Mesothelioom

De longen zijn bedekt met een vlies dat het longvlies wordt genoemd. De ruimte tussen het longvlies en de longen heet de pleuraholte. Deze is bedekt met afgeplatte cellen die het mesothelium vormen. Een kwaadaardige tumor van het mesothelium wordt mesothelioom genoemd. Er is een mesothelioom van het longvlies (ofwel longvlieskanker) en mesothelioom van het borstvlies (ofwel borstvlieskanker). Een mesothelioom komt voornamelijk voor bij mensen die zijn blootgesteld aan asbest.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Oorzaak

De meest voorkomende oorzaak van een mesothelioom is een beroepsmatige blootstelling aan asbest. Vooral mannen die in de scheepsbouw hebben gewerkt, lopen een verhoogd risico. Tussen blootstelling aan asbest en het ontstaan van een mesothelioom kan 10 tot 60 jaar liggen.

Het is onmogelijk om te voorspellen wie daadwerkelijk een mesothelioom zal krijgen. Daarom worden mensen er niet op gecontroleerd nadat zij in aanraking zijn geweest met asbest. Uitzondering is als er een juridische reden voor is. Mesothelioom wordt namelijk beschouwd als een beroepsziekte waarvoor compensatie gekregen kan worden. Het Instituut Asbestslachtoffers bemiddelt hierin.

Daarnaast is er nog een virus waarvan wordt verondersteld dat het betrokken is bij het ontstaan van een mesothelioom van het longvlies. De naam van dat virus is SV40 (simian vacuolating virus).

Symptomen mesothelioom

Mensen met een mesothelioom hebben vaak last van hoest. Soms van pijn op de borst en kortademigheid. De hoest gaat gepaard met de productie van slijm, dat mogelijk bloed bevat. Ze kunnen ook last hebben van een gebrek aan eetlust en van gewichtsverlies.

Vaak leidt een mesothelioom tot een abnormale vochtophoping in de pleuraholte (pleura-effusie). Bovendien kan de patiënt hierdoor steeds meer moeite met ademhalen krijgen.

Diagnose

Op de longfoto kunnen vocht en verdikkingen van de longvliezen gezien worden. Dit is bijna altijd eenzijdig. Een CT-scan van de borstkas geeft beter aan waar de tumor in de longvliezen precies zit.

Belangrijk is pathologisch onderzoek om vast te stellen of dit vocht of de veranderingen aan de longvliezen werkelijk berusten op een mesothelioom. Daarom worden het vocht en een stukje van de longvliezen (biopsie) onderzocht. Dit kan gebeuren door met een injectienaald door de huid wat vocht op te zuigen. Het stukje longvlies kan met een blinde biopsie door de huid heen onderzocht worden of via een kijkoperatie (thoracoscopie).

Behandeling mesothelioom

Een mesothelioom van het longvlies kan worden behandeld door een operatie, radiotherapie en chemotherapie.

• Tijdens een operatie wordt het longvlies verwijderd. Bij deze behandeling blijven er altijd kwaadaardige cellen achter. Daarom is een vervolgbehandeling van radiotherapie of chemotherapie altijd nodig.
• Het mesothelioom is niet gevoelig voor radiotherapie. Bij het mesothelioom wordt radiotherapie gebruikt om lokale pijn door ingroei van de tumor te verlichten.
• Chemotherapie is een behandelvorm waarbij bepaalde geneesmiddelen (cisplatine) worden gebruikt om kankercellen te doden. Chemotherapie was tot voor kort weinig tot niet effectief bij de behandeling van het mesothelioom. Sinds kort is er het nieuwe geneesmiddel pemetrexed (handelsnaam: Alimta) beschikbaar. Zeker als het samen met een platinum-bevattend geneesmiddel gegeven wordt, laat dat een duidelijk effect op de tumor zien.

Daarnaast wordt een procedure met de naam pleurodese uitgevoerd. Dit is om te voorkomen dat er na het weghalen van het vocht opnieuw een pleura-effusie optreedt. Bij pleurodese worden de twee pleurabladen aan elkaar geplakt. Zo kan er geen verdere vochtophoping in de pleuraholte plaatsvinden.

Een mesothelioom kan pijnlijk zijn, zeker bij doorgroei in de zenuwen of tussen de ribben. Een pijnteam kan helpen bij de meest geschikte pijnbestrijding.

Complicaties mesothelioom

De kanker kan zich verspreiden van de longen en het longvlies naar andere delen van het lichaam. De kanker zorgt er ook voor dat de patiënt vatbaar wordt voor allerlei infecties, vooral schimmelinfecties. Zulke infecties kunnen iemand fataal worden, omdat ze vaak niet reageren op behandeling.

Prognose

De vooruitzichten voor mensen met een kwaadaardige tumor van het longvlies zijn niet gunstig. Twee jaar na het stellen van de diagnose is 90 procent van hen overleden. Via het Instituut Asbestslachtoffers is er een mogelijkheid tot financiële schadevergoeding. Zodra de diagnose Mesothelioom is gesteld is het verstandig om contact op te nemen met IAS. Kijk voor meer informatie over belangenbehartiging op de website van het Comité Asbestslachtoffers.

Meer informatie

Informatie van de Nederlandse Vereniging van Longartsen
www.nvalt.nl/uploads/02/Ju/02JuTPU9KJZ0XH8JW_TXsA/Richtlijn-diagnostiek-en-behandeling-van-het-mesothelioom.pdf

Informatie van het Longkankerinformatiecentrum over het mesothelioom
www.longkanker.info/longkanker-algemeen/mesothelioom.html

Informatie van het Instituut Asbestslachtoffers
www.asbestslachtoffers.nl

Comité Asbestslachtoffers
www.comiteasbestslachtoffers.nl

Singhal, S. and Kaiser, L.R. (2002), “Malignant Mesothelioma: Options for Management”, The Surgical clinics of North America, vol. 82, no. 4, August, pp. 797-831. Available [Online].
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12472131?dopt=Abstract

Tomek, S, Emri, S, Krejcy, K, et al, (2003), “Chemotherapy for Malignant Pleural Mesothelioma: Past Results and Recent Developments”, British Journal of Cancer, vol. 27, no. 2, January, pp. 167-174.
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12610498?dopt=Abstract