Longbeschadiging als gevolg van bestraling

Bestraling kan bij de behandeling van kanker een genezend of verzachtend effect hebben. Maar het kan soms ook schadelijke effecten hebben op andere delen van het lichaam.

Bij één tot vier procent van de vrouwen die radiotherapie krijgen vanwege borstkanker, ontstaat na de bestraling een longontsteking (pneumonitis).

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

Bestraling wordt gebruikt bij het behandelen van bijvoorbeeld borstkanker en longkanker. Door de bestraling kunnen de longen beschadigd raken. Hierdoor kan het longweefsel ontsteken. Een ontsteking als gevolg van straling wordt een steriele ontsteking genoemd. De longbeschadiging kan korter of langer na de bestraling blijven bestaan. Longbeschadiging in de eerste 2 maanden na blootstelling aan straling is acuut. Bij 2 tot 9 maanden heet het subacute longbeschadiging. Longbeschadiging is chronisch als het meer dan 9 maanden bestaat.

Bij acute longontsteking zijn de bloedvaten beschadigd en de longen verstopt door vocht. In de subacute fase zitten er witte bloedcellen (dit is een reactie op steriele ontsteking) in de longblaasjes. In de chronische fase worden de haarvaatjes en de longblaasjes stijf. Dit is een soort littekenreactie.

Roken en chronische longziekten vergroten het risico op pneumonitis bij straling.

 

Symptomen van longbeschadiging als gevolg van bestraling

Een pneumonitis door bestraling zorgt in het begin niet voor klachten. Als de longbeschadiging doorzet, kunnen hoestklachten en kortademigheid ontstaan. In ernstige gevallen kunnen medicijnen de hoest niet stoppen. Er kan dan zelfs tijdens de slaap kortademigheid optreden.

Diagnose

De arts stelt de diagnose op basis van de klachten van de patiënt. Een longfunctietest kan de diagnose bevestigen, eventueel aangevuld met een CT-scan. Soms wordt een longbiopsie verricht.

Behandeling van longbeschadiging als gevolg van bestraling

Een pneumonitis door bestraling moet liefst worden voorkomen. De intensiteit en de duur van de bestraling moeten precies op de patiënt worden afgestemd. Inhalatiemiddelen helpen de klachten te onderdrukken. Wanneer iemand al een pneumonitis heeft, kan de ontsteking met steroïden in toom worden gehouden.
Soms heeft de patiënt zuurstof nodig.

Complicaties

Mensen met ernstige pneumonitis moeten vaak worden opgenomen. Voor hun kortademigheid krijgen ze vaak zuurstof en ook geneesmiddelen.
Langdurige bestraling kan leiden tot longfibrose.

Meer informatie

Informatie van de Borstkankervereniging Nederland over bijwerkingen van bestra
www.borstkanker.nl/bijwerkingen

((Engelstalige) informatie over longaandoeningen na bestraling
www.ncbi.nlm.nih.