Neuropathie bij diabetes

Bij diabetes kunnen zenuwen worden aangetast. Dit heet diabetischeneuropathie. Zenuwen die zijn aangetast door neuropathie werken mindergoed. Als er één zenuw is aangedaan, heet dit mononeuropathie. Wanneer meerderezenuwen zijn getroffen, heet dat polyneuropathie.

Diabetes mellitus is een aandoening waarbijde bloedsuikerspiegel te hoog is. De ziekte kan tot allerlei complicatiesleiden. Eén daarvan is neuropathie. Een deel van de mensen met diabetes krijgt neuropathie. Alle zenuwbanen van hetzenuwstelsel kunnen worden aangetast. Mensen met neuropathie kunnen klachten krijgen zoals pijn enuitval door een slechte functie van de zenuwen.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Symptomen van perifere neuropathie

De symptomen van diabetische neuropathie kunnen sterk variëren. Als de neuropathie één of meerdere perifere zenuwbanen aantast, kunnen de volgende symptomen voorkomen:

Dove plekken op de handen, voeten of benen die ongevoelig zijn voor pijn of temperatuur.
Tintelingen, prikkelingen, branderig gevoel, stekende pijn of kramp in de armen en benen, vooral aan de handen en voeten.
Slecht genezende wondjes op de voeten. Ze blijven onopgemerkt vanwege gevoelloosheid, zodat ze uiteindelijk ontstoken kunnen raken.
Het niet kunnen verdragen van lichte aanraking op de huid, bijvoorbeeld bij het dragen van kleding.
Het gevoel op watten te lopen of een knellende schoen aan te hebben.
Spierzwakte.
Coördinatieverlies.

Symptomen van autonome neuropathie

Bij autonome neuropathie zijn de zenuwen van één of meer interne organen aangetast. Dit kan leiden tot problemen met de spijsverteringsorganen met onderstaande symptomen:

Gewichtsverlies.
Misselijkheid of braken.
Diarree of juist verstopping.
Ontlasting moeilijk kunnen ophouden (incontinentie voor ontlasting).

Er kunnen ook problemen aan de blaas en geslachtsorganen ontstaan. Mogelijke symptomen zijn dan:

De plas niet kunnen ophouden (incontinentie voor urine).
Regelmatige infecties van de blaas.
Droge vagina.
Impotentie.

Overige symptomen van autonome neuropathie kunnen zijn:

Veel of weinig zweten.
Duizeligheid of flauwvallen door daling van de bloeddruk.

Ook het hart kan aangetast zijn, zonder dat je dat merkt. Iemand kan zelfs een hartinfarct doormaken zonder de typische symptomen van hevige pijn op de borst. Dit heet een ‘stil infarct’.

Symptomen van neuropathie van de hersenzenuwen

Bij neuropathie van de hersenzenuwen kunnen de volgende symptomen ontstaan:

Evenwichtsstoornissen.
Pijn in een oog.
Slecht zien.
Verlamming aan één kant van het gezicht.
Pijn of tintelingen aan één kant van het gezicht.

Oorzaak neuropathie bij diabetes

Bij diabetes is de bloedsuikerspiegel vaak verhoogd en kan de bloedtoevoer verslechterd zijn. Daardoor verandert de structuur van de zenuwen en verminderthun werking. Zenuwbeschadiging ontstaat eerder als de bloedsuikerspiegel slechtis geregeld. Vooral hoge bloedsuiker zorgt voor een verstoring van de balans in hetlichaam.

Mensen met diabetes kunnen op elk moment een neuropathie ontwikkelen. Maarmeestal gebeurt dit pas jaren na de diagnose. Je hebt extra risico om neuropathie te ontwikkelen bij roken, overmatig alcoholgebruik, vitaminetekort, verminderde nierfunctie enoudere leeftijd.

Diagnose neuropathie bij diabetes

Mensen met diabetes hebben meerdere keren per jaar een controle. Hetonderzoeken op diabetische neuropathie is onderdeel daarvan. De zenuwenvan de voeten worden gecontroleerd met een aantal testjes. De arts steltneuropathie vast op basis van de symptomen, lichamelijk onderzoek enneurologisch onderzoek. Soms wordt nog aanvullend onderzoek gedaan zoals eenbloedonderzoek of elektomyografie. Elektromyografie (EMG) kan de functie van dezenuwbanen onderzoeken en de elektrische activiteit in een spier registreren.

Behandeling van neuropathie bij diabetes

Voorkomen van achteruitgang

De behandeling van diabetische neuropathie is gericht op het verminderen van de klachten en het voorkomen van verdere achteruitgang.

De schade aan de zenuwbanen is vaak niet te herstellen. Daarom is het belangrijk om neuropathie zoveel mogelijk te voorkomen of al in een vroeg stadium vast te stellen. Ook is het belangrijk de diabetes goed te behandelen.

Pijnklachten

Neuropathische pijnklachten zijn vaak moeilijk te behandelen. ‘Gewone’ pijnstillers helpen vaak niet genoeg. Er zijn wel diverse andere geneesmiddelen om de symptomen te beperken. Dit zijn onder andere geneesmiddelen tegen depressie en geneesmiddelen tegen epilepsie. Ook zijn er zalven voor op de huid of geneesmiddelen die via de bloedbaan toegediend kunnen worden. Een andere behandeling is transcutane elektronische zenuwstimulatie (TENS). Hierbij blokkeert een klein stroompje het pijnsignaal wanneer dit de huid passeert. Bij veel mensen met neuropathische pijn is een behandeling door een multidisciplinair team (pijnteam) nodig. Daarbij is ook aandacht voor psychologische factoren.

Preventie neuropathie bij diabetes

Adviezen om complicaties door neuropathie te voorkomen zijn onderdeel van de behandeling van een neuropathie.

Mensen met neuropathie van de benen lopen een groter risico om wonden aan de voeten te krijgen die moeilijk genezen.

Gevoelloosheid opvangen met voorzorgsmaatregelen

Mensen met een verminderde gevoeligheid van de huid moeten alerter zijn. Ze kunnen de gevoelloosheid opvangen met voorzorgsmaatregelen. Denk bijvoorbeeld aan het controleren van de watertemperatuur met hand of elleboog alvorens in bad te stappen.

Schoenen controleren
Ook moeten mensen met verminderde gevoeligheid de schoenen altijd controleren op steentjes of ruwe plekken die de voeten kunnen beschadigen. Schoenen moeten goed passen, van zacht materiaal zijn en geen stiksels bevatten. Vermijd synthetische en knellende sokken.

Voetverzorging
Verder is de voetverzorging van groot belang. Mensen met een verminderd gevoel moeten regelmatig de voeten controleren op kleurverschillen, wondjes, blaren, ontstoken nagels en ander letsel. Dit zou zonder controle gemakkelijk onopgemerkt kunnen blijven. Letsel kan namelijk tot ernstige infecties leiden. Een podotherapeut en pedicure voor diabetici kunnen hierbij adviseren of behandelen.

Vallen voorkomen
Door spierzwakte, verminderde coördinatie, evenwichtsstoornissen en een verminderd gevoel in de voeten is het risico op vallen groter. Maatregelen omvallen te voorkomen zijn belangrijk. Zorg bijvoorbeeld voor goede verlichtingen antislip vloeren in de badkamer en haal losse matjes en tapijten in huis weg. Veel (blijven) bewegen is van belang. Zo nodig kan fysiotherapie ondersteuning bieden.

Prognose neuropathie bij diabetes

Mensen met diabetes mellitus worden in ieder geval elk jaar gecontroleerd op neuropathie. Bij klachten of symptomen is het belangrijk om contact op te nemen met de behandelaar.

De prognose van een neuropathie is sterk afhankelijk van het moment waarop met de behandeling is begonnen. Hoe eerder de behandeling start, hoe beter de prognose. Als mensen met neuropathie hun voeten niet goed verzorgen, kunnen zijeen diabetische voet krijgen. In het ergste geval moet (een deel van) de voet geamputeerd worden.

Meer informatie

Informatie uit het Diabetes Interactief Educatie Programma
www.diep.info/Diabetes-educatie-Complicaties-Diabetische-neuropathie

Informatie van de Diabetesvereniging Nederland
www.dvn.nl/

Informatie van het Diabetes Fonds
www.diabetesfonds.nl/

Informatie van de Nederlandse Diabetes Federatie
www.zorgstandaarddiabetes.nl/

Engelstalige informatie op de gezondheidssite MedlinePlus
www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000693.htm