Bloedvergiftiging (sepsis of septikemie)

Septikemie (sepsis of bloedvergiftiging) is de infectie van bloed met micro-organismen die in de bloedsomloop zijn binnengedrongen. De organismen die septikemie veroorzaken, zijn meestal bacteriën. Deze bacteriën komen de bloedsomloop binnen, vermenigvuldigen zich en veroorzaken symptomen zoals koorts en lage bloeddruk. Ernstige bloedvergiftiging kan tot een septische shock leiden.

Enkele organismen die septikemie kunnen veroorzaken, zijn Streptococcus, Staphylococcus, E.colli, Neisseria gonorrhoea, Klebsiella, Proteus en Pseudomonas. Deze organismen zijn afkomstig van de huid, darmen of geslachtsorganen waar ze normaal aanwezig zijn.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Oorzaak

Septikemie kan het gevolg zijn van een plaatselijke infectie met een bacterie. Voorbeelden van dergelijke infecties zijn wond-, huid-, oor- of urineweginfectie, en een keel-, long- of hersenvliesontsteking.

Soms is de infectie het gevolg van een besmetting via een chirurgische ingreep, een bevalling of een abortus. Wanneer tijdens een dergelijke ingreep bloedvergiftiging optreedt, is dit meestal het gevolg van onvoldoende sterilisatie (reiniging en desinfectie) van de instrumenten. Slechte hygiëne bij verloskundigen tijdens de bevalling, gebrekkige sterilisatie van instrumenten die tijdens de bevalling in het geboortekanaal worden gebruikt, beschadiging van de weefsels van het geboortekanaal en de aanwezigheid van resten van de vrucht na een abortus kunnen tot een infectie leiden.

Infectie kan eveneens het gevolg zijn van besmetting van het bloed met huidbacteriën via een intraveneuze katheter (buis die in de aderen wordt ingebracht) waarmee een infuus of transfusie van vloeistoffen of bloed wordt toegediend . De infectie kan eveneens worden opgedaan als gevolg van niet gesteriliseerde injectienaalden die gebruikt worden voor het geven van injecties en vaccinatie. De micro-organismen krijgen toegang tot de bloedstroom, vermenigvuldigen zich in het bloed en bereiken andere organen van het lichaam, waardoor de symptomen ontstaan.

Verschijnselen

Verschijnselen van septikemie zijn onder meer hoge koorts, hoofdpijn, koude rillingen, spierpijn, verwardheid en lage bloeddruk.

Doordat de bloeddruk lager is en daarmee de bloedtoevoer naar de vitale organen afneemt ziet de patiënt er bleek, koud en klam uit. Dit wordt septische shock genoemd. In het geval van zwangere vrouwen gaat bloedvergiftiging meestal gepaard met het overlijden van de baby in de baarmoeder. Dit leidt tot een spontane miskraam of de geboorte van een dood kind. De aanwezigheid van de micro-organismen in de voortplantingsorganen leidt tot onwelriekende pusafscheiding van de baarmoederhals voor en na de bevalling. Wanneer de infectie zich naar de hersenen verspreidt, leidt dit tot meningitis (ontsteking van de vliezen die de hersenen omgeven). Dit gaat gepaard met een stijve nek en soms met beschadigingen van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg).

Diagnose

De diagnose septikemie is gebaseerd op de klachten en een lichamelijk onderzoek. Het is niet mogelijk zonder nader bloedonderzoek vast te stellen welk organisme de septikemie heeft veroorzaakt. De diagnose wordt bevestigd door een microscopisch onderzoek of een kweek van de bloedmonsters. Soms worden monsters van de geïnfecteerde plaatsen genomen of wordt de vloeistof die de hersenen en het ruggenmerg omgeeft onder de microscoop onderzocht. Dit onderzoek is nodig omdat alleen op deze wijze vastgesteld kan worden welk organisme de infectie heeft veroorzaakt en welk antibioticum geschikt is voor de behandeling.

Behandeling

Een patiënt met verdenking op septikemie dient onmiddellijk te worden opgenomen. Vaak is behandeling op de intensive care nodig. Septikemie wordt behandeld door de toediening van antibiotica. De antibiotica worden in het begin meestal via de aderen (intraveneus) toegediend om ervoor te zorgen dat de antibiotica zo snel mogelijk in de bloedbaan zijn en daar de bacteriën kunnen vernietigen. Ook dient voldoende vocht te worden toegediend om uitdroging te voorkomen. In sommige gevallen is een operatie nodig om geïnfecteerde weefsels te verwijderen.

Preventie

Vaccinatie tegen Streptococcus pneumoniae is beschikbaar en wordt aanbevolen voor risicogroepen (bijv. mensen bij wie de milt is verwijderd).

De voornaamste maatregel om een infectie en daarmee een mogelijke verspreiding te voorkomen is het nemen van hygiënische maatregelen door het verplegende personeel tijdens een operatie of bevalling. Ook het gebruik van gesteriliseerde chirurgische instrumenten is van groot belang.

Meer informatie

Informatie over bloedvergiftiging
nl.wikipedia.org/wiki/Bloedvergiftiging

Informatie over sepsis
www.rivm.nl