De functie van de speekselklieren (glandulae salivalis)

Er zijn drie grote speekselklieren in de mond:

• de oorspeekselklier (glandula parotis) ;
• de onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis) ;
• de ondertongspeekselklier (glandula sublingualis) .

Afgezien van deze speekselklieren liggen er nog andere, kleinere klieren in de mond verspreid. Bij elkaar produceren deze klieren gemiddeld 800-1500 ml speeksel per dag. Speeksel wordt voortdurend geproduceerd, zelfs tijdens de slaap. Tijdens maaltijden wordt meer speeksel geproduceerd. De speekselafscheiding wordt gereguleerd door het autonome zenuwstelsel . Dit zenuwstelsel staat niet onder invloed van onze wil. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit parasympatische en (ortho)sympatische zenuwen. Stimulatie van de parasympathische vezels zorgt voor een productie van grote hoeveelheden waterig speeksel. Stimulatie van de sympathische zenuwen leidt daarentegen tot de productie van kleine hoeveelheden dik speeksel. Wanneer voedsel in de mond aanwezig is, wordt via een reflex meer speeksel afgescheiden.

App de Dokter: altijd online bereikbaar

Geen zin in gedoe met inloopspreekuren en wachtkamers? Download App de Dokter en krijg binnen 1 uur antwoord.

Heb je een vraag over je gezondheid?
- Bijvoorbeeld over koorts die maar niet over gaat? 
- Een raar plekje op je huid? 
- Of een ingewikkelde bijsluiter? 

Chat met een medisch deskundige via App de Dokter. Gewoon vanaf je bank. 

Download App de Dokter

De functies van speeksel

Het speeksel brengt het voedsel in een half-vloeibare toestand. Speeksel bevat enzymen zoals amylase. Dit enzym verteert zetmeel. Daarnaast bevat speeksel de stof mucine. Mucine bevochtigt de mond en bedekt de binnenkant ervan, waardoor het slijmvlies wordt beschermd. Op deze wijze wordt de mond vochtig gehouden door speeksel, wat het spreken en slikken vergemakkelijkt. Afgezien van de spijsvertering heeft speeksel ook als functie om de mond schoon te houden. In de mond zijn honderden bacteriën aanwezig. Zij voeden zich met voedseldeeltjes die tussen de tanden zijn afgezet en tandbederf en slechte adem veroorzaken. Het speeksel speelt op verschillende manieren een rol bij de bestrijding van deze bacteriën. Door de voortdurende stroom speeksel worden vele bacteriën en voedseldeeltjes die in de mond aanwezig zijn, uitgewassen. Speeksel bevat het enzym lysozym dat bacteriën aanvalt en doodt. Ook bevat speeksel chemische stoffen (bijv. thiocyanaationen) en verdedigende eiwitten (immunoglobulinen) die bacteriën vernietigen.

Meer informatie

http://nl.wikipedia.org/wiki/Speekselklier Nederlandstalige site met informatie over de speekselklieren.

Gray, H. (2003), ‘2a.The Mouth’, in: Anatomy of the Human Body, [Online], Beschikbaar: www.bartleby.com/107/242.html. Engelstalige site met informatie over de structuur en ontwikkeling van de mond.

Ganong, W.F. (2001), ‘Digestion & absorption’, in: The Review of Medical Physiology, 20th edition, Lange Medical Publications, New York, London.

Ganong, W.F. (2001), ‘Regulation of gastrointestinal function’, in: The Review of Medical Physiology, 20th edition, Lange Medical Publications, New York, London.

Hand, A. (1994), ‘Salivary Glands’, in: Orban’s Oral Histology and Embryology, ed. Bhaskar, S., 12th edition, Mosby-Year Book Inc, London.

Matsuo, R. (2000), ’Role of saliva in the maintenance of taste sensitivity’, Critical Review of Oral Biology and Medicine, vol. 11, no. 2, pp. 216-29, [Online], Available: www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=12002816&dopt=Abstract.