Eerste tandjes
De periode van tanden krijgen begint als de tandjes door het tandvlees komen. Alle baby's moeten door deze periode heen, maar ze reageren er niet allemaal hetzelfde op. Sommige kinderen hebben er helemaal geen last van, maar veel kinderen ervaren op zijn minst enig ongemak wanneer de tanden doorkomen.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Op welke leeftijd?
Baby's krijgen normaal gesproken hun eerste tandjes tussen de 5 en 9 maanden, maar wanneer de eerste tandjes al bij 4 maanden komen of pas bij 12 maanden is er ook niets aan de hand.
Gewoonlijk komen eerst de onderste snijtandjes door. Vervolgens de twee middelste bovensnijtanden, gevolgd door de tanden aan weerszijden daarvan. Na een paar maanden rust verschijnen zo rond de 12 tot 15 maanden de eerste kiesjes. Daarna komen de hoektanden en tot slot, als de baby 20 tot 24 maanden is, de tweede serie kiezen.
Gemiddeld is het melkgebit kort na de tweede verjaardag van het kind voltooid. Een andere volgorde van doorbreken van tanden en kiezen is ook mogelijk en zeker niet abnormaal. En ook wanneer het kind 30 maanden is en nog niet alle kiezen heeft, is er geen reden voor onrust.
Symptomen
Gewoonlijk hebben baby's weinig last van doorkomende tandjes, maar een flink aantal raakt er toch behoorlijk door uit zijn doen. In het laatste geval huilt het kind meer dan normaal, is het prikkelbaar en aanhankelijk, slaapt het moeilijk in en wil het soms ook niet eten. Ook luieruitslag en lichte koorts kunnen optreden. Als de koorts langer dan 3 dagen aanhoudt, is het verstandig een arts te raadplegen. Er kan dan ook sprake zijn van ziekte die niet te maken heeft met het doorkomen van tandjes.
Vooral het doorkomen van de kiezen kan pijnlijk zijn. De wangen kunnen er warm en rood van worden.
Baby's bij wie tandjes doorkomen, kauwen vaak op speeltjes, vingers, of wat ze maar te pakken kunnen krijgen, en wrijven veel over hun gezicht. Ze kunnen veel speeksel produceren, waardoor ze meer kwijlen en soms ook gaan hoesten.
Ouders kunnen zelf vaststellen of hun baby tandjes krijgt door langs het tandvlees te voelen. Als er een harde ribbel of bobbel voelbaar is, is dat de tand die doorkomt. Het tandvlees kan er bleek uitzien voordat de tand daadwerkelijk doorkomt. Soms ziet dit er rood en opgezet uit. Als het tandvlees erg rood is en het onduidelijk is of dit normaal is, dan kan er sprake zijn van een infectie en moet de tandarts worden geraadpleegd. Maar dit komt zelden voor.
Behandeling
De pijn bij het doorkomen van tanden kan met eenvoudige maatregelen verlicht worden, maar geduld en veel troosten zijn waarschijnlijk het belangrijkst. Door met de vinger over het tandvlees van de baby te wrijven, kan de irritatie verminderen. Ook kan het helpen om het kind iets stevigs te geven om op te kauwen. Bij de drogist zijn speciale bijtspeeltjes te koop die in de vriezer kunnen worden gelegd. Wanneer het kind op het koude speeltje bijt, verzacht dit de pijn.
Als dat niet helpt, probeer dan een beetje speciaal daarvoor bestemde (verdovings)gel op het tandvlees te smeren. Deze gel is verkrijgbaar bij de drogist. Maar ook deze gel werkt maar heel even.
Borstvoeding blijven geven
Er is geen reden om geen borstvoeding te blijven geven als de eerste tandjes van de baby zijn doorgekomen. Maar wanneer de baby boven- en ondertandjes heeft, kan hij proberen in de tepel te bijten. Dit hoeft geen problemen op te leveren als de tepel goed achterin de mond van de baby wordt geplaatst.
Tandjes van de baby verzorgen
Poets de tandjes direct vanaf het begin voor het slapen gaan. Doe dat iedere dag voorzichtig met een heel klein beetje fluoride-peutertandpasta (0-5 jaar) op een zachte tandenborstel voor baby’s. Geef de baby geen zoete of plakkerige voedingsmiddelen en drankjes, omdat dit tandbederf in de hand werkt. Geef maximaal 6 keer per dag iets zoets te eten danwel drinken:
- Ontbijt (of borstvoeding).
- Tussendoortje (fruithap).
- Lunch met iets te drinken.
- Tussendoortje (rijstwafel/soepstengel of fruit).
- Avondmaaltijd met iets te drinken.
- Eventuele flesvoeding voor het slapen gaan (tot 1 jaar).
Geef na het tandenpoetsen (voor het slapen gaan) geen eten of drinken meer.Een controle bij de tandarts vanaf 2 jaar kan problemen op latere leeftijd voorkomen. Het kind kan dan meteen wennen aan een gebitscontrole bij de tandarts. Uiteraard kan het kind al eerder meegenomen worden wanneer de ouders zelf op controle gaan.
Poetsadvies:
- Vanaf het eerste tandje tot en met het eerste jaar: 1 keer per dag, voor het slapen gaan, met fluoride-peutertandpasta (0-5 jaar).
- Van 2 tot 5 jaar: 2 keer per dag met fluoride-peutertandpasta
- Vanaf 5 jaar: 2 keer per dag met normale fluoridetandpasta.
Als dit poetsadvies wordt opgevolgd, is het niet meer nodig om fluortabletjes te geven. Tenzij de tandarts dit adviseert.