezwel dat ontstaat in de cellen van zweetklieren in de huid rond de vulva. Het is meestal een klein gezwel.

Genitale wratten (condylomata acuminata)
Deze wratten zijn rozerode wratjes van 1 tot 2 millimeter groot. Soms vloeien ze samen tot grote bloemkoolvormige wratten en worden dan grijswit van kleur. De wratten verspreiden zich willekeurig over het hele oppervlak van de vulva. Ze kunnen tot in de vagina en de baarmoederhals voorkomen of zich richting de anus verspreiden.

Genitale wratten worden veroorzaakt door besmetting met bepaalde types van het seksueel overdraagbare humaan papillomavirus. De besmettingskans is groot, ongeveer 60 procent na één onbeschermd seksueel contact met iemand die is besmet. De besmetting wordt veroorzaakt door kleine wondjes die ontstaan tijdens de geslachtsgemeenschap.

Symptomen van goedaardige tumoren van de vulva

Symptomen die bij alle goedaardige tumoren van de vulva kunnen voorkomen, zijn jeuk, een branderig gevoel, pijn en irritatie.

Bij fibromen of lipomen voelt de patiënte soms een bultje in de vulva. Fibromen voelen wat harder en steviger aan dan lipomen. Lipomen kunnen soms 'wegglippen' wanneer iemand probeert ze aan te raken. Wratten voelen ruw aan. Grote tumoren kunnen ongemak veroorzaken en de normale structuur van de vulva verstoren.

Diagnose

De diagnose van goedaardige tumoren wordt gesteld op basis van de voorgeschiedenis, de klachten en een lichamelijk onderzoek. Soms is inwendig onderzoek met een speculum nodig om de uitbreiding te bepalen. Zelden is een biopsie nodig om te bepalen om welk type gezwel het gaat. Soms wordt er nog aanvullend onderzoek gedaan, zoals een echografie.

Behandeling

Goedaardige gezwellen als fibromen, lipomen en hidradenoma papilliferum zijn eenvoudig met een operatie te verwijderen onder plaatselijke verdoving.

De meeste genitale wratten verdwijnen vanzelf, 90 procent verdwijnt binnen 2 jaar. Een behandeling is meestal niet direct nodig. Eventueel kunnen ze behandeld worden door ze zelf met podophylline-vloeistof of -crème aan te stippen of dit door de (huis)arts te laten doen. Daarnaast zijn de volgende behandelingen mogelijk:

• Imiquimodcrème (dit middel pakt het afweersysteem aan).
• Bevriezen of verbranden van de wrat.
• Laserbehandeling.

Podophyline en imiquimod zijn niet geschikt voor behandeling tijdens de zwangerschap.

Prognose

Mensen die een infectie met humaan papillomavirus type 16 en 18 hebben gehad, hebben een grotere kans op baarmoederhalskanker.

De uitbreiding van de genitale wrat kan soms enorm zijn, maar dat is zeldzaam. Dit kan dan grote cosmetische bezwaren geven. Ook besmetting van baby’s tijdens de geboorte is zeldzaam.

Meer informatie

Informatie over hidradenoma papilliferum
www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/htxt/HidradenomaPapilliferum.htm

Informatie over genitale wratten
www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/stxt/SOACondylomataAcuminata.htm

Informatie over lipomen
www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/ltxt/Lipoma.htm

Bronnen

NHG-standaard ‘Het SOA-consult’ (M82) (informatie over genitale wrat)
www.nhg.org/standaarden/samenvatting/het-soa-consult

Heineman et al. Obstetrie en gynaecologie. De voortplanting van de mens. Vijfde druk. Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen, 2004.