Het prikkelgeleidingssysteem van het hart

Ons hart klopt met een vaste regelmaat. Het systeem dat het hart aanzet tot regelmatig kloppen heet het prikkelgeleidingssysteem. Het zijn elektrische prikkels. Deze prikkels komen van binnenuit het hart en worden daarna door het hart verder geleid. Er is normaal dus geen prikkel van buitenaf voor nodig.

Het prikkelgeleidingssysteem bestaat uit strengen gespecialiseerd hartspierweefsel die de samentrekking van de hartspier aansturen. Dit systeem bestaat uit twee zogeheten knopen: de sinusknoop en de AV-knoop. Daarnaast zijn er vezelbanen die de prikkels voort geleiden.

Bent u huisarts of praktijkmanger?

Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen? 

In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.

Download het whitepaper

Geleidingssysteem

/* */

De sinusknoop
Elke hartslag begint met een elektrische prikkel die spontaan ontstaat in de sinusknoop. De sinusknoop bevindt zich in de wand van de rechterboezem . Het wordt de natuurlijke gangmaker van het hart genoemd. De basissnelheid waarmee de sinusknoop elektrische prikkels afgeeft, is 70 tot 80 per minuut. Dit is ook de normale hartfrequentie.

Vanuit de sinusknoop verspreidt de prikkel zich door wand van de linker- en rechterboezem. Hierdoor trekken de beide boezems zich tegelijk samen en pompen bloed de hartkamers in.

De AV-knoop
De prikkel gaat naar de AV-knoop. Deze zit onder in de wand tussen de beide boezems. Hier wordt de prikkel even vertraagd. Van daaruit vervolgt de prikkel zijn weg langs de zogeheten bundel van His. Deze splitst zich in een rechter- en een linker bundel, en bereikt dan de vezels van Purkinje. Als de prikkel door die vezels omlaag loopt, trekken de hartkamers zich samen. Bloed wordt de slagaders ingepompt. Vervolgens begint de cyclus opnieuw.

Aandoeningen van het prikkelgeleidingssysteem
De normale hartslag bij een volwassene in rust bedraagt ongeveer 60 tot 100 slagen per minuut. Stoornissen in het geleidingssysteem van het hart kunnen leiden tot een hartblok (vertraging van de hartslag) of een hartritmestoornis.

Bij sommige hartziekten of door verouderen kan de sinusknoop slechter gaan functioneren. Er wordt dan gesproken over een
sick sinus-syndroom. Het kan dan nodig zijn dat de functie van gangmaker wordt overgenomen door een pacemaker.

Meer informatie

Informatie van de Hartstichting
www.hartstichting.nl/hart_en_vaten/hoe_werkt_het_hart/hartritme/