Ontstekingsremmers (corticosteroïden) bij astma en COPD

Ontstekingsremmers (corticosteroïden) zijn geneesmiddelen die gebruikt kunnen worden voor allerlei ziektebeelden waarbij sprake is van chronische ontsteking. Zo ook bij de longaandoeningen astma en COPD.

Deze middelen worden meestal corticosteroïden genoemd, de bekendste ervan is prednison. Ze worden van nature ook door het lichaam aangemaakt in de bijnierschors.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Indicatie

Ontstekingsremmers worden gebruikt bij de behandeling van astma en chronische obstructieve longziekte (COPD) .

De corticosteroïden beclometason, fluticason en budesonide worden vaak met inhalatoren toegediend. De corticosteroïden prednisolon en dexamethason worden meestal als tablet of injectie toegediend.

Werking ontstekingsremmers

Ontstekingsremmers remmen verschillende chemische stoffen af die in de luchtwegen en de longen allergische reacties oproepen en ontstekingen veroorzaken. Voorbeelden van deze chemische stoffen zijn cytokinen, leukotriënen en prostaglandinen.

Resultaten

Ontstekingsremmers zijn zeer effectieve geneesmiddelen. Ze kunnen via de mond als tabletten of capsules worden ingenomen, door inhalatie en via injecties worden toegediend.

Wanneer blijkt dat geïnhaleerde steroïden niet effectief zijn, kunnen orale steroïden nog wel effect hebben. Injectie van steroïden is nodig in levensbedreigende situaties, bijvoorbeeld bij langdurige aanvallen van astma (status asthmaticus) waarbij snelheid essentieel is voor een goede behandeling. Injecteerbare steroïden werken sneller en met grotere kracht dan wanner ze oraal worden ingenomen of geïnhaleerd.

Bijwerkingen ontstekingsremmers

Geïnhaleerde steroïden kunnen de volgende bijwerkingen hebben:

• Ze kunnen irriterend werken op de neus en de keel en kunnen dysfonie veroorzaken. Bij dysfonie verandert het natuurlijke stemgeluid of is er sprake van heesheid. Dit is vaak geen ernstig probleem, maar voor zangers kan het wel problemen opleveren.
• Van het geïnhaleerde geneesmiddel bereikt slechts 10 procent (de kleinste deeltjes) de luchtwegen. De rest (de grotere deeltjes) wordt afgezet in de mond, de keel en het gedeelte van de luchtweg boven de longen, waar ze schimmelinfecties kunnen veroorzaken (candidiasis). Dit probleem kan worden voorkomen door een flesvormig hulpstuk (een expansiekamer oftewel spacer genoemd) op de inhalator aan te sluiten. Daarmee blijven de grootste deeltjes op de bodem van de spacer achter en worden alleen de kleinste deeltjes ingeademd.
• Bij volwassenen hebben inhalatiecorticosteroïden geen effect op de botdichtheid, maar het is nog onduidelijk wat het effect is van inhalatiecorticosteroïden op de botdichtheid bij kinderen.

Oraal ingenomen steroïden kunnen de volgende bijwerkingen hebben:

• Diabetes.
• Hoge bloeddruk.
• Gewichtstoename.
• Botontkalking (osteoporose).
• Wisselende stemmingen
• Acne.
• Maagzweren.

Wanneer langdurig steroïden worden gebruikt, mag daar niet plotseling mee worden gestopt. Bij langdurige inname van steroïdengeneesmiddelen (gedurende enkele weken) kan de natuurlijke productie van de eigen lichaamssteroïden onderdrukt worden. Een tekort aan natuurlijke steroïden in het lichaam kan bij het snel stopzetten van een steroïdenbehandeling gevaarlijk zijn. De normale hormonale balans en de balans tussen zuren en basen in het lichaam worden dan namelijk verstoord. Daarom moet een langdurige steroïdenbehandeling altijd stapsgewijs worden afgebouwd. Wanneer maar een paar dagen achtereen steroïden worden geslikt, kan ineens worden gestopt zonder af te bouwen.

Meer informatie

Informatie over inhalatie van beclometason van de website van apothekers in Nederland
www.apotheek.nl/Medische_informatie