Huidtransplantatie

Bij een huidtransplantatie wordt een stukje huid van een deel van het lichaam weggenomen en aangebracht op een deel waar de huid ontbreekt. Deze weggenomen huid wordt een huidtransplantaat of graft genoemd. Huidtransplantaties worden meestal door (plastisch) chirurgen of huidartsen gedaan.

Huidtransplantaten kunnen op verschillende manieren worden verkregen. Namelijk van de eigen onbeschadigde huid van de patiënt, met gekweekte huidcellen van de patiënt of met gekweekte donorcellen (allograft). Soms wordt gebruik gemaakt van geconserveerde huid van dieren zoals varkens. Zo’n transplantaat wordt een xenograft genoemd.

Allografts en xenografts vormen een tijdelijke deklaag. Dat houdt in dat het afweersysteem van het lichaam deze transplantaten binnen 7 tot 10 dagen afstoot. Hierna moeten ze worden vervangen door een transplantaat dat afkomstig is van de patiënt zelf.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Indicaties

De huid is het grootste orgaan van het menselijk lichaam. De huid bestaat uit twee lagen: de opperhuid en de lederhuid. De huid gaat vochtverlies tegen, speelt een rol bij de temperatuurregeling en voorkomt dat ziekteverwekkende organismen het lichaam binnenkomen.

Wanneer de huid wordt beschadigd, kan de gezondheid van de patiënt in gevaar komen. Daarom wordt de verloren huid vervangen door er een huidlaag bovenop aan te brengen.

Ook bij operatiewonden die zo groot zijn dat de randen niet aan elkaar kunnen worden gehecht, wordt een huidtransplantatie uitgevoerd om de wond te bedekken. Het huidtransplantaat hecht zich aan de onderliggende cellen en bedekt zo de wond. Wanneer geen huidtransplantatie wordt gedaan, is het gebied een open wond en duurt de genezing veel langer.

Een huidtransplantaat kan ook worden aangebracht na operatieve verwijdering van huidkanker of bij een ernstige brandwond. Niet-genezende wonden, zoals beenzweren of doorligwonden, kunnen met een huidtransplantatie worden behandeld om infecties en verergering van de aandoening te voorkomen. Bij infecties waarbij een groot deel van de huid verloren is gegaan, is soms ook een huidtransplantatie nodig.

Procedure van een huidtransplantatie

Er zijn verschillende typen huidtransplantaten:

• Full-thickness huidtransplantaat.
• Split-skin huidtransplantaat.
• Punchgraft.

Bij een full-thickness graft wordt zowel de opper- als de lederhuid getransplanteerd. De kleur van dit type transplantaat is natuurlijker. Dit transplantaat trekt zich minder samen. Een full-thickness transplantaat wordt meestal uit de arm, hals of van achter het oor weggenomen. Soms moet daarna op de donorplaats een split-thickness graft worden aangebracht.

Het belangrijkste nadeel van full-thickness huidtransplantaten is dat de wond op de plaats waar de huid wordt weggenomen (de donorplaats) heel diep is en nauwkeurig moet worden verzorgd.

Bij een split-thickness graft worden de opperhuid en een klein deel van de lederhuid weggenomen. Dit type transplantatie geneest meestal binnen enkele dagen. Split-thickness grafts zijn alleen succesvol als de wond niet te diep is. Deze transplantaten worden meestal uit de dij genomen.

Bij de punchgraft methode worden kleine ronde stukjes huid afgenomen van een gezond deel van de huid. De stukjes huid zijn ongeveer 4 millimeter in doorsnede. De gezonde stukjes huid worden op de aangedane huid geplaatst. Per vierkante centimeter aangedane huid is één stukje gezonde huid van 4 vierkante millimeter nodig. De gezonde huid beslaat dus niet het gehele oppervlak van de aangedane huid. In de loop van weken groeit de huid weer langzaam naar elkaar toe zodat de hele huid weer bedekt is.

Nadat de patiënt plaatselijk of volledig onder verdoving is gebracht, wordt gezonde huid met een speciaal instrument van een ander deel van het lichaam weggenomen. Deze selectie wordt gemaakt op basis van de kleurovereenkomst van de huid met de plaats waar deze wordt aangebracht. Het transplantaat wordt uitgespreid op het gebied dat moet worden bedekt. Daar wordt het met enkele kleine hechtingen vastgezet. Het gebied waar de huid is weggehaald, wordt ongeveer 5 dagen met een verband bedekt om infecties te voorkomen.

De full-thickness transplantatie is iets ingewikkelder dan de split-thickness transplantatie omdat hierbij met de huid vaak ook de ondergelegen spieren en toevoerende bloedvaten worden overgebracht.

Huidtransplantaten zijn heel kwetsbaar en worden na de operatie geruime tijd met een verband bedekt. Zware inspanningen en rekken van het gebied mogen een tijd niet gedaan worden. Binnen 36 uur beginnen vanuit het wondgebied nieuwe bloedvaten de getransplanteerde huid binnen te groeien.

Voor een goede genezing van het getransplanteerde gebied zijn een goede bloeddoorstroming, voldoende voeding, strikte hygiëne en maatregelen ter voorkoming van besmetting noodzakelijk.

Prognose

Meestal genezen huidtransplantaties goed. De beschadigde huid verbetert er uiteindelijk meestal door. Na een split-thickness huidtransplantatie verloopt het herstel meestal sneller dan na een full-thickness huidtransplantatie. Brandwonden en niet-genezende wonden kunnen door huidtransplantaties vaak goed genezen zonder ernstige complicaties.

Wanneer het verband wordt verwijderd, ziet het transplantaat er soms zwart uit en is het met korsten bedekt. Dit is normaal. Het betekent niet dat de ingreep is mislukt.

Soms geneest het transplantaat niet goed en valt het binnen enkele weken na de operatie van de wond af. Dit komt meestal door een slechte bloedtoevoer of een infectie van het gebied. In dit geval is opnieuw een transplantatie nodig.

Complicaties van een huidtransplantatie

Zoals bij elke operatie kunnen ook bij huidtransplantaties complicaties ontstaan. Deze kunnen het gevolg zijn van de verdoving tijdens de ingreep of van de ingreep zelf. Infecties, bloedingen of afstoting van het transplantaat zijn enkele van deze complicaties.

Een goede zorg na de operatie is erg belangrijk voor de acceptatie van de getransplanteerde huid.

Soms krimpt de getransplanteerde huid of trekt deze samen. Dit wordt wondcontractuur genoemd. Het komt vaker voor bij split-thickness dan bij full-thickness transplantaties. Een wondcontractuur veroorzaakt vaak misvormingen en functiebelemmeringen. Als de beperkingen ernstig zijn, kunnen deze via een operatie worden hersteld. Meestal genezen huidtransplantaties goed, maar soms blijft er een verschil in huidstructuur en huidkleur en kan een operatieve correctie of laserbehandeling nodig zijn.

Meer informatie

Informatie van Huidziekten.nl over punchgraft huidtransplantaties
www.huidziekten.nl/folders/nederlands/huidtransplantatie-open-been-punchgrafts.htm

Informatie van chirurgen van het Waterlandziekenhuis over huidtransplantatie
www.heelmeester.nl/ingrepen/huidtransplantatie.htm

Informatie van het St. Antonius Ziekenhuis over huidtransplantatie
www.antoniusziekenhuis.nl/1822865/1850369/huidtransplantatie.pdf

Informatie van Medline Plus over huidtransplantatie (Engelstalig)
www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002982.htm

Informatie over allograft en xenograft (Engelstalig)
https://cme.ucsd.edu/biologicscaffolds/AllograftvsXenograftMonograph.pdf