Knieschijfklachten

Klachten aan de knieschijf worden veroorzaakt door het patellofemoraal syndroom (springersknie of retropatellaire chondropathie). Dit syndroom is een verzamelnaam. Het gaat om knieklachten waarvan de oorsprong niet te herleiden is tot andere knieklachten.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Symptomen

 

De pijn verspreidt zich rond de knieschijf. Dat is geleidelijk ontstaan. De pijn kan erger worden bij springen, hurken, hardlopen, fietsen en traplopen. Of bij langdurig zitten met gebogen benen. 

De knie voelt instabiel aan. Dat kan het gevoel geven er doorheen te zakken. Ook kan de knie soms moeilijk bewegen. Of het bewegen gaat gepaard met kraken (crepiteren) of haperen.

Oorzaken knieschijfklachten

De knieschijf beweegt (spoort) over een gootje. In alle gevallen speelt het niet goed ‘sporen’ van de knieschijf een rol bij het ontstaan van de klachten. De knieschijf kan neigen uit de goot te ontsporen. Of hij schiet daadwerkelijk uit de kom. 

De klachten ontstaan waarschijnlijk door een combinatie van interne en externe factoren. Externe factoren zijn omgevingsfactoren. Zoals ondergrond, weersomstandigheden, training en sportuitrusting. 

Een interne risicofactor is een verminderde kracht van de spieren en banden rondom de knieschijf. De spieren moeten de knie strekken en de knieschijf op de juiste plaats houden. Vooral de binnenzijde van de bovenbeenspier moet hiervoor zorgen. Bij verminderde spierkracht verloopt dit slechter. Daardoor kan de knieschijf verkeerd sporen. 

Andere mogelijke interne risicofactoren zijn:

• starheid en verminderde lenigheid van de spieren en banden.
• afwijkingen van de voetvorm en/of stand van de benen. Vooral X-benen in combinatie met naar binnen gekantelde voeten.
• afwijkingen aan de vorm of de stand van de knieschijf zelf.
• lopen met de knieën naar binnen gedraaid.
• overgewicht.
• groeifase en geslacht. Deze blessure komt relatief veel voor bij meisjes in of kort na de groeispurt.

Training
Er zijn diverse mogelijke risicofactoren voor het ontstaan van knieschijfklachten. Bijvoorbeeld:

• plotselinge, grote verhoging van de trainingsintensiteit of -omvang.
• bepaalde trainingsvormen, zoals springen, heuveltraining (op en af).
• lopen op een harde ondergrond.
• een slechte looptechniek. Daarom is het voor alle sporters die veel lopen, belangrijk een goede looptechniek aan te leren.
• onvoldoende warming-up en cooling-down.

Sportuitrusting
Mogelijke oorzaken hebben vooral met de schoenen te maken. Deze moeten bij de voeten passen. Het is belangrijk dat de schoenen geschikt zijn voor de trainingsgewoonten. Daarnaast is te lang doorlopen op oude schoenen onverstandig. 

Sportschoenen houden maximaal twee jaar hun specifieke kwaliteiten. Dat geldt bij minimaal gebruik (een uur per week). Bij intensief gebruik (tien uur per week) gaan sportschoenen ongeveer drie maanden mee.

Zelfzorg

Reageer alert op pijnklachten tijdens de warming-up. Deze zijn niet normaal. Het kan wijzen op een beginnende blessure. 

Doortrainen of rust nemen?
In het beginstadium is het nog goed mogelijk om door te trainen. Wel moeten de trainingsomvang en -intensiteit worden teruggebracht. Dan kan de irritatie genezen. Heuveltrainingen en springen moeten uit het trainingsschema worden gehaald. Deze vormen een te grote belasting voor de knie. Ontstaan ondanks deze maatregelen toch knieklachten, staak dan de training. 

Alternatieve training 
Er zijn verschillende andere trainingsvormen te bedenken, zoals zwemmen en cardiofitness. Activiteiten waarbij de voeten het volledige gewicht moeten dragen, zijn minder geschikt. Die kunnen een te hoge belasting voor de knie vormen. 

Geschikte oefeningen
Spierversterkende oefeningen van vooral de bovenbeenspieren kunnen de klachten helpen verminderen. Vooral versterking van de binnenzijde kan positief werken. Hiervoor zijn enkele oefeningen geschikt. Het streven is om de oefeningen in tien series van tien herhalingen te doen. Maar stop zodra de pijn toeneemt. 

Oefening 1
Ga met de rug op de grond liggen, steunend op de ellebogen. Til het been gestrekt op en trek daarbij de tenen naar u toe. Houd dit drie seconden vast en leg het been weer rustig terug. 

Oefening 2
Maak een grote pas (uitvalspas). Daarbij blijft het achterste been gestrekt. Het voorste been is gebogen. Sta hierbij op de buitenzijde van de voet. Zak voorzichtig een stukje door het voorste been. Let daarbij op dat de knie recht naar voren buigt. Houd het gewicht op de buitenzijde van de voet. 

Naast deze oefeningen zijn er verschillende andere te bedenken. Het is verstandig voor het goed aanleren van de oefeningen een deskundige te raadplegen.

Professionele behandeling

De blessure kan veel last geven. Dan is het verstandig een deskundige om advies te vragen. Of wanneer de eigen maatregelen na twee tot vier weken nog geen verbetering geven. Bezoek dan de huis- of sportarts, een Sportmedisch Adviescentrum (SMA) of een (sport)fysiotherapeut. 

Raadpleeg ook een arts of fysiotherapeut bij twijfel over de aard van de blessure. En bij ongerustheid over de aandoening. De behandeling zal bestaan uit verschillende oefeningen om de bovenbeenspieren te versterken. Soms zijn tijdelijk pijnstillers nodig. De klachten gaan vanzelf weer over.

Klachten voorkomen

Onderstaande tips kunnen de kans op deze knieklachten verminderen. 

Training
Begin altijd met een goede warming-up. Loop vijf à tien minuten rustig in. Doe daarna verschillende oefeningen om de spieren los te maken. 

Een voorbeeld van een losmaakoefening is met de voet rondjes of andere figuren in de lucht draaien. Of met de hak rondjes draaien. De tenen blijven dan op de grond staan. Doe deze oefeningen ongeveer vijftien seconden per keer. Herhaal dit twee- tot driemaal en draai rustige, gecontroleerde figuren. Herhaal hierna het bewegen kort op een hogere tot maximale intensiteit. 

Zorg ook voor een goede trainingsopbouw. Voer de intensiteit en de omvang van de trainingen geleidelijk op. Vooral na een blessure of ziekte. Bouw de training dan weer heel langzaam op tot het oude niveau. Beëindig de training altijd met een cooling-down. Deze kan bestaan uit enkele minuten rustig bewegen en het uitvoeren van de hiervoor beschreven oefeningen. 

Behalve de veldtrainingen zijn er verschillende spierversterkende oefeningen voor de bovenbenen. Deze kunnen thuis worden gedaan. De twee voorbeelden die hieronder zijn beschreven bij ‘Zelfzorg’ zijn ook preventief te doen. 

Sportuitrusting
Draag goed passende sportschoenen met een schokdempende zool. De hielsteun moet stevig zijn, de hielrand hoog en soepel. Er kan sprake zijn van (lichte) voetafwijkingen, zoals knikplatvoeten. Houd daar rekening mee bij de aanschaf van nieuwe sportschoenen. Een goede sportspeciaalzaak kan adviseren over de aanschaf van het juiste schoeisel. 

Soms is een speciale aanpassing in of onder de sportschoen noodzakelijk. Bijvoorbeeld bij voetafwijkingen of een beenlengteverschil. Het best is wanneer een orthopedisch schoenmaker dit doet. 

Omgeving
Train zo veel mogelijk op een zachte, maar wel effen ondergrond. Zoals bos en gras. Sporters die klachtenvrij zijn, doen er goed aan tijdens de training de ondergrond zo veel mogelijk te variëren. Deze variatie zorgt ervoor dat spieren en pezen zich goed ontwikkelen. Zo kunnen ze zich beter aanpassen aan de omstandigheden. Vermijd glibberige ondergronden. 

Lichaamsgewicht
Sporters met een (te) hoog lichaamsgewicht, lopen meer kans op blessures. Bij overgewicht helpt afvallen mee om overbelasting te voorkomen.

Meer informatie

Informatie over vingerletsel door sport(ongevallen) 
www.sportzorg.nl 

Informatie over bewegen en sporten 
www.lichaamsoefeningen.nl 

Voorkomen van blessures 
www.voorkomblessures.nl 

SportMedisch Centrum KNVB 
www.smcknvb.nl/knie-patellofemoraal