Zwelling van het scrotum

Het scrotum of de balzak kan door verschillende oorzaken zwellen. Bijvoorbeeld bij zaadbalkanker, een bijbalontsteking, draaiing van de zaadbal, een bloedzak (hematokèle), een zakaderbreuk (varicokèle) en door goedaardige gezwellen (cysten) in de balzak. Deze tekst gaat over de goedaardige gezwellen, namelijk de hydrokèle en de spermatokèle.

Normaal worden de zaadballen (testes) omgeven door een vlies gevuld met vocht, waarin de zaadbal kan bewegen. Er kunnen in de zaadbal twee soorten goedaardige gezwellen ontstaan: ofwel door vocht (hydrokèle), of door spermacellen (spermatokèle).

Een hydrokèle wordt ook wel waterzakbreuk genoemd en een spermatokèle een zaadcyste. Zowel een hydrokèle als een spermatokèle is een goedaardig gezwel dat niet kwaadaardig wordt.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Hydrokèle
De oorzaak van een hydrokèle is in de meeste gevallen onbekend. Een hydrokèle kan ontstaan door een ontsteking zoals de bof of tuberculose, door een ongeval of door een operatie zoals een sterilisatie. In een zeldzaam geval ontstaat een hydrokèle door een tumor van de bijbal en/of de zaadbal.

Spermatokèle
Een spermatokèle is een cyste ofwel een zakje gevuld met onrijp, niet-bewegend, niet-functionerend zaad (sperma) in de bijbal. Een spermatokèle kan ontstaan door een ongeval of door een ontsteking, maar in de meeste gevallen wordt de oorzaak niet ontdekt.

Symptomen

In veel gevallen veroorzaken de zwellingen geen klachten, maar is de zwelling wel zichtbaar en voelbaar.

De meeste cysten zijn klein. Een hydrokèle kan meer dan 15 centimeter in doorsnede worden. Soms is de zwelling groter en veroorzaakt de zwelling pijn aan de balzak.

Diagnose

Een spermatokèle wordt vaak pas vastgesteld bij jongens in de puberleeftijd.
De diagnose hydrokèle of spermatokèle wordt gesteld aan de hand van de klachten en een lichamelijk onderzoek. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van echografie om het bestaan van een cyste te bevestigen of uit te sluiten.

Behandeling

Bij kleine cysten wordt er in de meeste gevallen afgewacht met behandelen. Maar wanneer de cysten groot en hinderlijk worden of uit cosmetisch aspect als storend worden ervaren, kan er gekozen worden voor een behandeling.

Een hydrokèle kan behandeld worden door de cyste leeg te zuigen met een naald (aspiratie). Hierna kan een stofje ingebracht worden om te voorkomen dat de wanden van de holten verkleven.

Wanneer een cyste behandeld moet worden, kan er voor een operatie worden gekozen. De operatie wordt meestal op de dagbehandeling in het ziekenhuis uitgevoerd. De operatie kan onder algehele verdoving of met behulp van een ruggenprik plaatsvinden. Hierbij wordt de cyste via een snede in de balzak verwijderd. De huid wordt daarna met oplosbare hechtingen gesloten. De ingreep duurt ongeveer een half uur.

Als een patiënt bloedverdunnende middelen gebruikt, worden deze tijdelijk gestopt. Dat gebeurt enkele dagen voor de ingreep en in overleg met de arts. Na de ingreep is het verstandig om strak zittend ondergoed of een zwembroek te dragen om zwelling te voorkomen.

Complicaties

Wanneer een hydrokèle niet behandeld wordt, kan de cyste spontaan of na een ongeval scheuren. Na lange tijd kan de cyste door de huid van het scrotum gaan uitsteken. Dan wordt een bult zichtbaar. Er kunnen zich calciumzouten gaan ophopen in het zakje van de hydrokèle, waardoor zich steentjes vormen in het scrotum. Door een bloeding in de hydrokèle, hetzij spontaan, hetzij door een ongeval, kan de hydrokèle veranderen in een bloedzak (hematocèle).

Uitgebreide vochtvorming in een spermatokèle kan bij kinderen leiden tot verhoogde druk op en beschadiging van de zaadballen. Er kunnen zich calciumzouten ophopen in de spermatokèle, met als gevolg dat zich steentjes vormen in het scrotum. Een spermatokèle is één van de mogelijke oorzaken van verminderde vruchtbaarheid bij mannen.

Na een operatie van een cyste is er een kans op een infectie, een nabloeding of pijn in het wondgebied. Bij een operatie kan er opnieuw een cyste ontstaan. Bij een operatie van een spermatokèle is de kans op een recidief groter dan bij een operatie van een hydrokèle.

Tijdens een operatie aan de bijbal kan er een afsluiting ontstaan van de zaadcellen (sterilisatie). Wanneer mannen nog een kinderwens hebben, zijn de artsen terughoudend met het opereren van een spermatokèle. Dat gebeurt om de kans op onvruchtbaarheid te voorkomen.

Meer informatie

 

Informatie over urologie
www.allesoverurologie.nl/mannen/zwellingen-in-het-scrotum