Tienermoeders

Een tienermoeder is een meisje dat voor haar 20e haar eerste kind heeft gekregen. Nederland is één van de landen met het kleinste aantal tienermoeders ter wereld. Dit komt voornamelijk doordat er veel aandacht wordt besteed aan goede voorlichting en doordat er voorbehoedsmiddelen beschikbaar zijn. Toch worden per jaar ongeveer 2500 meisjes onder de 20 jaar moeder. Sommige tienermoeders zijn goed in staat met hun zwangerschap en het ouderschap om te gaan. Maar veel tienermoeders en –vaders hebben met meer problemen te maken dan ‘alleen’ de zwangerschap.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Oorzaken

De grootste oorzaak van tienerzwangerschappen is dat veel jongens en meisjes in hun tienerjaren onveilig vrijen. Soms gebruiken ze geen voorbehoedsmiddel, of ze gebruiken alleen een condoom en het kan gebeuren dat deze scheurt. Het komt ook voor dat meisjes de pil vergeten te slikken, waardoor die niet meer betrouwbaar is. Sommige jongeren gebruiken zelfs helemaal geen voorbehoedsmiddelen, omdat ze denken dat een zwangerschap hen toch niet overkomt.
Meestal is het dus niet de bedoeling om zwanger te worden. Vaak ontdekken meisjes de zwangerschap pas laat. De ongesteldheid blijft een hele tijd uit en dan is het al te laat om de morning-afterpil in te nemen. Deze kun je namelijk alleen binnen 72 uur na de seks innemen. Als je niet zwanger wilt zijn, kun je kiezen uit een overtijdbehandeling of een abortus. Een overtijdbehandeling wordt uitgevoerd tot maximaal 2 weken na het uitblijven van de ongesteldheid. Hierbij krijg je dezelfde behandeling als bij een abortus (weghalen van embryo), maar je kunt ook kiezen voor een abortuspil.
Nog een oorzaak van tienerzwangerschap is wanneer een meisje verkracht is. Bij dit soort gevallen kiezen meisjes vaak voor een abortus, omdat ze geen kind willen van een verkrachter.

Kenmerken

Soms is het niet meteen duidelijk dat je zwanger bent, bijvoorbeeld als je zwanger bent geworden terwijl je de pil gebruikt. Dat is gelukkig erg zeldzaam, maar het kan gebeuren. Vooral als je de pil weleens vergeet in te nemen. Of je hebt last gehad van overgeven of diarree, waardoor de pil tijdelijk minder betrouwbaar was. Wanneer je de pil daarna door blijft slikken, kun je in de eerstvolgende stopweek toch ongesteld worden. Het wel of niet ongesteld worden, is dus niet altijd een teken van wel of niet zwanger zijn. Meestal blijft je menstruatie de maand daarna wel weg, of je merkt aan andere veranderingen in je lichaam dat je zwanger bent. Een paar voorbeelden.

Pijnlijke borsten
Vanaf het begin van de zwangerschap kun je last hebben van pijnlijke, gespannen borsten. Dit kan een teken zijn van zwangerschap, maar het hoeft niet. Meisjes in de puberteit hebben door de groei van hun borsten ook vaak pijnlijke, gespannen borsten, zonder dat er sprake is van een zwangerschap.

Misselijkheid
Misselijkheid en braken zijn veelvoorkomende klachten vroeg in de zwangerschap. Vooral ochtendmisselijkheid komt veel voor. Ben je al een paar dagen ’s ochtends misselijk, dan is het verstandig om te checken of je zwanger zou kunnen zijn. Heb je onbeschermd gevreeën? Ben je de pil een keer vergeten? Heb je antibiotica gebruikt tijdens de pil? Heb je kort nadat je de pil had ingenomen overgegeven of heb je diarree gehad? Dit kunnen allemaal redenen zijn waarom de pil niet betrouwbaar is en je dus zwanger zou kunnen zijn.

Vermoeidheid
Vooral vroeg in de zwangerschap zijn veel vrouwen moe. ‘s Morgens als ze opstaan voelen ze zich al futloos. Ben je normaal energiek en voel je je nu lamlendig? Denk er eens aan of je zwanger zou kunnen zijn.

Zwaarder worden
Als je niet extreem meer bent gaan eten en je wordt toch dikker, dan zou dit op een zwangerschap kunnen duiden. Het hoeft natuurlijk niet, maar als je twijfelt, doe dan toch een test. Sommige vrouwen worden al vroeg in de zwangerschap dikker, waarbij het niet altijd om een dikkere buik hoeft te gaan. Vetafzetting op de heupen komt bij zwangere vrouwen ook veel voor. Vooral als je al dikker bij je buik wordt, doe dan snel een test. Vaak ben je dan al rond de 20 weken zwanger en is er echt geen tijd meer te verliezen.

Als je twijfelt of je zwanger bent, doe dan zo snel mogelijk een zwangerschapstest. Het heeft geen enkele zin om de test uit te stellen. Als je zwanger bent, is het toch zo en door het uit te stellen maak je het alleen maar moeilijker. Hoe vroeger je het weet, hoe beter je aan het idee kunt wennen. Ook heb je dan nog de mogelijkheid om eventueel voor een abortus te kiezen. Dit kan tot 24 weken na de bevruchting. Je kunt de zwangerschapstest zelf kopen, maar je kunt ook naar je huisarts gaan. Je huisarts heeft zwijgplicht, dus je hoeft niet bang te zijn dat hij je ouders inlicht. Zwangerschapstesten zijn betrouwbaar vanaf het moment dat je één dag over tijd bent.

Hoe nu verder?

Je zwangerschap is een feit. Hoe moet je nu verder? Wanneer vertel je het aan je ouders en aan de vader van je baby? Vele vragen en onzekerheden komen op je pad.

Belangrijk is dat je eerst een beslissing neemt of je dit kind wilt houden. Probeer alle aspecten van het moederschap reëel onder ogen te zien. Het lijkt misschien leuk, zo’n klein baby’tje, maar vergeet niet dat er ook veel verantwoordelijkheid en consequenties bij komen kijken. Hoe gaat het bijvoorbeeld met je school verder? Waar ga je wonen? Hoe reageren je ouders? Weet je wie de vader is en hebben jullie een relatie, of was het een one night stand? Hoe reageert de vader? Er komen duizend-en-één vragen bij je op. Je kunt hierbij hulp zoeken. Er zijn diverse instanties waar je als zwangere tiener terecht kunt. Onderaan deze pagina tref je een aantal instanties aan die speciaal zijn opgericht voor (en soms door) tienermoeders.

Ga met iemand praten, het liefst een volwassene of lotgenoot, die je kan helpen één en ander op een rijtje te zetten. Doe dit het liefst bij een onpartijdig iemand. Zo weet je zeker dat de adviezen die je krijgt niet worden ingegeven door het voordeel wat die ander ziet in zijn eigen belang.

Natuurlijk zul je ook je ouders moeten inlichten. Wacht hier niet te lang mee: hoe ze ook gaan reageren, het heeft geen zin om het uit te stellen. Het feit ligt er toch en je kunt het maar beter zo vroeg mogelijk weten. Gelukkig valt het heel vaak mee en steunen ouders hun dochter volop in de zwangerschap. Maar als jouw ouders boos worden of je zelfs het huis uitzetten, kun je dat maar beter op tijd weten. Zo kun je voor (tijdelijke) oplossingen zorgen voordat de baby geboren wordt.
Als je het eng vindt om je ouders in te lichten, zoek dan iemand die je hierbij kan helpen. Dit kan een oudere zus of broer zijn, maar ook je huisarts kan een goede en onpartijdige hulp zijn. Op www.tienermoeders.nl/ kun je contact leggen met lotgenoten en lezen hoe zij deze moeilijke periode hebben doorstaan.

Gevolgen

De gevolgen van een tienerzwangerschap zijn per meisje verschillend. Sommige tienermoeders kunnen bij hun ouders thuis blijven wonen. Je bespaart dan geld en hebt hulp van je ouders. Wel is het verstandig goede afspraken te maken over de opvoeding en jouw financiële bijdrage. Je kunt ook op jezelf gaan wonen, maar voor een zelfstandige woonruimte kom je pas in aanmerking vanaf je 18e. Ook op je 18e is het moeilijk om zelfstandig een woning te krijgen. Vaak zijn er namelijk financiële problemen. Veel tienermoeders maken hun school niet af, omdat ze het te druk hebben met hun kindje en omdat ze niet altijd voor opvang kunnen zorgen. Ze gaan dus niet naar school en werken niet. Je kunt een uitkering aanvragen bij de gemeente, maar dat is geen vast bedrag. Er wordt per tienermoeder gekeken hoeveel geld er uitgekeerd wordt. Er wordt bekeken of iemand nog thuis woont of zelfstandig en of de vader kan meebetalen.
Veel jonge moeders moeten rondkomen van weinig geld. Ze besteden hun geld aan vaste lasten, boodschappen, kleding en andere zaken voor hun kind. Ze houden weinig geld over voor zichzelf en hun eigen vrijetijdsbesteding. Veel jonge moeders hebben schulden, omdat ze nog niet hebben geleerd hoe je met geld om moet gaan of niet weten waar ze wat betreft financiën recht op hebben of aanspraak op kunnen maken.
Ook zijn er sociale gevolgen; jonge moeders raken vaak vrienden of vriendinnen kwijt, omdat de verschillende levenswijzen niet meer op elkaar aansluiten. Als jonge moeder ben je meer aan huis gebonden en juist op deze leeftijd gaan meisjes regelmatig stappen.

Hulpverlening

Met vragen en problemen kun je altijd bij je huisarts terecht, maar speciaal voor tienermoeders zijn er ook diverse projecten door het hele land. Zo organiseert het FIOM inloopvoorzieningen voor tienermoeders. Hier kun je dus zonder afspraak binnenlopen. Er wordt hulp geboden bij opvoedingsvragen, maar ook bij huisvesting en geldzaken. Verder zijn er bij het FIOM cursussen die je zelfredzaamheid vergroten of je positie op de arbeidsmarkt verbeteren.

In grote steden zijn er vaak lotgenotenprojecten. Dit zijn projecten die meestal zijn opgezet door (voormalige) tienermoeders en waar je terecht kunt voor steun en adviezen. Vaak helpen ze ook op allerlei praktische gebieden, bijvoorbeeld met tweedehands babyspulletjes.

Meer informatie

www.tienermoeders.nl/

tienermoeders.jouwpagina.nl/

www.jipdenhaag.nl/index.php

www.fiom.nl/

Teenage pregnancy: risk factors for adverse perinatal outcome.

Maternal age as a risk factor for stillbirth.
Khandait DW, Ambadekar NN, Zodpey SP, Vasudeo ND.

Nutrition in adolescent pregnancy.
Lenders CM, McElrath TF, Scholl TO.

Past physical abuse is significantly correlated with pregnancy as an adolescent.
Adams JA, East PL.

Teenage pregnancies and risk of late fetal death and infant mortality.
Olausson PO, Cnattingius S, Haglund B.

The risk of teen mothers having low birth weight babies: implications of recent medical research for school health personnel.
Roth J, Hendrickson J, Schilling M, Stowell DW.

Young maternal age and preterm labor.
Hediger ML, Scholl TO, Schall JI, Krueger PM.

Ability of the Higgins Nutrition Intervention Program to improve adolescent pregnancy outcome.
Dubois S, Coulombe C, Pencharz P, Pinsonneault O, Duquette MP.

Pregnancy in early adolescence: are there obstetric risks?
Perry RL, Mannino B, Hediger ML, Scholl TO.

Maternal youth and pregnancy outcomes: middle school versus high school age groups compared with women beyond the teen years.
Satin AJ, Leveno KJ, Sherman ML, Reedy NJ, Lowe TW, McIntire DD.

A retrospective analysis of adolescent pregnancies.
Bozkaya H, Mocan H, Usluca H, Beser E, Gumustekin D.

Pregnancy in adolescents. A case-control study.
Unfer V, Piazze Garnica J, Di Benedetto MR, Costabile L, Gallo G, Anceschi MM.

Adolescent pregnancies--is the outcome different?
Weerasekera DS.