Stemvorkonderzoek

Het gehoor kan worden beoordeeld met behulp van een stemvork, dit is een metalen instrument dat steeds wanneer het wordt aangeslagen eenzelfde toon met een frequente van 512 Hz voortbrengt.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Indicatie

Stemvorkonderzoek geeft een globale indruk van de mate van gehoorverlies. Tevens kan met behulp van stemvorkonderzoek onderscheid worden gemaakt tussen geleidings- en perceptiegehoorverlies. Geluid kan door middel van lucht- en beengeleiding worden doorgegeven naar de hersenen. Indien één van deze twee geleidingsvormen minder of niet functioneert spreekt men van geleidingsgehoorverlies. Geluid wordt in het oor omgezet in trillingen die gespecialiseerde cellen in het binnenoor laten bewegen. Deze beweging wordt doorgegeven aan de gehoorzenuw en vervolgens aan de hersenen, waardoor het geluid gehoord wordt. Bij schade aan de gespecialiseerde cellen van het binnenoor wordt geluid slecht of niet doorgeven aan de hersenen en is sprake van perceptiegehoorverlies.

Onderzoek

Er bestaan verschillende stemvorkonderzoeken. De twee onderzoeken die meestal worden uitgevoerd zijn de proef van Rinne en de proef van Weber. Soms wordt ook de test van Schwabach uitgevoerd.

Bij de proef van Rinne worden de lucht- en beengeleiding voor ieder oor afzonderlijk beoordeeld. De trillende stemvork wordt eerst op het rotsbeen achter het oor geplaatst en zodra het geluid niet meer wordt waargenomen via het rotsbeen wordt de stemvork naast het oor gehouden. Normaal gesproken wordt het geluid veel langer gehoord wanneer de stemvork naast het oor wordt gehouden dan wanneer deze op het rotsbeen is geplaatst, omdat luchtgeleiding beter verloopt dan beengeleiding. Als dit inderdaad het geval is, spreken we van een positieve Rinne. Als het geluid langer wordt gehoord wanneer de vork tegen het rotsbeen wordt gehouden, kan dit duiden op luchtgeleidingsverlies. Dan spreken we van een negatieve Rinne. Bij perceptiegehoorverlies wordt echter ook altijd een positieve Rinne gevonden, dus een eenduidige uitslag geeft deze stemvorkproef niet.

Bij de proef van Weber wordt gekeken of het ene oor beter hoort dan het andere, dit wordt lateralisatie van het gehoorverlies genoemd. Bij het plaatsen van een trillende stemvork op het voorhoofd van de patiënt, wordt normaal gesproken het geluid van de stemvork met beide oren even goed gehoord. Patiënten met geleidingsgehoorverlies aan één oor, dit is het geval wanneer door een afsluiting in het oor minder geluid van de omgeving naar het binnenoor wordt geleid, horen het geluid beter met het aangedane oor. Patiënten met perceptiegehoorverlies, dit is wanneer de oorzaak een stoornis in de zenuwen of het binnenoor is, horen het geluid beter in het gezonde oor.

In geval van de test van Schwabach wordt de trillende stemvork op het rotsbeen gezet. Op het moment dat de toon niet meer wordt gehoord, zet de onderzoeker de stemvork op het eigen rotsbeen, en gaat na of de toon nog wel wordt gehoord. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de onderzoeker over een normaal gehoor beschikt.

Resultaten

Stemvorkonderzoeken zijn zeer eenvoudig uit te voeren en geven informatie over het soort en de mate van het gehoorverlies. Ze kunnen echter niet de precieze oorzaak van het gehoorverlies bepalen en zijn mogelijk moeilijk interpreteerbaar. Aanvullend onderzoek, zoals audiometrie, kan daarom nodig zijn.

Gevolgen

Dit onderzoek heeft geen nadelige bijwerkingen of complicaties.

Meer informatie

Informatie van de Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied
www.kno.nl

Informatie over gehooronderzoek van het Nederlands Huisartsen Genootschap
nhg.artsennet.nl

Informatie over gehooronderzoek bij kinderen
www.rivm.nl
www.lumc.nl

Informatie over gehooronderzoek bij verstandelijk gehandicapten
www.nvavg.nl

Algemene informatie over gehooronderzoek
www.merckmanual.nl

Algemene informatie over de stemvork
nl.wikipedia.org/wiki/Stemvork

Broek van den P, Feenstra L. (2004) Zakboek keel-, neus- en oorheelkunde, tiende herziene druk. Acco, Leuven/Voorburg.

Huizing EH, Snow GB. (2003) Leerboek keel- neus- en oorheelkunde, tweede herziene druk. Bohn Stafleu van Loghum, Houten/Antwerpen.

Joseph, E. M. & Lucente, F. E. (2002), Physical Examination in: Lucente, F. E. & Har-El, G. (eds.) Essentials of Otolarynglogy, 4th edn, Lippincott, Williams & Wilkins (Engels)