Kieuwboogafwijkingen

Kieuwbogen en –spleten zijn primitieve hoofd-, nek- en halsweefsels waaruit verscheidene structuren van het hoofd en de hals ontstaan. Er zijn vijf kieuwbogen die allemaal uitgroeien tot een andere structuur.

Dokter Appke voor uw gezondheidsvragen

Bij een langdurige keelpijn wel of niet naar de huisarts? Heeft u een bijsluiter waar u niet uitkomt? Dokter Appke is er voor u!

• Snel én deskundig antwoord op uw gezondheidsvraag
• Online beeldbellen met een huisarts
• Stuur een foto mee van uw klacht
• Uw gegevens zijn veilig en blijven vertrouwelijk
• Ook 's avonds, in het weekend én op feestdagen bereikbaar

Download Dokter Appke

Oorzaken

Wanneer overblijfselen van kieuwbogen en -spleten blijven bestaan kan dit leiden tot afwijkingen die branchiogene of laterale cysten en fistels worden genoemd. In de meeste gevallen gaat het hierbij om afwijkingen van de tweede, derde en vierde kieuwboog. Laterale halscysten zijn met vocht gevulde zwellingen aan de zijkant van de hals. Een laterale halsfistel is een abnormale verbinding tussen de keel en de buitenzijde van het lichaam. Soms raakt het vocht in een laterale halsfistel ontstoken, waardoor pus uit de huidopening kan vloeien.

Verschijnselen

Laterale halscysten zijn zachte zwellingen in de hals. Een laterale halsfistel is een abnormale opening aan de voorkant van de hals, die aan één of aan beide zijden aanwezig kan zijn. Laterale halscysten komen meestal voor bij (jong) volwassenen, terwijl laterale halsfistels vaker voorkomen bij kinderen.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld op basis van de medische voorgeschiedenis, het verhaal van de patiënt en de verschijnselen. Tevens wordt een lichamelijk onderzoek verricht. Een laterale halscyste kan met behulp van een echo en een dunne-naald-aspiratie worden onderscheiden van andere halszwellingen, zoals een abces. Een fistel kan worden vastgesteld door methyleenblauw in te spuiten om de inwendige opening en het kanaal te lokaliseren.

Behandeling

De behandeling van een laterale halscyste en laterale halsfistel bestaat uit volledige verwijdering om terugkeer te voorkomen.

Complicaties

Een laterale halscyste kan ontstoken raken en een abces vormen. In zeldzame gevallen kan een laterale halscyste kwaadaardig veranderen.

Meer informatie

Informatie over kieuwbogen
anatomie.med.vu.nl

Informatie over een cyste
nl.wikipedia.org/wiki/Cyste

Informatie over een fistel
nl.wikipedia.org/wiki/Fistel

Algemene informatie over aangeboren afwijkingen
nl.wikipedia.org/wiki/Aangeboren_afwijking

(Engels) Kenealy JF, Torsiglieri AJ Jr, Tom LW (1990)”. Branchial cleft anomalies: a five-year retrospective reviewTrans Pa Acad Ophthalmol Otolaryngol “vol.42,pp.1022-5 (USA)
www.ncbi.nlm.nih.gov

(Engels) Bernstein A, Scardino PT, et al. (1976) Carcinoma arising in a branchial cleft cyst. Cancer vol.37, no.5, May, pp.2417-22 (USA)
www.ncbi.nlm.nih.gov

Ballenger, J.J. (1991), Tumours and Cysts of the Face, Mouth, Head and Neck, in: Ballenger, J.J. (ed) Diseases of the Nose, Throat, Head, Ear and Neck, 14th ed, Lea and Febiger, Pennsylvania (Engels)

Howard, D.J., Lund, V.J. (2000), Pharynx, larynx and neck, in: Russell, R.C.G., Williams, N.S. & Bulstrode, C.J.K. (eds), Bailey & Love’s short practice of surgery, 23rd ed, Arnold, London (Engels)

Larsen, W.J. (1997), Development of the Head and Neck, Human Embryology, 2nd ed, Churchill Livingstone, London (Engels)