Het ontbreken van gebitselementen (hypodontie)
Hypodontie is het aangeboren (congenitaal) ontbreken van een tot vijf blijvende gebitselementen, afgezien van de derde molaren (de verstandskiezen).
Bent u huisarts of praktijkmanger?
Benieuwd hoe hybride zorg uw praktijk of post kan ondersteunen?
In de whitepaper leest u alles over de mogelijkheden van hybride zorg.
Het normale gebit
Mensen krijgen tijdens hun leven tweemaal een gebit. De melktanden zijn de eerste gebitselementen die doorkomen. Meestal bestaat het melkgebit uit twintig gebitselementen. Tien hiervan bevinden zich in de bovenkaak en de andere tien in de onderkaak. Het melkgebit wordt door het blijvende gebit vervangen. Het blijvende gebit bestaat meestal uit 32 gebitselementen (tanden en kiezen). De vervanging begint bij het vijfde tot zesde levensjaar en duurt tot het twintigste of vijfentwintigste jaar. De verstandskiezen zijn meestal de laatste kiezen die doorbreken.
Oorzaken van hypodontie
Soms is hypodontie vanaf de geboorte als aangeboren afwijking aanwezig. Hypodontie komt ook voor bij bepaalde erfelijke aandoeningen zoals het downsyndroom en ectodermale dysplasie. Bij deze aandoeningen hebben de tanden of kiezen niet genoeg kracht om door te breken. Daardoor ontstaat hypodontie.
Verschijnselen bij hypodontie
Meestal zijn er geen speciale symptomen bij kinderen met hypodontie. Als hypodontie in combinatie met een erfelijke aandoening voorkomt, zijn echter de symptomen aanwezig die bij die specifieke erfelijke aandoening horen. Afwezigheid van melktanden komt bij kinderen niet vaak voor. Als het echter voorkomt, ontbreken meestal de bovenste snijtanden aan de zijkanten, de onderste snijtanden aan de zijkanten, of de hoektanden van het melkgebit. Bij oudere kinderen ontbreken soms elementen van het blijvende gebit. Dit zijn dan meestal:
- de tweede premolaren (kiezen) onderin;
- de snijtanden aan de zijkanten bovenin;
- en/of de bovenste snijtanden aan de zijkanten en/of de tweede premolaren bovenin.
Bij volwassenen komt het vrij vaak voor dat de verstandskiezen niet doorbreken.
Diagnose
Bij patiënten bij wie enkele tanden of kiezen niet doorbreken, dient een röntgenfoto te worden gemaakt om de diagnose hypodontie te bevestigen. Als gebitselementen niet doorbreken, liggen de ontbrekende tanden in het kaakbot, wat op de röntgenfoto te zien is. Ook wanneer de tandknop afwezig is, is dat op de röntgenfoto te zien.
Behandeling
Hypodontie wordt behandeld door de ontbrekende tanden te vervangen door kunstmatige. De kunstmatige tanden zijn zowel cosmetisch als functioneel. In bepaalde gevallen wordt hypodontie veroorzaakt doordat de tanden of kiezen te weinig kracht hadden om door te breken. Dit komt bij bepaalde aangeboren aandoeningen voor. In dat geval wordt onderzocht of de achterliggende oorzaak kan worden behandeld. Wanneer behandeling mogelijk blijkt, breken de tanden of kiezen soms alsnog door. In een later stadium is bij de meeste patiënten behandeling door een orthodontist nodig, waarbij de gebitselementen in de juiste positie worden gebracht.
Complicaties
Hypodontie, waarbij maar enkele gebitselementen ontbreken, gaat meestal niet met complicaties gepaard. Wanneer echter een gehele gebitsboog ontbreekt, ontwikkelt het bijbehorende deel van de kaak zich soms niet normaal.
Meer informatie
McDonald, R.E., Avery, D.R. and Hartsfield, J.K. (2000), ‘Acquired and developmental disturbances of the teeth and associated oral structures’, in: McDonald, R.E. and Avery, D.R. eds., Dentistry for the Child and Adolescent, 7th edn, Mosby, Missouri.
Patel, M.I. (2002), ‘Prosthodontic rehabilitation of a patient with partial anodontia: a clinical report’, The Journal of Prosthetic Dentistry, vol. 88, no. 2, August, pp. 132-134, Available:
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12397238?dopt=Abstract.
Shafer, W.G., Hine, M.K. and Levy, B.M. (1993), ‘Developmental disturbances of oral and para-oral structures’, in: Shafer, W.G., Hine, M.K. and Levy, B.M., eds. A Textbook of Oral Pathology, 4th edn, W.B. Saunders Company, Philadelphia.