Vergeten is niet hetzelfde als dementie
In het geheugen kunnen we gebeurtenissen opslaan. Als het nodig is, kunnen we ze hieruit ook weer oproepen. Ook kunnen we door ons geheugen bepaalde handelingen steeds weer opnieuw goed uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan rekenen, fietsen, aankleden, boodschappen doen en lezen.
Vanaf het 20e jaar gaat het geheugen al geleidelijk achteruit. Ouder worden gaat dan ook vaak gepaard met een zekere vergeetachtigheid. Dat is heel gewoon en hoeft absoluut niet altijd een voorbode van dementie te zijn.
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Normaal verouderingsproces
Als u ouder wordt, zult u merken dat u vaker dingen vergeet. Dit hoeft geen teken te zijn dat er iets mis is met uw hersenen. Bij het ouder worden gaat het geheugen trager werken. Het opslaan van nieuwe informatie kost meer tijd, net als het oproepen van informatie uit het geheugen. Ook wordt de ruimte kleiner waarin de informatie wordt opgeslagen. Verder hebben ouderen meer moeite om de aandacht vast te houden bij een onderwerp.
Onderstaande punten horen bij een normaal verouderingsproces.
- Af en toe laat uw geheugen u in de steek en vergeet u dingen. U hebt soms moeite om uw aandacht ergens bij te houden en u te concentreren. Ook kunt u soms niet op woorden of namen van mensen komen.
- U kunt niet meer zo snel rekenen en met getallen omgaan als vroeger.
- U krijgt er nog steeds nieuwe herinneringen bij en u kunt nog steeds nieuwe dingen leren, maar daar hebt u iets meer moeite mee dan vroeger.
- U kunt meestal schriftelijke of mondelinge aanwijzingen uitvoeren en u kunt gewoon de verhaallijn in een film of een boek volgen.
- U kunt nog steeds voor uzelf zorgen, uzelf aankleden en uw eigen eten klaarmaken.
Oorzaken van vergeetachtigheid
Net zoals het lopen bij ouderen niet meer zo goed gaat als vroeger, werkt ook het geheugen minder goed. Veel mensen die vergeetachtig worden, maken zich daar zorgen over. Ze zijn bang dat ze dement worden. Maar een normale vergeetachtigheid die nu eenmaal hoort bij veroudering, wil dus niet zeggen dat u dement aan het worden bent.
Er zijn veel factoren die mee kunnen spelen bij vergeetachtigheid. De precieze oorzaak van geheugenproblemen is daarom vaak moeilijk te achterhalen. Naast het normale verouderingsproces en dementie zijn er nog meer oorzaken waardoor het geheugen minder kan gaan functioneren. Lichamelijke problemen zoals een infectie, schildklieraandoeningen of een vitaminetekort kunnen het geheugen beïnvloeden. Verder kunnen pijn en vermoeidheid een rol spelen. Ook psychologische oorzaken zoals spanningen, een depressie of het verlies van een partner kunnen ervoor zorgen dat u dingen niet goed onthoudt. Ook kan vergeetachtigheid een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen.
Verschil tussen vergeetachtigheid en dementie
Er is een groot verschil tussen dementie en normale vergeetachtigheid. Bij vergeetachtigheid is er sprake van een normale vergeetachtigheid. Denk bijvoorbeeld aan het even niet op een naam kunnen komen van iemand. Bij vergeetachtigheid schiet dit vaak later weer te binnen of u herkent de naam direct als iemand de naam noemt.
Bij een normale vergeetachtigheid hebt u geen hulp of extra zorg nodig in het dagelijks leven. Bij dementie wordt het dagelijks leven wel belemmerd. Het kortetermijngeheugen is verstoord. Mensen met dementie herinneren zich gebeurtenissen van kortgeleden maar moeilijk. Dagelijkse activiteiten zoals aankleden of een boterham smeren kosten moeite. Het volgen van een gesprek kan moeilijker gaan. Iemand die dement is, weet vaak niet meer hoe laat het is en waar hij is. Hierdoor ontstaat in veel gevallen onrust.
Omgaan met vergeetachtigheid
Vergeetachtigheid is dus meestal een gevolg van het ouder worden. In de meeste gevallen is het geen teken van dementie. Toch kunt u ervan in de war en gefrustreerd raken en zelfs depressief worden. Het kan ook gevolgen hebben voor uw manier van leven en uw relaties met anderen. Hoe kunt u het beste met de veranderingen omgaan?
- Stel niet te hoge eisen aan uzelf. Wees geduldig en accepteer hulp van anderen.
- Schroom niet om mensen te vragen iets te herhalen. Vraag mensen geduld te hebben en leg uit dat u moeite hebt om dingen te onthouden.
- Maak gebruik van geheugensteuntjes zoals een boodschappenlijstje. Ook kunt u een agenda gebruiken om afspraken te noteren.
- Praat erover met familie en vrienden, of met de huisarts. Vaak is alleen praten al voldoende om u gerust te stellen als u zich zorgen maakt.
- Probeer te accepteren dat u bepaalde dingen niet meer onthoudt. Alles onthouden is ook niet nodig. Het is beter om u op enkele belangrijke punten te concentreren.
- Probeer niet meerdere dingen tegelijk te doen. Concentreer u op één handeling.
- Probeer actief te blijven en blijf de dingen doen die u graag doet, zoals sporten, tuinieren of naar muziek luisteren. Houd ook contact met vrienden en familie.
- U kunt een cursus volgen om uw geheugen te trainen. Hier leert u hoe u met ouderdomsvergeetachtigheid kunt omgaan. Deze cursussen worden vaak aangeboden door de thuiszorg.
Wanneer contact opnemen met een arts?
Het is verstandig om contact op te nemen met uw huisarts als u hulp of extra zorg nodig hebt in het dagelijks leven of wanneer u denkt dat uw geheugen snel achteruit gaat. De huisarts kan onderzoeken of er een specifieke oorzaak is van uw vergeetachtigheid. Meestal is dat niet het geval en volstaat een advies over hoe u met de nieuwe situatie kunt omgaan.
Als u twijfelt of u vanwege uw geheugen naar een huisarts moet gaan, kunt u de Nationale Geheugentest van de patiëntenorganisatie Alzheimer Nederland doen.
Hoe ga je om met dementie webinar
Meer informatie
Informatie van Alzheimer Nederland
www.alzheimer-nederland.nl/informatie/
Informatie van Thuisarts.nl
www.thuisarts.nl/vergeetachtigheid/ik-ben-vergeetachtig