Verlamming van het middenrif

Het middenrif (diafragma) is een gespierde wand die de buikholte van de borstholte scheidt. Het middenrif kan op en neer bewegen en speelt daarmee een belangrijke rol bij het ademhalingsproces.
Bij samentrekking gaat het middenrif omlaag, waardoor er in de borstholte een negatieve druk wordt opgebouwd. Hierdoor wordt lucht in de borstkas gezogen. Als het diafragma ontspannen is, wordt de ingeademde lucht uit de longen geperst.
Als het middenrif niet kan meebewegen tijdens de ademhaling, is er sprake van een verlamming van het middenrif. Dit kan komen door letsel aan de middenrifspier en/of doordat de zenuwbanen naar het middenrif geblokkeerd zijn.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaken verlamming van het middenrif

De verlamming van het middenrif kan een- of tweezijdig zijn.Eenzijdige verlamming kan optreden na:

• Een operatie.
• Rugblessures.
• Geboorteletsel.
• Kanker.
• Neurologische aandoeningen (als polio, gordelroos).
• Infectieziektes (als tuberculose, syfilis en longontsteking) .

Tweezijdige verlamming van het middenrif kan het gevolg zijn van:

• Virusinfecties.
• Multipele sclerose (MS)
• Spierziektes (waaronder het Guillain-Barré-syndroom en amyotrofe laterale sclerose [ALS])
• Een hoge dwarslaesie van de nek.

Symptomen verlamming van het middenrif

Mensen met eenzijdige verlamming van het middenrif hebben vaak weinig last. De helft van hen heeft geen symptomen. Op een röntgenfoto staat het diafragma hoger dan normaal, als het verlamd is. Dit wordt bij hen per toeval ontdekt.
Patiënten met een dubbelzijdige middenrifverlamming ademen sneller en oppervlakkiger. Daardoor zijn ze kortademig als ze liggen, zijn ze sneller moe en kunnen ze zich minder goed inspannen. Als ze het benauwd krijgen, moeten ze meestal direct worden behandeld.

Diagnose verlamming van het middenrif

Door röntgenfoto’s te maken als de patiënt in- en uitademt, kan bekeken worden of het middenrif tegengesteld, niet of asymmetrisch beweegt. Door middel van spirometrie kan bevestigd worden dat de ademhaling belemmerd wordt door een verlamming van het middenrif. De longen aan de verlamde kant hebben namelijk een verminderde capaciteit. Dat leidt er weer toe dat de patiënt sneller gaat ademhalen.

Behandeling verlamming van het middenrif

De behandeling van een middenrifverlamming is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

• Als de oorzaak een infectie is, dan krijgt de patiënt medicijnen om de ontsteking te bestrijden.
• Bij mensen van wie de middenrifzenuw niet goed functioneert, kan een apparaatje worden geïmplanteerd dat de beweging van het middenrif ondersteunt. Een soort pacemaker, maar dan voor het middenrif. Deze wordt voornamelijk geplaatst bij patiënten met centrale slaapapneu, hoge volledige dwarslaesie of bij hik die ongevoelig is voor behandeling.
• Als de middenrifzenuwen helemaal zijn uitgevallen, volgt een operatie, waarbij het uitgerekte diafragma ‘gereefd’ oftewel bij elkaar gebonden wordt. Dit kan inmiddels met een laparoscoop, een dunne buis waardoor instrumenten kunnen worden geschoven. Dit is minder belastend dan een operatie waarbij de borstholte open moet worden gemaakt. Ook geeft het minder pijnklachten na de operatie en verkort het de ziekenhuisopname.

Complicaties verlamming van het middenrif

Mensen met een verlamd middenrif zijn vatbaarder voor longinfecties.

Meer informatie

Informatie over spierziekten en middenrifverlamming door Vereniging Spierziekten Nederland
www.vsn.nl

Functional Disorders of the human diaphragm (Engelstalig), proefschrift W.N. Welvaart
dare.ubvu.vu.nl/handle/1871/40385