Ontsteking van de eierstokken en eileiders

Een ontsteking van de eierstokken en eileiders is een veel voorkomende oorzaak van onvruchtbaarheid. De medische term voor deze ontsteking is salpingo-oophoritis.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaken

Een ontsteking van de eierstokken en eileiders wordt vooral veroorzaakt door een infectie met bacteriën, met name gonokokken en Chlamydia, die in het lichaam komen door onveilig seksueel contact.

Andere, minder vaak voorkomende, oorzaken zijn onder meer een bevalling en ingrepen als een curettage, röntgencontrastfoto van de baarmoeder en eileiders (hysterosalpingografie) of het inbrengen van een spiraaltje. In deze gevallen wordt de infectie meestal veroorzaakt door andere bacteriën dan gonokokken of Chlamydia. Ten slotte kan een ontsteking van de eierstokken en eileiders optreden door verspreiding van een infectie elders in het lichaam, zoals vanuit de blinde darm.

Vrouwen met meerdere seksuele partners en vrouwen die al op jonge leeftijd seksueel actief zijn, hebben een grotere kans op een ontsteking van de eierstokken en eileiders.

Symptomen

De symptomen bestaan meestal uit pijn in de onderbuik en het bekken, pijn bij plassen en geslachtsgemeenschap, koorts en etterige vaginale afscheiding. Ook kan er sprake zijn van abnormaal vaginaal bloedverlies of onregelmatige menstruaties. Misselijkheid en braken treden op in latere fasen van de ontsteking.

Soms gaat een ontsteking van de eierstokken en eileiders niet gepaard met symptomen. Het wordt dan een ‘stille infectie’ genoemd.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld op basis van de medische voorgeschiedenis, het verhaal van de patiënt en de symptomen. Ook wordt een lichamelijk onderzoek verricht, waarbij de buik en het bekken gevoelig tot pijnlijk zijn bij aanraken. Het inwendig onderzoek is pijnlijk en er kunnen drukgevoelige en opgezette eileiders voelbaar zijn.

Aanvullend onderzoek omvat onder meer:

• Bloed- en urineonderzoek.
• Microscopisch onderzoek van vaginale afscheiding.
• Onderzoek van de cellen van baarmoederhals of vagina.
• Kweken waarbij de ziekteverwekkers in een speciaal materiaal worden gebracht om ze te laten groeien.

Door middel van beeldvormende onderzoeken zoals echografie wordt de diagnose gesteld. Soms is het noodzakelijke om aanvullend nog een CT- of MRI-scan te maken.

De diagnose hoeft niet met een operatie te worden bevestigd, maar kan wel verricht worden als er twijfel over de diagnose is. Tijdens deze operatie wordt buikvocht afgenomen en wordt er een kweek gedaan.

Behandeling

De behandeling bestaat in hoofdzaak uit antibiotica . Daarnaast worden meestal pijnstillers voorgeschreven. Als deze behandeling geen of onvoldoende effect heeft, wordt een kijkoperatie uitgevoerd die therapeutische laparoscopie wordt genoemd. Wanneer een ontsteking van de eierstokken en eileiders niet wordt vastgesteld of onvoldoende wordt behandeld, kunnen onherstelbare beschadigingen optreden.

Complicaties

Mogelijke complicaties van een ontsteking van de eierstokken en eileiders zijn onder meer:

• Onvruchtbaarheid.
• Pijnlijke en/of hevigere menstruaties.
• Langdurige bekkenpijn.
• Herhaaldelijke infecties.
• Verspreiding van de ontsteking.
• Problemen bij een eventuele zwangerschap, zoals een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Daarnaast kan een ontsteking van de eierstokken en eileiders aanleiding geven tot een abces van de eileiders en eierstokken of elders in het bekken. Ook kan het leiden tot een uitbreiding van de infectie naar de buikholte en lever met verklevingen tot gevolg. Een abces wordt meestal operatief behandeld.

Deze complicaties kunnen grotendeels worden voorkomen door een vroege diagnose en onmiddellijke behandeling.

Voorzorgsmaatregelen

Seksuele partners van een vrouw met een ontsteking van de eierstokken en eileiders worden achterhaald. Zij worden voorgelicht over het gevaar van verspreiding van de aandoening wanneer deze veroorzaakt wordt door een seksueel overdraagbare bacterie zoals Chlamydia of gonokokken. Ook worden besmette seksuele partners behandeld met antibiotica om verdere verspreiding te voorkomen. Ten slotte worden adviezen gegeven over beschermde geslachtsgemeenschap en het gebruik van condooms.

Meer informatie

Informatie over ontsteking in het kleine bekken
www.thuisarts.nl/ontsteking-in-kleine-bekken/ik-heb-ontsteking-in-kleine-bekken

Informatie over pelvic inflammatory disease
www.nhg.org/standaarden/samenvatting/pelvic-inflammatory-disease

Informatie over seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
www.soaaids.nl
http://www.nvog.nl/Sites/Files/0000000116_seksueel_overdraagbare_aandoeningen_en_eileiderontsteking.pdf

Informatie over een diagnostische en therapeutische kijkoperatie
www.nvog.nl/Sites/Files/0000000100_diagnostische_laparoscopie.pdf
www.nvog.nl//Sites/Files/0000000411_laparoscopische_operatie.pdf