Scafoïdfractuur

Het scafoïd (os naviculare) is het bootvormige botje van de hand. Het is het grootste botje van de handwortelbeentjes van de pols. Het bevindt zich het dichtst bij de onderarm aan de duimzijde van de pols.

Een breuk (fractuur) van dit botje komt het vaakst voor bij jongvolwassenen.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Oorzaak

Meestal is een val op de uitgestrekte hand of directe klap op het botje de oorzaak van een scfoïdfactuur.

Symptomen scafoïdfractuur

Een fractuur van het scafoïd is vaak niet al te pijnlijk, waardoor vaak pas in een latere fase een arts wordt geraadpleegd. De pijn zit aan de duimzijde van de pols. De pols is vaak maar licht gezwollen. Verder is er geen duidelijke vervorming te zien.

De pols is pijnlijk bij aanraking. De pijn verergert bij het vastpakken van voorwerpen en bewegen van de pols. De persoon in kwestie heeft moeite met het goed pakken van voorwerpen. Ook loslaten kan pijn veroorzaken. De pijn kan ook toenemen bij het draaien van de pols, met name naar boven.

Diagnose

Een fractuur van het scafoïd wordt vastgesteld op grond van de klachten, een lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek. Op een röntgenfoto kan een scafoïdfactuur nog wel eens gemist worden. Herhaald röntgenonderzoek heeft niet zoveel zin. Er wordt dan een MRI-scan of CT-scan van de pols gemaakt. Soms is een botscan nodig.

Behandeling scafoïdfractuur

Genezing van een scafoïdfractuur duurt zes weken tot zes maanden.
De behandeling voor een fractuur van het scafoïd hangt van drie zaken af.

• De plaats van de fractuur.
• De mate waarin de botdelen ten opzichte van elkaar verschoven zijn.
• De omvang van het letsel.

Conservatieve behandeling
Er wordt bij voorkeur conservatief behandeld (zonder operatie). Er wordt een gipsverband aangebracht (ook rond de duim) om te voorkomen dat de pols kan bewegen. Meestal bedekt het gips de onderarm, pols en duim. Na twee tot drie weken wordt het gips verwijderd. Dan worden er opnieuw röntgenopnamen gemaakt om de diagnose te bevestigen en om te controleren of er geen verschuiving is opgetreden.

Bij niet-verschoven fracturen wordt dan nieuw gips aangebracht tot de fractuur is genezen. Het duurt acht tot twaalf weken voor een ongecompliceerde fractuur van het scafoïd is genezen. Als het gips is verwijderd, wordt met oefeningen gestart zodra op röntgenopnamen aanwijzingen voor genezing te zien zijn. Oefeningen kunnen bij dragen aan het herstel van de normale functie en beweging van het polsgewricht.

Operatieve behandeling
Als een fractuur is verschoven of als er weke delen zijn beschadigd, is een operatie nodig. De fractuurdelen worden in hun normale positie vastgezet (gefixeerd). Dit gebeurt met hulpmiddelen als schroeven en pennen. Tussen de fractuurdelen kan een stukje botweefsel (transplantaat) worden geplaatst dat van een ander bot is weggenomen.

Complicaties

Iemand met een scafoïdfractuur gaat vaak pas laat naar een arts. Meestal wordt gedacht dat het letsel gering is. De tekenen worden vaak over het hoofd gezien. En daarnaast is de fractuur niet altijd zichtbaar op de eerste röntgenopnamen. Maar onbehandelde fracturen genezen niet en kunnen het risico van complicaties verhogen. De fractuuruiteinden groeien mogelijk niet met voldoende botvorming aan elkaar of de genezing duurt zeer lang. Dit kan langdurig pijnklachten geven en verminderde functie van de pols.

Meer informatie

Informatie van Orthopedie Genk (Belgisch)
www.orthopediegenk.be/scafoidfractuur

Eerste hulp bij botbreuken
www.rodekruis.nl/botbreuk

Scafoïdfracturen: diagnostiek en therapie’, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, vol. 151, pp 742-7
Beeres F.J.P., Rhemrev S.J., Hogervorst M., den Hollander P., Jukema G.N. (2007)
www.ntvg.nl/fracturen-diagnostiek-en-therapie